Nöropeptid
Nöropeptidler nöronlar tarafından iletişim için kullanılan küçük protein benzeri moleküller olan peptidlerdir. Beynin aktivitesini etkileyen sinyal molekülleridir. Ağrı duymama, ödüllendirme, besin alımı, metabolizma, üreme, sosyal davranışlar, öğrenme ve hafıza gibi çeşitli beyin işlevlerinde farklı nöropeptidler görev alır.
Nöropeptidler peptid hormonlarıyla bağlantılıdır. Nöropeptid ile peptid hormonu arasındaki fark bu molekülleri açığa çıkaran ve tepki veren hücre tipleridir. Nöropeptidler nöron hücrleri tarafından salgılanır ve komşu nöron hücrelere sinyal gönderme işini üstlenirler. Peptid hormonları ise nöroendokrin hücreler tarafından salgılanır ve kan yoluyla uzak dokulara ulaşarak bu dokuların tepki vermesini sağlar. Nöropeptidler ve peptid hormonları aynı enzim grupları tarafından sentezlenirler. Bu enzimler arasından prohormon konvertazlar ve karboksipeptidazlar bulunur.[1]
Nöropeptidler nöronlar arası iletişimi hücre yüzeyindeki reseptörler sayesinde gerçekleştirir. Nöropeptidlerin çoğu aynı zamanda başka küçük nörotransmitter molekülleriyle birlikte salgılanır. İnsan genomunda nöropeptid öncülerini kodlayan yaklaşık 90 kadar gen bulunur. Memeli beyninin farklı nöron popülasyonları tarafından salgılanan yaklaşık 100 kadar farklı peptid bilinmektedir.[2]