Mihail Nikiforoviç Katkov

Mihail Nikiforoviç Katkov (Rusça: Михаил Никифорович Катков) (13 Kasım 1818, Moskova-1 Ağustos 1887, Znamenskoye, Moskova yakınları, Rus Çarlığı), II. Aleksandr (hükümdarlığı 1855-81) ve III. Aleksandr'ın (hükümdarlığı 1881-94) yönetimleri sırasında, hükümet çevreleri üzerinde son derece etkili olan Rus yazar ve gazeteci.

1838'de Moskova Üniversitesi'nden mezun oldu. Berlin Üniversitesi'nde okudu (1840-41); Hegel'in etkisinde kaldı. Daha sonra Moskova Üniversitesi'nde felsefe dersleri verdi (1845-50). 1851'de günlük Moskovskiye Vedomosti gazetesinin, 1856'da da bunun yanı sıra Russki Vestnik adlı gazetenin yayın yönetmenliğini üstlendi. Gazetecilik yaşamının ilk döneminde II. Aleksandr'ın serfleri özgürleştirme, bağımsız bir yargı sistemi kurma gibi liberal reformları destekledi ve Rus otokrasisinin meşruti bir monarşiye dönüştürülmesinden yana bir tutum takındı.

1863'te Polonya'da patlak veren ayaklanmadan sonra aşırı şoven bir tutuma yöneldi. İçeride gerici politikaları ve saldırgan bir Panslavist dış politikayı savunan makaleler yazdı. Kendisini en yakın danışmanlarından biri olarak gören III. Aleksandr'ı, alt sınıflardan gelen öğrencilerin ortaöğretim kurumlarına girişini sınırlama konusunda destekledi. Rusya'yı Almanya karşıtı bir dış politikaya çekmeye yönelik çabalarından ise bir sonuç alamadı.