Politikada 45 Yıl
 | |
| Yazarı | Yakup Kadri Karaosmanoğlu |
|---|---|
| Dili | Türkçe |
| Türü | Anı |
| Yayınevi | İletişim Yayınları |
| Sayfa sayısı | 262 |
| ISBN | ISBN 975-470-564-X |
Politikada 45 yıl, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun siyasi anılarını anlattığı anı kitabıdır.
1921'de Ankara'nın çağrısıyla Anadolu'ya geçen ve Atatürk'ün yakın çevresine giren, 1923'de Mardin'den milletvekili seçilen 1923'de çıkardığı kadro dergisinde savunulan düşüncelerden elçilikle iç politikadan 1955'de uzaklaştırılan, 1957'de ulus gazetesi başyazarlığı ile aslında hiçbir zaman kopmadığı iç politikaya aktif olarak yeniden, 27 Mayıs sonrası kurucu meclis üyeliğinin ardından 1961'de Manisa'dan CHP Milletvekili seçilen ve 14 Ekim 1962'de CHP'nin Atatürk ilkelerinden ödün verdiğini öne sürerek parti üyeliğine istifa edip 1965 seçimlerine kadar bağımsız milletvekilliğini sürdüren Yakup Kadri Karaosmanoğlu, bu siyasi özgeçmişini göz önüne alındığında yakın tarihin en önemli tanıklarından olduğu açıktır. Ayrıca bu tanığın değerleri yansıtmayacak bir yazar ve romancı oluşu, yazdıklarının önemini daha da arttırmaktadır.
Nitekim Yakup Kadri, anı yazarı olarak da romancı tavrını elden bırakmamakta, ben-merkezciliği değil gözlemciliği yeğlemektedir. Olayları, kişileri izleyen, gördüklerini duyduklarını çözümleyici bir anlatımla aktaran üçüncü kişidir sanki o. Üstelik olan bitenle değil, olayların içindeki kişiler önemlidir onun için. Hatta kişiler yerine tekil olarak kişi demek daha doğru olur. Çünkü Politikada 45 Yıl'ın odağı İsmet İnönü'dür. Atatürk Dönemi'ni anlatırken bile Yakup Kadri'nin kahramanı İsmet Paşa'dır.
İsmet Paşa, anılara giriş niteliği taşıyan 1922 bölümünün ardından 1923–1925 bölümünden başkahraman olarak ortaya çıkar ve 1965'e kadar anılar onun çevresinde döner. Yakup Kadri olayları hep İsmet Paşa'nın kişiliği ve devlet adamlığı açısından bakar. Onun kişiliğini açıklayıcı olayları üstelik te onu açıkladıkları oranda aktarır. Cumhuriyet'in ilk yıllarından başlayarak İsmet Paşa Meselesi ya da fobisi söz konusudur ona göre. Bu fobi, Cumhuriyet öncesi hükümeti Fethi Okyar'ın başbakanlığında kurulmasıyla somutluk kazanır ve 27 Mayıs sonrasındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerine kadar sürer.
Yakup Kadri’nin anlattığı iktidar mücadelesidir. Ona göre bu mücadele, Kurtuluş Savaşı'nın ardından kurulmak istenen yeni düzeni hedeflerinden saptıracak, özellikle Atatürk'ün ölümünden sonra onun devrimlerine ters düşecektir. Bu açıdan bakıldığında Politikada 45 Yıl Atatürk, Milli Şef, Demokrat Parti ve 27 Mayıs dönemlerinin, İsmet Paşa portresi çevresinde değerlendirilmesidir. Bu değerlendirme, Yakup Kadri'nin olaylara bakışıyla biçimlenmiş olsa bile, onun sormadığı başka sorulara yol açmakta, hatta bu soruların yanıtlarının ipuçlarını da vermektedir.