Pulmoner ödem
| Pulmoner ödem | |
|---|---|
 Akut pulmoner ödem | |
| Sınıflandırma ve dış kaynaklar | |
| ICD-10 | J |
| ICD-9 | 514 518.4 |
| Hastalık Veri Tabanı | 11017 |
| MedlinePlus | 000140 |
| eMedicine | med/1955 radio/581 |
Pulmoner ödem, pulmonary edema, akciğer ödemi. Çeşitli sebeplerden ötürü alveollerde transudat birikmesi ile karakterizedir. Akciğer ödemi bir hastalık değil polifaktöriyel kaynaklı bir semptomdur.
Etiyopatogenez
Başlıca iki mekanizma üzerinden şekillenir.
Basınç değişimi
Basınç değişimine bağlı ödem cardiopulmoner sistemdeki dolaşıma ilişkin yetmezlikler sonucu şekillenir. Sol kalp yetmezliği'nin en önemli bulgularından biridir. Kalbin sağ ventrükülünden akciğerlere arteria pulmonalis aracılığıyla kan pompalanır. Bu kan akciğerlerdeki ventilasyon ile oksijen-karbondioksit transportu sonucu vücut için gerekli oksijen oranı ile kalbe vena pulmonalis aracılığı ile gelir. Sağ kalpten akciğerlere giden kan normal olarak sol artriuma ve sol ventriküle geçer. Fakat sol ventriküldeki stenoz, myokard yetersizliği gibi bazı sebeplerden ötürü gelen tüm kan aorta ile vücuda pompalanamaz. Bu sebeple bir kısım kan akciğerlere retansiyona uğrar. Geri dönen kan akciğerlerde mevcut arterio-venöz basıncı bozar. Durgunlaşan kandan alveollere plazma sızması (transudat) kaçınılmazdır.
Bundan başka kardiomyopati'ler de akciğer ödemi ile seyreder.
Bununla birlikte sol kalp üzerinde depresif etkiye neden olan tüm etkenler akciğer ödemine neden olur.
Kapiller permeabilite
Akciğerlerde yoğun bir kapiller dolaşım vardır. Damar geçirgenliğini bozan tüm sebepler intravasküler alandan alveollere plazma sızmasına neden olur. Bu nedenler başlıca şunlardır:
- Allerjik reaksiyonlar (histamin), anaflaktik şok.
- Hipovolemi ve sodyum kaybı.
- Varfarin veya kurşun zehirlenmesi.
- Yaygın pneumoni'ler veya enfeksiyonlar.
- Travmalar.
- Akciğer kapillerlerinde geçirgenliğin artışına neden olacak tüm mediatörler.
Sağaltım
Akciğer ödeminin tedavisinde temel prensip ventilasyon yetersizliğine bağlı hipoksi riskini ortadan kaldırmaktır. Sağaltımda temel prensip ödemin kaynağına uygun tedavi uygulanmasıdır. Ancak hastanın genel durumuna bakılarak hayatta kalmasının sağlanması öncelikli konudur. Diüretik ilaçlar böbreklerle idrar atılımını hızlandırdıkları için akciğer ödeminin çözülmesinde en çok kullanılan ilaçlardır. Allerjik kaynaklı akciğer ödemlerinde kullanılacak en önemli ilaçlar antihistaminikler veya kortikosteroidlerdir. Kapiller basınç değişimi sağlanarak alveoller'deki transudatın intravasküler alana çekilmesi de hedeflenebilir. Bunun için hipertonik solüsyonlar (%30 Dekstroz, Dekstran 40, 70 veya 75) damar içi ve hızlı uygulanmalıdır.
Kalp yetmezliği kaynaklı olgularda kardiyotonik ilaçlar (Digoksin, Strophantine-G) uygulanır.