Margarita Xirgu
Margarita Xirgu, tam adı Margarita Xirgu i Subirà (d. 18 Haziran 1888, Molins de Rei, Katalonya - ö. 25 Nisan 1969, Montevideo, Uruguay), Federico Garcia Lorca'nın yapıtlarının tanıtılmasında önemli rol oynamış Katalan oyuncu ve yönetmen.
Sahne yaşamına 1906'da Barselona'da başladı. Beş yıl sonra Büyük Tiyatro topluluğuna girdi. Madrid'de ilk kez 1914'te sahneye çıktı ve özellikle Katalanca sahnelenen oyunlarda rol aldı. Sonraki 20 yıllık süre boyunca hem komedi, hem de trajedilerde büyük başarı kazandı. Barselona'daki İspanyol Tiyatrosu'nun yönetmeni oldu. Burada başta Mariana Pineda (1927; Mariana Pineda) ve Yerma (1934; Yerma) olmak üzere Federico Garcia Lorca'nın ilk kez sahnelenen çeşitli oyunlarını yönetti ve bu oyunlarda başrole çıktı.
Yeteneğini siyasi fikirlerinin hizmetinde kullanan Xirgu, özellikle 1931'de Granada'nın kadın kahramanı olan Mariana Pineda gibi İspanya'nın tarihine damgasını vurmuş kişileri canlandırarak, 1927'den sonra adını duyurmaya başladı. İlk kez 1927'de Barselona'da sahnelenen, dekorl ve kostüm çizimlerinin Salvador Dali'nin elinden çıktığı, Kral VII. Fernando'ya başkaldıran Granadalı bir cumhuriyetçi kadının, Mariana Pineda'nın öyküsünün dillendirildiği oyunda, Lorca'nın can dostu olarak başrolü oynar.[1] 1931'e doğru, cumhuriyeti kurmaya çalıştığı için ölüme mahkûm edilen bir subayın öyküsünü anlatan Fermín Galán''daki oyunuyla, ününü perçinledi. 1934'te Alejandro Casona'nın ilk piyesi La sirena Varada'daki rolüyle zirveye ulaştı.
İspanya İç Savaşı'nın patlak verdiği 1936'da Latin Amerika turnesinde bulunan Xirgu yaşamını bundan sonra Arjantin ve Uruguay'da geçirdi. 1945'te Arjantin'de Lorca'nın La Casa de Bernarda Alba'sının (Bernarda Alba'nın Evi) dünya prömiyerini gerçekleştirdi. Uruguay'da Montevideo Tiyatro Okulu'nu yönetti.
Oynadığı filmler arasında Violante (1910) ve Garcia Lorca uyarlaması Bodas de sangre (1939; Kanlı Düğün) sayılabilir.
Kaynakça
- ↑ Yaşar Atan, Lorca ve Tiyatro