Mazmun

Mazmun kelime anlamı olarak "anlam, kavram" demektir. Edebiyatta, bazı düşüncelerin ifadesinde kullanılan klişileşmiş söz ve anlatımlara denir.[1] Edebiyattaki terim anlamı "bir şeyin özelliklerini çağrıştıracak kelime grupları içinde gizlemek"tir. Divân edebiyatı'nda divan şairi tarafından sıkça kullanılan bir kavramdır. İslâm edebiyatlarının ortak mazmunları vardır. Çoğu divân şiirine Fars edebiyatından girmiştir. Arap edebiyatının da mazmunları sıkça kullanılır. Türklerin İslam öncesi mazmunları birkaç tanedir ve İslam sonrasında da çok az sayıda kalmıştır.[2] Mazmun, bir sözün içinde gizli olan sanatlılık anlamına da gelebilir. Buna göre belli kelimelerin kullanılması bazı düşünceleri hatırlatır. Mesela sevgilinin ağzı için, "âb-ı hayât, gül, gonca, şarâp ve la'l" mazmunları kullanılır. Okuyucu ağzın bunlardan hangisiyle karşılandığını beyitte geçen diğer sözcüklerden anlar. Nitekim şairlerin bu tür kullanımları sık sık tekrarlan zamanla şiirin iyiden iyiye sanatlaşmasına ve asıl sözün artık söylenmez hale gelmesine yol açmıştır. Yani "la'l veya gonca" denildiği zaman artık "ağız"ı da ayrıca söylemeye gerek kalmamıştır. Okuyucu bunların mazmun olduğunu anlayacaktır.[3]

Kaynakça

  1. http://sosbilens.omu.edu.tr/UserFiles/file/TDE%20726.pdf‎
  2. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/4.php‎
  3. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/3.php‎
This article is issued from Vikipedi - version of the 2/10/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.