Oksidoredüktaz

Biyokimyada, oksidoredüktaz, bir elektronun bir molekülden (indirgenden) bir diğerine (yükseltgene veya oksidana) aktarılmasını katalizleyen enzimdir. İndirgen için elektron veya hidrojen vericisi olarak da değinilir. Yükseltgen için hidrojen veya elektron alıcısı olarak da değinilir.

Reaksiyon

Aşağıdaki tip bir reaksiyonu katalizleyen enzim bir oksidoredüktaz olarak bilinir.

A^– + B → A + B^–

Bu örnekte A indirgeyici (elektron vericisi), B de yükseltgeyici (elektron alıcısı) özelliğindedir.

P_i + gliseraldehit-3-fosfat + NAD⁺ → NADH + H⁺ + 1,3-bisfosfogliserat

Bu reaksiyonda NAD⁺ yükseltgen (elektron alıcısı), gliseraldehit-3-fosfat indirgendir (elektron vericisi).

Adlandırma sistemi

Transferazlar için özel adlar "verici:alıcı oksidoredüktaz hidrolaz" biçiminde oluşturulur. Ancak başka adlar bazen daha yaygın olabilir. Yaygın ad genelde, mümkünse, "verici dehidrojenaz" biçiminde olur, örneğin yukardaki reaksiyon için gliseraldehit-3-fosfat dehidrojenaz gibi. Yaygın isimler bazen "alıcı redüktaz" biçiminde de oluşturulabilir, NAD redüktaz gibi. "Verici oksidaz" alıcının O₂ olması halinde kullanıllır.

Sınıflandırma

Oksidoredüktaz EC numara sınıflamasına göre "EC 1" olarak sınıflanırlar. Bu sistemde oksidoredüktazlar aşağıdaki gruplara ayrılırlar:

• EC 1.1 vericinin CH-OH grubu üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir (alkol oksidoredüktazları)
• EC 1.2 vericinin okso veya aldehit grubu üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.3 vericinin CH-CH grubu üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir (CH-CH oksidoredüktazları)
• EC 1.4 vericinin CH-NH₂ grubu üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir (amino asit oksidoredüktaz, monoamine oksidaz gibi)
• EC 1.5 vericinin CH-NH grubu üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.6 NADH or NADPH üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.7 diğer azotlu vericiler üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.8 vericinin bir kükürt grubu üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.9 vericinin hem grubu üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.10 difenol ve ilişkili bileşikler üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.11 alıcı olarak peroksit üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir (peroksidazlar)
• EC 1.12 alıcı olarak hidrojen üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.13 moleküler oksijen eklenmesi yoluyla tek bir verici üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir (oksijenazlar)
• EC 1.14 moleküler oksijen eklenmesi yoluyla bir çift verici üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.15 alıcı olarak süperoksit radikali üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.16 metal iyonlarını yükseltgeyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.17 CH veya CH₂ grupları üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.18 verici olarak demir-kükürt proteinleri üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.19 verici olarak indirgenmiş flavodoxin üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.20 vericilerde fosfor veya arsenik üzerinde etkiyen oksidoredüktazları içerir
• EC 1.21 X-H ve Y-H izerinde etkiyerek X-Y bağı oluşturan oksidoredüktazları içerir
• EC 1.97 diğer oksidoredüktazları içerir

Kaynakça

• EC 1 giriş bölümü Queen Mary, University of London, kimya bölümünden. (İngilizce)
• daha ayrıntılı taksonomi