Ozon deliği

Antarktika üzerinde şu ana kadar görülen en büyük ozon deliğinin haritası (Eylül 2006).

Ozon deliği, 1970'lerin sonundan beri kutuplar üzerindeki stratosferde (ozon tabakası) ilkbaharda görülen ozon hacmi düşüşünü ifade eder.

Stratosferdeki bu olay dışında yine ilkbaharda troposferde de ozon delinmesi gözlenmektedir.

Ozon delinmesinin başlıca nedeni atomik halojenlerin ozon moleküllerini tahrip etmesidir.[1] Bu halojen atomlarının başlıca kaynağı suni halokarbonlardır (kloroflorokarbonlar - CFC, freonlar ve halonlar). Bu bileşikler yüzeyde salındıktan sonra stratosfere taşınır ve tahrip mekanizması başlar.[2]

Halokarbon salınımının artmasıyla ozon deliğinin genişlediği gözlenmiştir. Ozon tabakası dünyaya ulaşan zararlı morötesi ışınları süzerek engellediği için Ozon deliği dünya çapında endişe doğurmuş ve Montreal Protokolü ile ozona zarar veren gazların üretimi yasaklanmıştır. Ozon deliğinin cilt kanseri ve katarakt gibi hastalıkları artırdığından, bitkilere ve planktonlara zarar verdiğinden şüphelenilmektedir.

Notlar

  1. ↑ Part III. The Science of the Ozone Hole, erişim tarihi 3 Mayıs 2007
  2. ↑ Andino, Jean M., http://www.sciam.com/article.cfm? Chlorofluorocarbons (CFCs) are heavier than air, so how do scientists suppose that these chemicals reach the altitude of the ozone layer to adversely affect it?, 21 Ekim 1999, Scientific American
This article is issued from Vikipedi - version of the 3/2/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.