Liçi

Vikipedi:Taksokutu
Liçi

Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae (Bitkiler)
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)
Takım: Sapindales
Familya: Sapindaceae
(Sabun ağacıgiller)
Cins: Litchi
Sonn.
Tür: L. chinensis
İkili adı
Litchi chinensis
Sonn.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Liçi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'te Liçi ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Liçi (Litchi chinensis) (Çince: 荔枝 liçi), başlıca olarak Çin'in güneyinde yetişen bir meyve. Geçmişte kral meyvesi olarak anılmış olan bu meyve Çin'de vergi olarak da halktan toplanmıştır.

Morfolojik özellikleri

Liçi ağacı, yaklaşık 15-20 m boyuna ulaşan, dört mevsim yeşil kalan bir ağaçtır. Meyvesi 3–4 cm uzunluğunda, yaklaşık 3 cm çapındadır. Kabuğu pembemsi kırmızı renkli ve serttir. Acımsı olan ve yenilmeyen kabuğu, oldukça incedir ve kolayca soyulur. Meyvesi yarı saydam-beyaz, üzüme benzer yumuşak kıvamda ve tatlıdır. Çekirdeği yaklaşık 2 cm uzunluğunda, 1–15 cm çapında, sert ve parlak kahverengidir. Çekirdeği hafifçe zehirlidir ve yenilmez.

Yetişme dönemi

Liçi meyvesi, çiçek açmasından yaklaşık 100 gün sonra, Temmuz - Ekim ayları arasında olgunlaşır. Liçi, C vitamini açısından oldukça zengindir.

Yetiştiği coğrafya

Liçi meyvesi Çin dışında, Hindistan, Vietnam, Filipinler,İsrail,ABD'nin Teksas,Florida,Hawaii eyaletleri ve Kaliforniya eyaletinin kıyı kesimleri ve Endonezya'da da yetişir.Türkiye'de ise şu anda yalnızca Mersin ve ilçelerinde yetiştirilmektedir.Liçi kışın serin ancak dondan korunaklı yağışlı bir iklim yazın ise sıcak ve nem ister.Yetişkin bir liçi ağacı en fazla-4 dereceye kadar olan soğukları tolere edebilir.

Besin değeri

Kabuklu ve kabuğu soyulmuş halde meyveler

Liçinin toplam ağırlığının %60'ı yenilebilir.[1] Liçinin doymuş yağ oranı düşüktür ve sodyum ile kolestrol bulunmamaktadır. Polifenol oranı bazı meyvelere nazaran daha yüksektir, bununla birlikte bir kap liçi meyvesi günlük kalori ihtiyacı 2000 kilokalori olan bir insanın çinko ihtiyacının %14'ünü, fosfor ihtiyacının %9'unu, potasyum ihtiyacının %6'sını karşılar.[2]

Ortalama 9 liçi meyvesi bir yetişkinin günlük C vitamini ihtiyacını karşılar.

Liçi ve longanın besin değerleri açısından karşılaştırması

ÇeşitBesinLiçi (100 g)Longan (100 g)
ProximatesSu81.76 g82.75 g
Enerji66 kcal60 kcal
Protein0.83 g1.31 g
Toplam lipidler (yağlar)0.44 g0.1 g
Kül0.44 g0.7 g
Karbonhidrat (Farklılıklarına göre)16.53 g15.14 g
Lif (toplam diet lifleri)1.3 g1.1 g
Şeker15.23 g
MineralKalsium (Ca)5 mg1 mg
Demir (Fe)0.31 mg0.13 mg
Magnezyum (Mg)10 mg10 mg
Fosfor (P)31 mg21 mg
Potasyum (K)171 mg266 mg
Sodyum (Na)1 mg
Çinko (Zn)0.07 mg0.05 mg
Bakır (Cu)0.148 mg0.169 mg
Manganez (Mn)0.055 mg0.052 mg
Selenyum (Se)0.6 mcg
VitaminlerC Vitamini (toplam askorbik acid)71.5 mg84 mg
Tiamin0.011 mg0.031 mg
Riboflavin0.065 mg0.14 mg
Niasin0.603 mg0.3 mg
B-6 Vitamini0.1 mg
Folate14 mcg
Kolin7.1 mg
E Vitamini (alpha-tocopherol)0.07 mg
K Vitamini (phylloquinone)0.4 mcg
LipidlerYağ Asitleri (toplam Doymuş)0.099 g
14:000.002 g
16:000.07 g
18:000.024 g
Yağ Asitleri (toplam tekli doymamış)0.12 g
16:1 farklılaşmamış0.001 g
18:1 farklılaşmamış0.119 g
Yağ Asitleri (toplam çoklu doymamış)0.132 g
18:2 farklılaşmamış0.067 g
18:3 farklılaşmamış0.065 g
Amino AsitlerTriptofan0.007 g
Lizin0.041 g0.046 g
Methionine0.009 g0.013 g
Threonine0.034 g
Isoleucine0.026 g
Leucine0.054 g
Fenilalanin0.03 g
Tirozin0.025 g
Valin0.058 g
Arginine0.035 g
Histidin0.012 g
Alanin0.157 g
Aspartik asit0.126 g
Glutamik asit0.209 g
Glisin0.042 g
Prolin0.042 g
Serin0.048 g

Kaynak: USDA Nutrient Database

Alt türleri

"Litchi chinensis"in iki alt türü vardır:

Resim galerisi

Kaynakça

Dipnotlar

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/19/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.