Orta beyin
| Orta beyin | |
|---|---|
 | |
| İnsan orta beyni (3) | |
| Gray's | subject #188 800 |
| MeSH | Mesencephalon |
Orta beyin ya da mesencephalon (Grekçe: mesos - orta, enkephalos - beyin[1]), merkezi sinir sisteminin; görme, işitme, motor kontrol, uyku/uyanma, uyarılma (tetiklik) ve sıcaklık regülasyonu ile ilgili bir parçasıdır.[2]
Anatomik olarak, tectum (veya corpora quadrigemina), tegmentum, aqueductus mesencephali ve pedunculi cerebri isimli oluşumları; ayrıca birkaç çekirdek ve sinir demeti içerir. Aşağı doğru ponsa, yukarı doğru ara beyne katılır. Orta beyin beyin kabuğunun altında ve art beynin üstünde bulunur, bu yüzden beynin ortasına yakındır.[3]
Gelişim
Embriyonik gelişim döneminde, orta beyin nöral tüpün ikinci keseciği olan, kendi ismiyle aynı, mesencephalon'dan gelişir. Mesencephalon; prosencephalon ve rhombencephalon'dan farklı olarak, nöral gelişim süresince tek parça olarak kalır.[4]
Embriyonik gelişim boyunca, orta beyin'deki hücreler devamlı çoğalıp, oluşumu süren aquaeductus mesencephali'yi (diğer adıyla aquaeductus Sylvii) sıkıştırır. Gelişim sırasında aquaeductus mesencephali'nin kısmi veya tümden tıkanıklığı, konjenital hidrosefali'ye neden olabilir.[5]
İşlevsel rolü
Orta beyin, beyin sapının bölümlerinden biridir. Substantia nigra'sı, basal ganglia'nın motor sistem yolakları ile yakından ilgilidir. İnsan orta beyni, kökensel olarak archipallian'dır, yani genel yapı itibariyle en eski omugalılarla benzerlik taşır. Substantia nigra'da ve area tegmentalis ventralis'te üretilen dopamin; insanlardan, böcekler gibi en ilkel hayvanlara kadar pek çok türde; motivasyon ve habituasyonda rol oynar.
Korpora kuadrigemina
Bunlar serebral akuaduktusun arka tarafında yer alan dört adet solid yapıdır. Üsttekilere süperior kollikulus, alttakilere ise inferior kollikulus adı verilir. Bu loblar, optik sinirin bazı liflerinin burada çaprazlama yapmasına yardımcı olur. Bu arada bazı lifler de çaprazlama yapmadan geçer. Üst kollikuluslar sıçrayıcı göz hareketleriyle ilgiliyken alttakiler ses duyusunun iletilmesinde bir sinaps noktası olarak görev yapar.
Serebral pedünküller
Serebral akuaduktusun ön tarafında çiftler halinde bulunurlar. Tegmentumu ve kristayı da taşırlar. Bu yapılar, spinotalamik sinir liflerinin geçişini sağlamaktadır. Serebral pedünküllerin orta kısmında bir çeşit bazal çekirdek olan substansiya nigra yer alır. Burası, beynin melanin pigmenti taşıyan tek bölgesidir.
Kaynaklar
- ↑ Mosby’s Medical, Nursing and Allied Health Dictionary, Fourth Edition, Mosby-Year Book 1994, sf. 981
- ↑ Breedlove, Watson, & Rosenzweig. Biological Psychology, 6. Baskı, 2010, sf. 45-46
- ↑ http://www.morris.umn.edu/~ratliffj/images/brain_slides/slide_5.htm
- ↑ Martin. Neuroanatomy Text and Atlas, Second Edition, 1996, pp. 35-36.
- ↑ "Hydrocephalus Fact Sheet". National Institute of Neurological Disorders and Stroke. 2008-02. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410175724/http://www.ninds.nih.gov/disorders/hydrocephalus/detail_hydrocephalus.htm. Erişim tarihi: 2011-03-23.