Minimal grup paradigması

Minimal grup paradigması, sosyal psikolojide kullanılan bir deney yöntemidir. Henry Tajfel ve arkadaşları tarafından 1970lerde geliştirilmiştir. İlk geliştirildiğinde, gruplar arasındaki ayrımcılık oluşması için gerekli asgari koşulları araştırmak amacıyla kullanılmıştır. Günümüzde pek çok farklı amaç için sosyal psikoloji araştırmalarında kullanılmaktadır. Bu paradigmayı kullanarak yapılan çalışmalar, insanlar gelişigüzel bir özelliğe göre (hangi ressamı daha çok beğendikleri ya da ne renk tişört giydikleri gibi) gruplara ayrıldığında grup üyelerinde kendi grubundan olanları diğerlerine tercih etme, kendi grubunu kayırma eğilimi ortaya çıkmaktadır.

Minimal grup araştırmaları genellikle iki aşamadan oluşur. İlk aşamada birbirini tanımayan ve görmeyen katılımcılar önemsiz bir kritere dayanarak iki gruba ayrılır (bir kağıt üzerindeki nokta sayısını tahmin etme ya da yazı tura atışı veya iki ressam arasında seçim yapma gibi). İkinci aşamada, gruplara ayrılan katılımcılardan belirli bir kaynağı (para ya da puan gibi) diğer katılımcılara dağıtmaları istenir. Katılımcıların ellerindeki kaynağı dağıtacakları diğer kişiler hakkında sahip oldukları tek bilgi, bu kişilerin hangi gruba ait olduklarıdır ("34 numaralı katılımcı A grubundan, 25 numaralı katılımcı ise B grubundan" gibi). Bu deneylerle, katılımcıların kaynak dağıtımında ne kadar adil davranma eğiliminde (herkese eşit kaynak dağıtma) olduklarını ve ne kadar kendi gruplarını kayırma eğiliminde (kendi grubundan olana daha fazla kaynak sağlama)olduklarını incelemek amaçlanır.

Tajfel ve arkadaşlarının bu yöntemle yaptıkları çalışmaların sonuçları, katılımcıların adil davranmaya çalışsalar dahi genellikle kendi gruplarını kayırdıklarını göstermiştir. Bu bulgu katılımcıların ortak bir geçmişleri ya da gelecekleri olmamasına, diğer grup üyelerini tanımamasına ve kişisel olarak hiçbir çıkar sağlamayacak olmalarına rağmen kendi grup üyelerini dış grup üyelerine tercih ettiklerini göstermektedir. Minimal grup deneyleri yalnızca kişinin zihninde bir gruba üye olduğu bilgisine dayalı olarak minimal olarak oluşturulan grupların kişilerin davranışlarını etkilediğini göstermektedir. Bu deneylerden elde edilen bulgular Tajfel ve Turner’in sosyal kimlik kuramını geliştirmelerine yol açmıştır.