Maykop
| Maykop Miekuape Мыекъуапэ |
|||
| Майко́п | |||
 Maykop Railway Station |
|||
|
|||
| Koordinatlar: 42°59′K 47°29′D / 42.983°K 47.483°D | |||
| Ülke |  Rusya |
||
|---|---|---|---|
| Federal Bölge | Güney Bölgesi | ||
| Federe Yapılanması | Adige Cumhuriyeti | ||
| Yüzölçümü | |||
| - Toplam | 5.862 km2 (2.263,3 mi2) | ||
| Nüfus | |||
| - Toplam | 144.249 | ||
| Zaman dilimi | MZD (+3) | ||
| - Yaz (YSU) | MZD (+4) | ||
| İnternet sitesi: http://www.admins.maykop.ru | |||
Maykop (Rusça: Майко́п; Adigece: Мыекъуапэ / Miekuape), Rusya Federasyonu içindeki Adigey Cumhuriyeti'nin (AC) başkentidir. Nüfusu 154 740 (2010). 2002 nüfus sayımına göre, kent nüfusunun 113,1 bini Rus (% 72,59),26,1 bini Adıge (% 16.65) kökenlidir, ayrıca Ermeni (%2,99), Ukraynalı (%2,52)ve diğer azınlıklardan (Tatar,Rum,vb) kişiler de vardır. Maykop, Belaya Irmağının doğu (sağ) yakasında yer alır.Denizden 220 metre yükseklikte olup 282,2 km'karelik bir alan üzerinde yayılmıştır. 18 Mayıs 1857'de bir Rus askeri kalesi olarak kuruldu ve 12 Aralık 1870'de de Maykop'a kent statüsü tanındı. Bugün kent, kereste, parfümeri ve özellikle gıda sanayii açısından önem taşır. Çevresindeki mineral suları Maykop’u bir Kaplıca ve Termal Tesisler merkezi haline getirmiştir. Kent ayrıca Adıgey Devlet Üniversitesi ve Maykop Devlet Teknoloji Üniversitesi yanında, birçok fakültesiyle Tembot K'eraş Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü, önemli bölümü tarih öncesine ve Adıge atalarına ait 70 bin değişik örnek yapıtın (sauğet/саугъэт) sergilendiği Adıge Ulusal Müzesi (AUM), tiyatroları ve dans ekipleriyle bir Adıge sanat, kültür, eğitim, sağlık ve turizm merkezi konumundadır (AUM için bk. Nuriyet Mamırıko, "Ulusal Tarih Koruma Altında", Uzunyayla.Com, internet).
Kuban Irmağının kolu Belaya (Шъхьэгуащэ) Irmağının sağında, güneyden buraya uzanan uzun Mıyeko Vadisinin (Mıyeqo huate/Mıyeko k'ey-Мыекъо хъуатэ/Мыекъо к1эй) bittiği yerde, 18 Mayıs 1857'de bir Rus askeri kalesi olarak kurulmuştur. 1857 öncesinde şimdiki Maykop yerinde 5, Mıyeko vadisinde de 13 olmak üzere, toplam 18 Adıge (Çerkes) köyü bulunuyordu, bu köyler Rus askeleri tarafından soykırım yoluyla yok edilmiştir. Maykop sözcüğü Adıgece anlamıyla "Mıyeqo"="Mıyeko Vadisi"+ "pe"= "ön, bitiş yeri,vadi ağzı" anlamındadır, tam olarak "Mıyeko Vadisi Ağzı" demektir. Mıyeko, Belaya Irmağı boyunda, güneydeki Abadzehskaya (Абдзэхэхьабл) köyü ile kuzeyde şimdiki Maykop kenti arasında bulunan uzun vadiye Adıgelerce verilmiş olan eski bir addır. Vadinin kuzeyde sona erdiği yere de Mıyequa-pe (Maykop; Mıyeko Vadisi sonu) deniyordu, Maykop sözcüğü de Mıyekuape'nin başka bir söyleniş biçimidir ve şimdiki Maykop (Mıyekuape) kenti bu yerde kurulmuştur (Ayrıca bk. Aslanguaş Ş'avko, "Mıyequape/Maykop Adının Kökeni, Jineps gazetesi, Haziran 2007, s.5). Maykop adının Türkçe (Tatarca) "May" (yağ)+"kop" (çok) ="Yağı çok, Yağı bol" sözcüklerinin birleşmesinden oluştuğu biçiminde görüşler de vardır (Meretukov K.X., Adıgeyskii toponimiçeskii SLOVAR', Moskva, 1990, s.119). Maykop'a, Adıgece "Mıye" (elma) sözcüğüne dayanılarak, "Elma Vadisi" diyenler de vardır.
Maykop'ta MÖ 3. binyılına ya da 4.500 yıl öncesine ait taş ve altından yapılma buluntularla 3.300 yıl öncesine ait Maykop Yazılı Taşı bulunmuştur. Maykop Taşı üzerindeki bir krokiye göre en az 3.300 yıl önce şimdiki Maykop kenti yerinde eski bir Adıge (Meot) kentinin bulunduğu anlaşılmakta, ayrıca Meotlara ait bir eski kale de bulunmaktadır. Çevrede kazılmamış çok sayıda höyük (kurgan) vardır.
2014 Kış Olimpiyatları'nın tarihsel bir Adıge toprağı olan Soçi'de (Saçe; Шъачэ) yapılacak olması, Maykop'un ve AC'nin güneyindeki Soçi'ye bitişik turistik Maykop (Mıyequape) rayonunun önemini de büyütmüştür. Soçi'ye en yakın ve hemen her günü güneşli olan ve sis görülmeyen tek havalimanı Maykop'unkidir. Bunun için Maykop havalimanının büyütülmesine ve Maykop rayonu dağ yolları ve turistik tesislerinin 2014 yılına değin tamamlanmasına çalışılmaktadır (bk. Nefiset Hut, Leğo-Naqe [Lago-Naki] Yaylalarının Gerçek Sahibi Kimdir?, Jineps gazetesi, sayı 21,s.10; ayrıca tıklayın-Adigey, ekonomi bölümü.Ancak koruma altındaki ormanlardan geçirilerek Karadeniz kıyısına, Tığemıps'a (Rusça:Дагомыс) uzatılması planlanan otoyol yapımı UNESCO tarafından durdurulmuş durumdadır.
Maykop'ta AC Devlet Parlamentosu-Khase, AC Hükümeti/Bakanlar Kurulu, AC devlet kurumları, Adıgece gazete ve yayınlar, tiyatrolar, folklor ekipleri, Adıge radyo-televizyon kurumu, vb de vardır. Nüfusu Rus ve Adigelerden oluşmaktadır. Kentte Ermeni, Tatar, Ukraynalı, Türk (Ahıskalı), vb gibi azınlıklar da yaşamaktadır. Kentte, ayrıca Türkiye'den gidip yerleşmiş küçük bir Çerkes (Adıge) grubu ile yüksek okullarda okuyan Türk öğrenciler de bulunmaktadır.