MESSENGER

Bir sanatçının Merkür yörüngesindeki MESSENGER'ı tasviri

MESSENGER (açılımı Mercury Surface, Space ENvironment, GEochemistry and Ranging) Merkür'ün yörüngesinde bulunan 485 kilogram ağırlığındaki bir uzay sondasıdır. NASA tarafından Ağustos 2008'de Merkür'ün kimyasal bileşimi, jeolojisi ve manyetik alanını incelemek için fırlatılan sonda, Ocak 2008'de gezegenin yanından geçerek Merkür'e ulaşan Mariner 10'dan sonra ikinci uzay aracı oldu.^[1] Ekim 2008 ve Eylül 2009'da da gezegenin yanından geçen sonda,^[2][3] 18 Mart 2011 tarihinde Merkür yörüngesine giren ilk uzay aracı oldu.^[4] Merkür'ün etrafında yörüngeye girmek, Dünya'dan doğrudan gelen bir uzay aracının Güneş'in çekiminden etkilenip Merkür'ün yörüngesine girmek için çok fazla olan bir hızda gezegenin yanından geçeceğinden zordur.

MESSENGER, bir kez Dünya'nın, iki kez Venüs'ün ve üç kez Merkür'ün yanından geçip bilgi topladı. 18 Mart 2011 günü Merkür yörüngesine giren uzay aracını aletleri 24 Mart günü tekrar çalıştırıldı, ilk fotoğraflar ise 29 Mart günü döndü. Bilimsel veri toplanmaya ise 4 Nisan günü başlandı. MESSENGER Uzay Sondası 30 Nisan 2015'de Merkür'ün yüzeyine çakıldı.

Messenger uzay aracının en önemli bulguları

Merkür’ün gizli yüzü: 1970’lerin ortalarında Mariner 10 aracı Merkür yakınından üç kez geçti. Ancak gezegeni tam olarak görüntüleyemedi. Messenger göreve başlayıncaya kadar Merkür’ün gizli yüzü olarak nitelenen kısmı gizemini sürdürdü. Messenger Güneş Sistemindeki en büyük ve en genç havzası olan meteor ve kuyrukluyıldız çarpışmalarıyla oluşmuş Caloris havzasını gören ilk uzay aracı oldu. Üstelik havza ağzının kenarlarında volkanik delikler olduğunu belirledi.

Kutupta Su: Su aranılacak son yerlerden olan Merkür’ün kutuplarında bir sürprizle karşılaşıldı. Dönme ekseninin eğimi neredeyse sıfır derece olan gezegenin kutuplarındaki krater tabanları güneş ışığı göremiyor. Bilim insanları on yıl önce bu krater diplerinde buz olabileceğine işaret etmişti. 1991 yılında Porto Riko’daki Arecibo Radyo Teleskopu ve Kaliforniya’daki Goldstone anteni Merkür kutuplarında buz yansımasını andıran olağan dışı parlak radar yansımaları tespit etti. O zamandan bu yana hiçbir araç kraterlere doğrudan bakamadı. Messenger kraterleri ve -173 C derece sıcaklığındaki karanlık diplerini görüntüleyerek bu kısımlarda su-buzu olduğunu doğruladı. Bazı araştırmacılara göre bu buz gizemli bir organik malzemeyle kaplanmış olabilir.

Küçülen Gezegen: Messenger’dan önce Merkür üzerindeki çeşitli tektonik şekiller adlı derin uçurumlar ve dikliklerin küresel bir küçülmeyi gösterdiği düşünülüyordu. Merkür neden küçülüyor? Çekirdek gezegen kütlesinin % 60-70’sini oluşturur. Çekirdeğin soğuması gezegenin boyutlarında gözle görülür bir azalmaya neden olmaktadır. Messenger verileriyle yapılan hesaplamalarla küçülmenin önceki hesaplara göre iki ile yedi kat daha hızlı gerçekleştiğini gösterdi.

Merkür’de Manyetik Alan Var: Mariner 10 verileri Dünya gibi karasal gezegenleri küresel olarak saran manyetik alanın Merkür’de de olduğunu belirlemişti. Dünya’nın manyetik alanı çalkalanan sıvı demir çekirdeği tarafından oluşturulur. Merkür’deki demir çekirdeğin uzun süre önce soğuduğunu düşünen araştırmacılar bu bilgiye şaşırmıştı. Bazı araştırmacılar bu alanın donmuş dış kabuğundan kaynaklı olduğunu düşündü. Messenger ise bunun tersini gösterdi: Merkür’deki alan hareketli çekirdeği tarafından üretiliyor. Yüzeyden değil.

Merkür’ün kuyruğu var: Merkür yörüngesinde dolanan Messenger gezegen atmosferinin ekzosfer katmanını gözledi. Atom ve moleküllerin yüzeye çarptığı Merkür’de çok ince bir atmosfer bulunuyor. Bu parçacıklar güneş rüzgârı, güneş ışınımı ve meteoroid çarpışmalarıyla yüzeyden koparılarak üretiliyor. Güneş’in etkisiyle 2 milyon km uzunluğunda kuyruğu oluşan kuyrukyıldızlar gibi Merkür’ün de kuyruğu olduğu belirlendi. Bu kuyruk ekzosferden yayılan hidrojen, helyum, sodyum, potasyum ve kalsiyum gibi bileşenler içeriyor. Bu kuyruğun dışında gezegen güneş etkinlikleri dönemlerinde oldukça sarsılmakta olduğu da belirlendi.^[5]

Görev bitimi

30 Nisan 2015 tarihinde NASA'dan yapılan açıklamada 4 yıllık görevi sona eren MESSENGER saatte 13 bin 500 km hızla Merkür'ün yüzeyine düştü.^[6][7][8]

Galeri

• 
  MESSENGER'ın 2008 yılında çektiği Merkür'ün ilk yüksek çözünürlüklü, renkli fotoğrafı
• 
  Merkür'ün yörüngesinden çekilmiş olan ilk fotoğrafı (2011)
• 
  MESSENGER'ın 2008 yılında çektiği gezegenin daha önce görülmemiş yüzünün ilk fotoğrafı

Kaynakça

1. "Countdown to MESSENGER's Closest Approach with Mercury". Johns Hopkins University. 14 Ocak 2008. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303171846/http://messenger.jhuapl.edu/gallery/sciencePhotos/image.php?gallery_id=2&image_id=115. Erişim tarihi: 2009-05-01. 
2. "Critical Deep-Space Maneuver Targets MESSENGER for Its Second Mercury Encounter". Johns Hopkins University. 19 Mart 2008. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303230609/http://messenger.jhuapl.edu/news_room/details.php?id=96. Erişim tarihi: 2010-04-20. 
3. "Deep-Space Maneuver Positions MESSENGER for Third Mercury Encounter". Johns Hopkins University. 4 Aralık 2008. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304032210/http://messenger.jhuapl.edu/news_room/details.php?id=116. Erişim tarihi: 2010-04-20. 
4. http://www.nytimes.com/aponline/2011/03/17/science/AP-US-SCI-Mercury.html?ref=science
5. http://www.astronomidiyari.com/?p=13362
6. "NASA'nın uzay aracı Merkür'e çakıldı". Sputnik. 1 Mayıs 2015. 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151225194002/http://tr.sputniknews.com/bilim/20150501/1015281509.html. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2015. 
7. "NASA’nın Messenger’ı Merkür’e düştü!". TRT Türk. Mayıs 2015. http://www.trtturk.com/haber/nasa-nin-messenger-i-merkur-e-dustu--127709.html. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2015. 
8. space.com 2015-04-30 04:35pm ET Farewell, MESSENGER! NASA Probe Crashes Into Mercury