Münir Nurettin Selçuk
Münir Nurettin Selçuk | |
---|---|
Genel bilgiler | |
Doğum | 1900, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 27 Nisan 1981 (81 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Köken | Türk |
Tarzlar | Türk müziği |
Meslekler | Bestekâr, Şarkıcı |
Çalgılar | Tambur |
Etkin yılları | 1920-1981 |
İlişkili hareketler | Alâeddin Yavaşça, İnci Çayırlı, Emel Sayın |
Münir Nurettin Selçuk (1900, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu - 27 Nisan 1981, İstanbul, Türkiye), Türk bestekâr, müzisyen, şarkıcı ve oyuncu.
Hayatı
1900'de İstanbul'un Sarıyer semtinde doğdu. Doğum yılı için çeşitli kaynaklarda 1899, 1901 ve 1902 de gösterilmiştir.{fact} Mülga Daire-i Saadet Amiri, Divan-ı Hümayun muavini ve Darülfünun İlahiyat Şubesi muallimlerinden Mehmed Nuri Bey ile Fatma Hanife Hanım'ın oğludur. Anne tarafından Germiyanoğulları beyliğini kuran aileye mensuptur.{fact} Münir Nurettin Selçuk, 1928 senesinde Enise Selçuk ile evlenmiş ve eşinin vefatına kadar (1966) evli kalmıştır. Bu evliliğinden 1929'da kızı Meral Selçuk; bir film çekimi sırasında tanıştığı 19 yaşındaki Şehime Erton'la ilişkisinden ise 1945'te Timur Selçuk, 1955'te Selim Selçuk dünyaya gelmiştir.[1] Roksan Selçuk, Mercan Selçuk ve Hazal Selçuk'un ise dedesidir.
Sanat Eğitimi
On beş yaşında Dar-ül Feyz-i Musıkî Cemiyeti'ne öğrenci olarak girdi; üç yıl sonra da, hanendelerinden biri olduğu bu topluluğun konserlerine çıktı. 1907'de Soğukçeşme Askerî Rüşdiyesi'ni bitirip Kadıköy Sultanîsi'ne yazıldı. Aynı yıl Dar-ül Elhan'a da girdi, Zekaizade Ahmed Efendi'den dört yıl ders aldı.
Ailesinin ısrarı ile ziraat öğrenimi[2] için gittiği Macaristan’dan 1917 yılında geri döndü. Dar-ül Feyz-i Musiki Cemiyeti'ne devam etti ve Zekaizade Ahmet Irsoy ve Bestenigar Ziya Bey'den müzik dersleri aldı. Münir Nurettin, bestekârlığa 1920 yılında Tevfik Fikret’in “Bu bir terânedir” şiirine yaptığı bir besteyle başladı. İkinci olarak “Sensiz ey şûh gözlerim avâre kalbim ağlıyor” güfteli şarkısını besteledi ve bu iki eserden sonra yirmi yıl süreyle beste yapmadı.
1923 yılında askerliği sırasında Mızıka-ı Hümâyûn’da, sonradan da Riyaset-i Cumhur Musıkî Heyeti’nde çalışan Münir Nurettin, eski okuyuşla yeni anlayışı birleştirerek alışılagelenden çok farklı bir üslupla, 1928’de Sahibinin Sesi firmasında ilk plaklarını yaparak dikkatleri üzerine çekti ve aynı yıl Paris’e giderek ses tekniği konusunda öğrenim gördü. Aynı zamanda özgün bir ses tekniği eğitimi görmüş ilk Türk müziği ses sanatçısı olan Münir Nurettin, 19. yüzyıl İtalyan opera şarkıcılığının izlerini taşıyan icra üslubu "Bel Canto"dan etkilendi.
Türk müziği tarihinde tek başına konser verme geleneğini getiren sanatçı, ilk solo konserini Paris dönüşü, 1930 yılında, şimdiki Dormen Tiyatrosu’nda vererek büyük ilgi topladı ve hayranlık uyandırdı. Konserlerde frak giyen ve ayakta şarkı söyleyen, aynı zamanda koro eşliğinde solo okuma geleneğini de ilk kez uygulayan sanatçı o oldu. Batıdan gelen opera, tango gibi etkileri, kendi Türk müziği okuyuş üslubuna dahil etti.
1950'de Ortadoğu turnesine çıktı, Bağdat ve Kahire'de konserler verdi. Kahire Operası'ndaki konserinde yer alanlardan biri de daha önce birlikte sahne çalışmaları yaptığı kızı Meral idi[3].
Beste çalışmalarına asıl 1940-1941 yıllarından sonra başlayan Münir Nurettin, İstanbul’a döndükten sonra otuz yılı aşkın bir süreyle İstanbul Belediye Konservatuarı İcra Heyeti’nde görev yaptı. Birçok genç kuşak sanatçısının yetişmesine katkıda bulunan Selçuk’un özel olarak ders verdiği kişiler arasında Türk müziği ses sanatçısı olan Alâeddin Yavaşça da vardır.
Yeşilçam'a da giren Selçuk, 1933'te Yavru Kuş (Senaryo: Nazım Hikmet), 1939'da Muhsin Ertuğrul'un ilk ‘‘şarkıcı-oyuncu’’ denemesi Allah'ın Cenneti'nde, 1941'de Kahveci Güzeli, 1951'de Üçüncü Selim'in Gözdesi (senaryo: Nazım Hikmet- İhsan Koza) ve Lale Devri'nde, 1958'de Çoban Kızı'nda rol almıştır.[4]
Vefatı
Münir Nurettin Selçuk, 27 Nisan 1981'de Nişantaşı'ndaki evinde vefat etmiştir. Aşiyan Mezarlığı'na defnedilmiştir.
Bazı Eserleri
- Beni Kör Kuyularda Merdivensiz Bıraktın
- Kalamış
- Aziz İstanbul (Güftekâr: Yahya Kemal Beyatlı)
- Söyle Sevgili
- Gül Yüzünde Göreli Zülf-i Semen-say Gönül
- Safa-yı Metle Parıldasın Camımız
- Hülyama Doğan Son Güneşim
- Son Hevesimde
- Varalım Kuy-ı Dilaraya Gönül Hu Diyerek
- Bir Söz Dedi Canan ki Keramet Var İçinde
- Rindlerin Akşamı (Dönülmez Akşamın Ufkundayız) (Güftekâr: Yahya Kemal Beyatlı)
- Ne Doğan Güne Hükmüm Geçer Ne Halden Anlayan Bulunur
- Endülüs’te Raks
- Sessiz Gemi
- Rindlerin Ölümü
- Sen Şarkı Söylediğin Zaman
- Dumanlı Başları Göklere Ermiş
- Yedi Renk Üstüne Hareli Dağlar
Kaynakça
- ↑ Babama ithafen...
- ↑ Türk musikisinin büyük ve olgun ses üstadı, yeri doldurulmaz büyük kıymet Münir Nureddin Selçuk (yazan: Zeki Tükel) Radyo Haftası Dergisi Sayı 7, 8 Temmuz 1950
- ↑ Bir Tatlı Huzur (Fotoğraflarla Münir Nureddin Selçuk Biyografisi), Ayşe Kulin, 1996
- ↑ O unutulmaz sesi doğduğu semtte dinleyin
Dış bağlantılar
- Türkmusikisi.com
- Biyografi.net
- Oğlu Timur Selçuk ile fotoğrafları
- Osman Nihad ile röportaj (Radyo Haftası, 15 Temmuz 1950)