Masal Masal İçinde (Khimaira)
Masal Masal İçinde, Amerikalı yazar John Barth’ın 1972 yılında yayımlanmış romanıdır. Romanın orijinal ismi Chimera’dır. Roman, birbiriyle kısmen bağlantılı üç novelladan oluşur. Bunlar Dünyazatname, Perseusname ve Bellerophonname’dir. Üç başlık da aynı isimli mitolojik karakterleri işaret etmektedir ki bunlar Dünyazad, Perseus ve mitolojik bir yaratık olan Chimera’nın katili Bellerophontes’tir. Kitap, Bellerophonname’de yer alan üç grafik ve çeşitli soru-cevap bölümleriyle tipik bir postmodern romandır. Kitap, 1973 yılında ABD’de, Edward Williams’ın Augustus eseriyle roman dalında Ulusal Kitap Ödülü’nü kazanmıştır.
Kitap Türkçeye Aslı Biçen tarafından çevrilmiş, Metis Yayınları'nca, 1995 yılında "Masal Masal İçinde" adıyla basılmıştır.
Özet
- Dünyazatname
Dünyazatname, Bin Bir Gece Masalları’nın ünlü anlatıcısı Şehrazad’ın öyküsünü yeniden ele almaktadır. Öykü, Şehrazad’ın kız kardeşi Dünyazad’ın bakış açısından anlatılır. Anlatının bir üst-kurmaca olduğu kullanılan çeşitli tekniklerden anlaşılabilir. Bunların en belirgini yazarın bir karakter olarak romanda belirmesi ve Şehrazad ve Dünyazad ile tanışmasıdır. Yazar gelecekten gelir ve Şehrazad’a ve Bin Bir Gece Masalları’na olan hayranlığını dile getirir. Fakat öyküdeki Şehrazad’ın henüz bu masallardan haberi yoktur. Yazar bunun üzerine, henüz bin bir gecenin başlamadığını, aslında Şehrazad’ın Şehriyar’la olan ilk görüşmesinin arifesinde bulunduğunu fark eder ve Şehrazad’ın içinde bulunduğu çıkmaz için bir çözüm üretemediğini görünce ona idamını ertelemek amacıyla bir taktik önerir. Bu, çerçeve öykü tekniğidir. Buna göre yazar, Şehrazad’ın geceleri kralı eğlendirebilmesi için onu her gün onu ziyaret edecek ve ona yeni bir öykü anlatacaktır. Yazarın bir tür cin olduğuna inanan Şehrazad, bunu kabul eder.
- Perseusname
Perseusname adlı ikinci novella, ölümsüzlüğe ulaşmak için çaba harcayan orta dönem Yunan kahramanı Perseus’u anlatır. Öykü, Persues’un bakış açısından anlatılır. İlk bölüm, Perseus’un bilinen hayatının yeniden anlatılması etrafında dönerken, ikinci bölümde bir takımyıldızı olarak ölümsüzlüğe kavuşması hikâye edilir.
- Bellerophonname
Son novella olan Bellerophonname, bir başka Yunan kahramanı Bellerophontes’in öyküsünü anlatır. Öykünün temelleri Yunan ve Romalı şairlerin anlatılarına dayansa da Barth bilinen öyküyü aynen tekrar etmez, bunun yerine yeniden kurgulamayı tercih eder. Perseusname gibi Bellerophonname de bu orta dönem mitolojik kahramanın geçmiş başarılarıyla hesaplaşması ve gelecekteki zaferini güvence altına alma çabası etrafında döner. Öykü çoğunlukla Bellerophontes’in bakış açısından anlatılır. Bununla birlikte araya pek çok anlatıcı da karışır; bunlardan biri de muhtemelen kitabın yazarı John Barth’tır. Bellerophonname, üç novella içinde en uzunudur ve diğer novellalara en fazla gönderme yapanıdır. Böylece üç novella arasında bağlantı kurulmasını kolaylaştırmaktadır.