Muzaffer Gökman
Muzaffer Gökman (d. 28 Ocak 1915, İstanbul, ö. 14 Aralık 1996, İstanbul), Türk kütüphaneci, yazar, araştırmacı.
Türkiye'nin ilk genel kitaplığı olan Beyazıt Kitaplığı'nı modern bir kurum haline getiren çalışmalarıyla tanınmış kütüphanecidir.
Yaşamı
1915 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Babası Taşköprü'lü komiser Halil Edip ve annesi Fatma Saime Hanım'dır.[1]
İlk öğrenimini Üsküdar Selim-i Salis İlkokulunda, ortaöğrenimini Üsküdar Ortaokulu'nda tamamladı. Babasının ölümü üzerine 1931 yılında Kabataş Erkek Lisesi onuncu sınıfında iken okuldan ayrıldı. Bir yıl kadar mezun olduğu ilkokulda öğretmen vekilliği yaptı. 1933 yılında İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü’nde çalışmaya başladı; müdürlüğün kütüphanesinde görevlendirildi. 1934 yılında İstanbul'da ilk defa kurulan “Basma Yazı ve Resimleri Derleme Müdürlüğü”’nde kütüphaneciliğe adım attı. Bu kurumda altı ay kadar çalıştıktan sonra eski görev yerine döndü.
1937 yılında kendi isteğiyle Süleymaniye Umumî Kütüphanesi memurluğuna nakledildi. Yarım kalan lise eğitimini dışarıdan sınav vererek 1938'de tamamladı. 1939 yılında Muratmolla Kütüphanesi Müdür Vekilliğine atandı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümüne kaydolan Muzaffer Gökman, II. Dünya Savaşı nedeniyle iki defa ikişer yıl askere çağrıldığı için bu okulu ancak 1947'de bitirebildi.
1942'de evlendi, bu evlilikten iki çocuk sahibi oldu. 1943 yılında Köprülü Kütüphanesi başmemurluğuna ve 1946 yılında Beyazıt Umumî Kütüphanesi müdür vekilliğine tayin oldu. 1 Ekim 1946 tarihinde de bu göreve asaleten tayin edildi.
Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde modern kütüphaneciliğin ilk uygulamalarını başlattı. İtalya, Fransa, İngiltere, Almanya (1957), ABD (1959) kütüphanelerinde mesleki incelemelerde bulundu. Amerika seyahati dönüşünde “Amerikan Notları” ve “Amerika’da Kütüphane Sevgisi” adlı kitaplarını yazdı. Toplam 39 adet kitap, yüzlerce makale yayımladı. Kütüphanecilik dışı konulardaki yayımlarının bir kısmında M. Taşköprülü adını kullanmıştır. "Atatürk ve devrimleri tarihi bibliyografyası" en önemli eseridir.[2]
1968-1988 arasında Hürriyet gazetesi arşivinde çalışarak gazetenin kitaplığını ve fotoğraf albümünü düzenledi.
1977'de emekli oldu. 1995 yılında Türk Kütüphaneciler Derneği’nin verdiği Üstün Hizmet Ödülü'nü aldı. 14 Aralık 1996'da kalp yetmezliği nedeiyle hayatını kaybetti. Cenazesi Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
Kitapları
- İstanbul kütüphaneleri ve bugünkü vaziyetleri, İstanbul, 1939
- Pratik kütüphanecilik, İstanbul, 1939
- İstanbul kütüphaneleri rehberi: Guide to the libraries of Istanbul , İstanbul 1965
- Fatih medreseleri: Fatih külliyesi, İstanbul, 1943
- Murat Molla: Hayatı, kütüphanesi ve eserleri, İstanbul, 1958
- Kitabın sağlık bilgisi, İstanbul, 1946
- Kütüphanelerimizden notlar, İstanbul, 1952
- Beyazıt Umumi Kütüphanesi, restorasyondan sonra yen hüvviyetiyle, İstanbul, 1956
- Atatürk ve devrim bibliyografyası, Ankara, 1957
- İstanbul kütüphaneleri ve yazma tıp kitapları. Libraries of İstanbul and their medical menuscripts. İstanbul, 1959
- Amerika notları, İstanbul, 1961
- Amerika'da kütüphane sevgisi, İstanbul, 1961
- Atatürk ve devrimleri tarihi bibliyografyası. Bibliography of the history of Atatürk and his reforms, Belleten Dergisi, Ankara, 1961
- "Faik Reşit Ünat (1899-1964) ve bibliyografyası". Ankara, 1964
- "Türk kütüphaneciliğinin bibliyografyası bir deneme". Ankara. Türk Kütüphaneciler Derneği, 1964.
- Evimizin kütüphanesi. 1966.
- Hüseyin Rahmi Gülpınar, açıklamalı bibliyogyrafya, Ankara, 1966.
- İslam dininin esasları: Müslümanın rehber kitabı, İstanbul, 1966.
- Ramazan sohbetleri. Ahmet Rasim'den sadeleştirerek Türk harflerine çevirip notlayan Muzaffer Gökman, İstanbul 1967.
- Tarih-i Sultan Mehmed Han-ı Sani İstanbul'un fethi. (Kritovulos'tan Türkçeye çev. Karolidi. Sadeleştirerek Türk harflerine çevirip notlayan M. Gökman), İstanbul, 1967
- Kütüphaecilik mevzuunda VIII. Milli Eğitim Şurasına sunulan rapor, İstanbul, 1970.
- Sedat Simavi, hayatı ve eserleri, İstanbul, 1970.
- 50 yılın tutanağı, İstanbul, 1973.
- Dinimizi öğreniyoruz: İslamın esasları, müslümanın rehber kitabı, İstanbul, 1976.
- Fatih İstanbul kapılarında: Yabancı gözü ile İstanbul'un fethi. İstanbul, 1976
- Orhan Gazi, İstanbul, 1976
- 30 Ağustos'a doğru, makaleler, anılar, İstanbul, 1976
- Öğretmen, edebiyat tarihçisi, yazar ve kütüphaneci Sadettin Nüzhet Ergun, İstanbul, 1976
- Kitaplar arasında 44 yıl; anılar, eleştiriler, gözlemler, İstanbul, 1977
- Tarih boyunca Ege kavgası, İstanbul, 1977
- Tarihi sevdiren adam: Ahmed Refik Altınay, hayatı ve eserleri, Ankara, 1978
- Bibliograhies relatives - Atatürk- ses reformes, Paris, 1979.
- İslam dini, inanç, maneviyat, ibadet, İstanbul, 1982.
- Kütüphane ve müzelerimiz için insan ve yönetici, 1. Milli Kültür Şurasına katkı, (Ankara: 23-27 ekim 1982), 1982.
- Kitabın zaferi ("Beyazıt Devlet Kütüphanesi 100. Yaşında" adlı kitaptan ayrı basım), İstanbul, 1984.
- İstanbul'u yaşayan ve yaşatan adam: Ahmed Rasim, hayatı ve eserleri, İstanbul, 1989