Lenf ödemi

Bacakta lenf ödemi

En son safhaya gelmiş lenf ödemi tıpkı fil hastalığı (elefantiyazis) gibi görünüm sergiler.

Lenf ödemi^[1][2][3] ya da Lenf ödem, Lenfödem veya lenfatik obstrüksiyon (İngilizce lymphoedema, Amerikanca lymphedema), lenf sıvısını taşıyan lenf kanalları ile lenf düğümlerinin doğuştan ya da sonradan hasara uğraması sonucu lenf sıvısının ve proteinin lenfatik sistemin taşıma kapasitesinden daha büyük bir bölgede birikmesi sonucu daha çok kol, bacak ve gövdede oluşan ödem ve hastalık. Lenf ödemi olan dokular enfeksiyon riski yaratır. Daha çok elefantiyazis için kullanılan fil hastalığı adı son safhasındaki benzer görünümünden dolayı lenf ödemi için de kullanılır.

Lenf ödemi meme kanseri olan hastaların tedavileri sırasında ya da sonrasında sıklıkla karşılaşılan bir sorundur^[4].

Bacakta lenfatik sistemde doğuştan anomalilerin sebep olduğu lenfödem ile karakterize genetik bozukluk olarak tanımlanan Milroy hastalığına herediter lenfödem ya da konjenital herediter lenfödem (congenital hereditary lymphoedema) adı da verilir.

Belirtileri

Şiddetli yorgunluk, ağır şişmiş uzuv ya da baş ve boyun dahil vücudun diğer bölgelerinde lokalize sıvı birikimi, şişkinliğin oluşmaya başladığı bölgede renk değişimi ve sonunda fil hastalığı (elefantiyazis) gibi deformasyon.

Türleri

• Birincil lenf ödemi (primer lenfödem): Doğuştan gelir
  • Milroy hastalığı ya da Milroy sendromu: Doğumdan hemen sonra ya da ilk iki yıl içinde gelişir.
  • Meige lenf ödemi ya da Meige hastalığı: 2-35 yaş arasında gelişen ve genelde tek bacakğı etkileyen biçimidir.
  • Tarda lenf ödemi (lymphedema tarda): 35 yaş sonrasında gelişen biçimidir.
  • congenital lymphedema
  • lymphedema praecox
• İkincil lenf ödemi (seconder lenfödem): Sonradan görülür ve genellikle onkolojik durumlardan sonra gelişir.

Tedavi

Fizik tedavi ve rehabilitasyon doğrultusunda kompleks boşaltıcı fizyoterapidir^[5]. Kompleks boşaltıcı fizyoterapinin eğitim almamış kişiler tarafından uygulanması geri dönüşsüz ve istenmeyen sonuçlar doğurabilir^[6]. Manuel lenf drenajı kompleks boşaltıcı fizyoterapinin en önemli aşamasıdır ve Özel bir tekniktir eğitim gerektirir. Amacı sıvının diğer saglam lenf nodüllerine aktarmak , Özel el tutuş şekilleri vardır. Cilde nazik ve ritmik bir basınç uygulanır.Bu teknik derinin tam altındaki yüzeyel lenf damarlarına hafif basınçla uygulanır ^[7].

Kaynakça

1. Türk Tıp Cemiyeti mecmuası, 35. cilt, 1968
2. Ismail Fikret Çerçi (2008), Wörterbuch für Gesundheitsberufe: Deutsch - Türkisch, Türkisch - Deutsch, Georg Thieme Verlag KG, Stuttgart, Deutschland
3. Lenf ödemi
4. Ayla Akkaş Gürsoy (2005), Meme kanseri tedavisine bağlı lenfödem ve hemşirelik bakımı, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005, 9(2)
5. Yeşim Bakar & Türkan Akbayrak (2005), Kompleks boşaltıcı fizyoterapinin alt ekstremite lenfödemi üzerine etkisi: pilot çalışma, Fizyoterapi Rehabilitasyon. 2005; 16(3):95-101
6. Nevin A. Güzel, Lenfödem ve Fizyoterapi, sbf.gazi.edu.tr
7. Fizyoterapist Mehmet Ünal