Muhammed Ali Cinnah
Muhammed Ali Cinnah (25 Aralık 1876 - 11 Eylül 1948), (Kaydi Azam قائد اعظم / Büyük Önder ve Milletin Babası olarak da anılır.), 20. yüzyıl hukukçusu, politikacısı ve devlet adamıdır.
Tüm Hindistan Müslüman Birliği ve Pakistan bağımsızlık mücadelesinin önderidir, aynı zamanda Pakistan'ın kurucusu ve ilk devlet başkanıdır. Doğum ve ölüm yıl dönümlerinde ülkesinde törenler düzenlenir.
Biyografi
Kendisi her ne kadar daha sonraları Onikicilik Şiî öğretisinin takipçisi olduysa da,[1] Hocalar - İsmaili Mezhebi'ne mensup bir ailenin[2] evlâdı olarak 25 Aralık 1876 tarihinde Karaçi'de Dünya'ya geldi.
İlk ve ortaöğrenimini Karaçi ve Bombay’da tamamladı. Babası oğlunun da kendisi gibi tüccar olmasını istiyordu. Bu amaçla, işletmecilik okuması için onu 1892’de Birleşik Krallık'a gönderdi. Ama Cinnah, Londra’da işletmecilik yerine hukuk okumaya karar verdi. Baroya girmek için gerekli sınavları iki yıl içinde geçti.[3]
Baroya girdikten sonra iki yıl daha Britanya'da kaldı. Parlak bir hukukçu olarak göze battı.[3] 1896’da Karaçi’ye döndü. 1897’de Bombay'a geçerek avukatlık yapmaya başladı. Başarılı bir avukat olarak Bombay’da ün yaptığı sırada, 1900’de yargıçlığa atandı. Cinnah, etkin siyasi yaşama 1906’da girdi. O yıl Hindistan’da Birleşik Krallık'a karşı bağımsızlık mücadelesini yürütecek olan Kongre Partisi’nin Kalküta’daki genel kurul toplantısına katıldı. Genel Kurula Dadabhoy Naoroji başkanlık ediyordu. Naoroji ile Londra yıllarından gelen tanışıklık ve işbirliği sayesinde onun özel sekreterliğini üstlendi.[3]
1920 yılı Cinnah’ın siyasi yaşamında önemli bir dönüm noktası sayılır. O yıl, Kongre Partisi Gandhi’nin etkisiyle Birleşik Krallık hükûmetiyle uzlaşma yollarını terk etmeyi ve yabancı mallara boykot uygulamayı kararlaştırdı.[3] Cinnah, bunu anayasa ve hukuk dışı mücadele biçimlerine kaymak biçiminde görerek, Gandhi ile yöntem ayrılığına düştü.[3] Gandhi 1918’den beri Hinduların, Cinnah ise Müslümanların önderi olarak simgeleşmişlerdi.[3] Gandhi-Cinnah ayrılığı zaten hiçbir zaman tam anlamıyla bir ulusal birlik temeli üzerinde pekişmemiş olan Hindularla Müslümanlar arasındaki ayrılığın derinleşmesine yol açtı ve Cinnah, 1921’de Kongre Partisi’nden ayrıldı.[3]
14 Ağustos 1947’de Birleşik Krallık'ın Hindistan’a bağımsızlık tanımak zorunda kalması üzerine, aynı gün hem Pakistan hem de Hindistan devleti kuruldu.[3]
Yaşamı, Gandhi ve Nehru’nun Hindistan’ın bağımsızlığına kavuşması için mücadelelerine koşut mücadele içinde geçen Cinnah, önceleri Hindu-Müslüman birliğine inandıysa da sonra bu tutumdan vazgeçerek Müslümanlara önderlik etti. Uzun ve kararlı bir mücadele sonunda Hindistan’da Müslümanları tek bir ulus ve devlet altında toplamayı başarmıştır.[3]
Muhammed Ali Cinnah'ın adı Ankara'nın Çankaya ilçesinde bir caddeye verilmiştir. Cinnah Caddesi'nin 1970'lerden önceki eski adı "Vali Dr. Reşit Caddesi" idi.
Bibliyografya
- Wolpert, Stanley (1984). Jinnah of Pakistan. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-503412-7.