Latgalian
Letoncanın bir lehçesi olarak kabul edilir. Letoncayla arasında anlaşılabilirlik mümkündür. Ama; Latgallian daha eski bir dildir ve Letoncanın temelini oluşturur. Ancak konuşanı azalmaktadır.
Latgalian Alfabesi
A/a Ā/ā B/b C/c Č/č D/d E/e Ē/ē F/f G/g Ģ/ģ H/h I/i Y/y Ī/ī J/j K/k Ķ/ķ L/l Ļ/ļ M/m N/n Ņ/ņ O/o Ō/ō P/p R/r S/s Š/š T/t U/u Ū/ū V/v Z/z Ž/ž
| A a [a] | Ā ā [ā] | B b [be] | C c [ce] | Č č [če] | D d [de] | E e [e] |
| Ē ē [ē] | F f [ef] | G g [ge] | Ģ ģ [ģe] | H h [he] | I i [i] | Y y [y] |
| Ī ī [ī] | J j [je] | K k [ka] | Ķ ķ [ķe] | L l [el] | Ļ ļ [eļ] | M m [em] |
| N n [en] | Ņ ņ [eņ] | O o [o] | Ō ō [ō] | P p [pe] | R r [er] | S s [es] |
| Š š [eš] | T t [te] | U u [u] | Ū ū [ū] | V v [ve] | Z z [ze] | Ž ž [že] |
Latgalian metnine bir örnek
Tik skrytuļam ruodīs: iz vītys jis grīžās,
A brauciejam breinums, kai tuoli ceļš aizvess , Tai vuorpsteite cīši pret sprāduoju paušās,
Jei naatteik - vacei gi dzejis gols zvaigznes.
Pruots naguorbej ramu, juos lepneibu grūžoj,
Vys jamās pa sovam ļauds pasauli puormeit,
Bet nak jau sevkuram vīns kuorsynoj myužu
I ramaņu jumtus līk īguodu kuormim.
Na vysim tai sadar kai kuošam ar speini,
Sirds narymst i nabeidz par sātmalim tiemiet,
A pruots rauga skaitejs pa rokstaudža zeimem,
Kai riedeits, kod saulei vieļ vaiņuku jieme.
(Poem of Armands Kūceņš)
Tarih
Latgalian dili 18 ve 19. yüzyıllarda Letoncanın geliştirilmesiyle geri planda kaldı. Bundan daha önce Latgalianca din kitapları ve romanlar vardı. Rus İmparatorluğu zamanında dilleri yasaklandı. Ancak yine de kaçak Katolik din kitapları basılarak İskandinavya çevresinde dağıtılıyordu. 1865'te çıkan bir isyan sonrası 1904'te bu yasak kaldırıldı ve Latgalian dilindeki edebiyat büyük bir gelişme gösterdi. Gramer kitapları, roman, gazete gibi şeyler basıldı. 1920-1934 arası İncil çevrildi. 1934'te Kārlis Ulmanis öncülüğünde gerçekleşen bir darbeyle dil duraklamaya uğradı. Sovyet egemenliğinin ortadan kalkmasıyla Letonya'da az da ola dillerini daha iyi korudular. Günümüz de de bu dil konuşulmaktadır.
Sınıflandırma
Latgalian, Baltık Dillerine mensup ılımlı inflected bir dildir. Slav Dillerinin özelliklerini de görmek mümkündür.
Coğrafi Dağılım
Bu dili, yaklaşık 150.000 kişi tarafından konuşulur. Letonya dışında Rusya, Litvanya'da da konuşulur.