Puro
Puro veya sigar;[1] silindir şeklinde sarılmış tütün yapraklarından oluşan bir tütün mamülü. Ortasında, içinde tütün parçacıkları bulunduran bir "tutucu" yaprak, bunun etrafında spiral şeklinde sarılmış "sarıcı" yaprak bulunur.[2] Puronun en pahalı kısmını oluşturan sarıcı yaprak; sağlam, esnek ve ipeksi yapıda olmalı, güzel bir aromaya ve düzenli yanmayı sağlayacak yanıcı özelliğe sahip olmalıdır.[2]
Daha çok Küba, Dominik Cumhuriyeti gibi ülkelerin bulunduğu iklim kuşağında yetişen, fermente edilmiş tütünlerin elde veya makinede sarılmasıyla yapılan bir tütün mamulüdür.
Etimoloji
Puro sözcüğü Türkçeye İspanyolcadan geçmiştir.[1] Bu dile de Latince "pūrus" (saf, temiz, katıksız) sözcüğünden girmiştir. Burada "saf tütünden yapılmış" anlamında kullanılmıştır. "Puro" sözcüğüne Türkçede ilk kez, 1955 yılında basılan TDK sözlüğünde rastlanmıştır.[3].
Tükçeye Fransızcadan geçen sigar sözcüğünün kökeni ise Maya dilindeki "sik'ar" (tütün dumanı çekmek) fiilidir.[4][5] Sözcük puronun çekirgeye benzerliği nedeniyle, İspanyolca "cigarra" (çekirge) sözcüğünden de etkilenmiş olabilir.[5]
Tarihçe
Kristof Kolomb ve onunla birlikte Küba, Meksika, Orta Amerika ve Brezilya'ya giden diğer kaşifler; bu bölgelerdeki yerlilerin kurutulmuş palmiye yaprakları veya mısır koçanları içinde tütün yaprakları içtiklerinden bahsederler.[2] Guatemala'da bulunmuş, en geç 10. yüzyıla ait bir çömlek üzerinde, iple sarılmış tütün yaprakları içen bir Maya yerlisinin resmi vardır.[2] 1600'lü yıllara gelindiğinde puro İspanya'ya ulaştı ve burada bir "zenginlik simgesi" hâline geldi. Diğer Avrupalı devletlerde yaygınlaşması ise yaklaşık iki yüzyıl sürdü.[2]
Üretim
Puro tütünü Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya, Dominik Cumhuriyeti, Endonezya, Honduras, Kamerun, Küba, Meksika ve Nikaragua gibi ülkelerde oldukça yüksek miktarlarda üretilmektedir. Küba'da üretilen purolar dünya çapında emsalsiz olarak nitelendirilseler de birçok uzman Honduras ve Nikaragua purolarının Küba purolarına rakip olduğuna inanmaktadır.
Tüketim
Kesme ve delme işlemi
Alternatifi bol ve aksesuar olarak belkide çakmaktan sonra en önemli aksesuarlarımız sayılabilecek, kesme, delme ve V kesim için kullanılabilecek araç gereç çeşitliliği puroseverler için ciddi bir kararı da beraberinde getirmekte. Mutlaka kapsamı genişletilebilir ve kendi aralarındaki farklılıklara dikkat çekilebilir ancak temelde 4 farklı yöntemden bahsetmek gerekir.
Yöntemlere geçmeden punch haricindekiler için önemli nokta doğru yerden kesmektir. Bu konuda referansımız puroyu kapatmakta kullanılan cap' a paralel bir kesim; doğru bir kesimdir. Casquillo tabir edilen yuvarlak bir tütün parçası ile kapatılan premium purolarda bu parçanın ek kısmına yakın veya biraz derine kaçmış ve muhtemelen dış sarım yaprağının içim sırasında açılmasına sebep olacak hatalı bir kesimdir. V-Cutt, Punch ve Cutter/Makas seçenekleri arasında seçim yaparken Kesme biçimi yanmayı direk olarak etkilemektedir. Yani ne şekilde kestiğiniz aslında puro içimi sırasında ne şekilde bir tad almak istediğiniz ile de alakalıdır. Eğer punch ile bir merkezi delik açacak olursanız puronun merkezinden küçük bir delik içerisinden hızla hava akımı yaratmış olursunuz ve hızlı bir yanma gerçekleşir, buna bağlı olarak bir tat gelişimi yaşanır.
Makas ile klasik cutter arasından fark puronuzun ring gauge/çapı ile alakalıdır. Cutterınız 54 çapına kadar kesim işlemini destekliyordur ama siz 58'lik bir puro kesmek isterseniz makası tercih edebilirsiniz. Günümüzde Xikar, Colibri ve Palio gibi üreticiler 56-60 çaplarına kadar kesimi destekleyen cutterlar üretmektedirler.
Yakılma ve yanma
Puronun ucunun her tarafından eşit ve düzgün yanması iyi yapıldığının göstergesidir. (Yakma ve içim hatasından dolayı olabilecek yanma bozukluğunun faturası puroya değil içicisine çıkartılmalıdır.) Düzgün olmayan yanma bir baş belasıdır. Gevşek sarılması nedeniyle hızlı yanacak puronun ısısının hızla yükselmesinden, ortaya çıkacak acı tat bırakan kimyasallar ve katran içimi bozacaktır.
Aksine, çok sıkı sarılmış bir puronun ise hava kanalcıkları iyice kapalı olacağından, duman çekimi zorlaşacak, ısı yükselecektir. Bu puro çok sık sönecek ve içenin burnundan getirecektir. (Bu özellikler tamamen kullanılan yapraklar ve imalat kalitesi ile bağlantılıdır.) Kötü yapılmış bir puro kötü yanacaktır. Burada başka önemli bir özellik ise, puro kokusunun içilen mekanda uzun süre kalmamasıdır, iyi havalandırılan bir odada iki saat sonra bile koku kalır ise o puronun kalitesi iyi değil demektir.
En önemlisi puroyu baştan sona acılaşmadan içip içmediğinizdir. Puro içildikçe oluşan katran birikimi birçoğunu acı ve sert yapar. Çoğu puroda bu özellik ortaya çıktığından, birçok puro içer purosunu yarısından veya dörtte üçünden sonra içmeyi bırakır. Bu kabul edilemez bir özelliktir. Bir puroyu yüzde sekseni bitmeden atmaya mecbur kalmak büyük puan indirimini gerektirir. Bu safhada önemli bir başka nokta, puronun içimi bittikten sonra damakta kalan "tat uzunluğudur." Kaliteli bir şarabın aksine kaliteli bir puroyu içtikten sonra damağınızda kalan iyi veya kötü tat çok çabuk kaybolmalıdır.
Puro yakarken dikkat edilmesi gereken en önemli husus kükürtlü kibrit veya gazlı çakmak kullanılmaması gerektiğidir. Gazlı çakmak veya kibritle yakılan bir puroda tütünün aroması gazın veya kibritin kokusuyla birleşip gerçek aromasını kaybedebilir ve içim zevkini azaltabilir. Dolayısıyla "torch" diye nitelendirilen ve yandığında gaz kokusu bırakmayan özel çakmak kullanılması tavsiye edilir
Kaynakça
- 1 2 "sigar." Türk Dil Kurumu. Erişim: 30 Aralık 2013.
- 1 2 3 4 5 "cigar." Encyclopædia Britannica. Erişim: 30 Aralık 2013.
- ↑ Sevan Nişanyan. "Puro / Sözlerin soyağacı Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü" (Türkçe). Nişanyan Sözlük. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160611201553/http://www.nisanyansozluk.com/?k=puro. Erişim tarihi: 11 Eylül 2013.
- ↑ "cigar." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- 1 2 "cigar." Online Etymology Dictionary. Erişim: 30 Aralık 2013.