Quintus Ligarius

Quintus Ligarius^[1] (ölümü yaklaşık MÖ 42) Roma Cumhuriyeti döneminde yaşamış asker ve politikacı.Gaius Iulius Caesar ve Gnaeus Pompeius Magnus arasında ilerleyen Roma iç savaşında senatodan yana olmuştur.

Promagistra Gaius Considius Longus'un Legatusu olarak milattan önce 50li yıllarda Afrika eyaletinin yönetimini elinde bulunduruyordu. Milattan önce 49'da Roma iç savaşı patladığında L. Aelius Tubero Afrika eyaletine vali olarak atanır. Görevi almakta pek de gönüllü olmayan ve bunu hayli geciktiren Tubero eyaleti Publius Attius Varus'a kaptırır. Bölgede 2 yeni lejyon kuran Varus, Ligarius'u da sahillerin kontrolü ile görevlendirir. Ligarius ve Varus aynı yıl Afrika'ya yelken açan yasal vali Tubero'nun karaya çıkmasını engeller. Ligarius ve Varus'un Senato tarafından seçilen bir valiyi neden Afrika'ya almadıkları bilinmemektedir. Karaya çıkamayan Tubero mürettabatı ile o sıralar Yunanistan yakınlarında bulunan Pompeius'un kampına doğru yol alır. Burada Farsalus Muharebesi sonrası iki politikacı da Caesar tarafından bağışlanır.

Aynı yılın yaz aylarında Afrika'ya çıkan Caesar'ın generali C. Scribonius Curio, I. Juba kontrolündeki Numidya ordusuna karşı ağır bir yenilgi alır. Numidya'lılar Roma iç savaşında Pompeius'un destekçisi olduklarından Caesar Numidyalıları devlet düşmanı ilan eder. Farsalus Muharebesi sonrası Afrika'da kalmayı sürdüren Ligarius Caesar'a karşı olan mücadelesine devam eder. Milattan önce 46 yılına gelindiğinde Thapsus Savaşında bölge Caesar tarafından fethedilir. Pompeius'u destekleyen en önemli politik karakterlerden biri olan Cato bu savaş sonrası intihar eder. Savaş sonrası dağılan Pompeius destekçilerinden bazıları İspanya'ya kaçar, bazıları ise teslim olurlar. Teslim olan isimlerden birisi de Caesar'a karşı mücadelesi ile meşhur olan Quintus Ligarius'dur. Caesar Ligarius'u affetse de onun Roma'ya geri dönmesini yasaklar.

Cicero'nun Pro Q. Ligario'su

Ligarius'un Roma'ya dönme yasağının kalkması için çaba harcayan isimlerden birisi de onun arkadaşı Marcus Tullius Cicero'dur. Milattan önce 46'da Ligarius'un yasağının kalkacağından korkan vali Tubero'nun oğlu Quintus Aelius Tubero, Ligarius'un vatan haini olduğuna dair Caesar huzurunda dava açar. Quintilianus'un aktardığına göre^[2] Bu davanın sebebi Ligarius'un Pompeius taraftarı olmasından daha çok, Roma tarafından devlet düşmanı ilan edilen I. Juba ile olan ilişkisidir.

Günümüze eksiksiz ulaşan önemli antik metinlerden biri olan Pro Q. Ligario adlı konuşmada Ligarius Cicero tarafından savunulur. Sahip olduğu diktatör gücü nedeniyle hakim koltuğunda Caesar'ın kendisi oturmaktadır. Cicero konuşmasında Ligarius'un Numidya kralıI. Juba olan ilişkisine hiç değinmez. Daha çok Ligarius'un Afrika'da bulunmasının bir suç olmadığını ileri süren ve Caesar'ın merhametini öven argümanlar sunar. Ona göre Pompeius'un tarafında olmak bir suç olmaktan daha çok bir hatadır ve aynı hatayı davayı açan Tubero ailesi de bizzat yapmıştır. Bu suçtan ötürü bağışlanan bir çok Roma'lı da vardır.

Plutarkhos kaleme aldığı Cicero'nun biyografisinde^[3] dava süreci ile ilgili ilginç bir anekdot yer almaktadır. Plutarkhos'un aktardığına göre Caesar davadan önce "Neden bir kez daha Cicero'dan bir konuşma duymayalım? Ligarius, hiç kuşkusuz bizim düşmanımızdır." demiştir. Konuşma sırasında sık sık yüzü renkten renge giren Caesar, Cicero Farsalus Muharebesi'nden bahsederken konuşmadan öylesine etkilenmiştir ki elindeki kağıtları düşürmüştür. Nihayet Caesar bu konuşma sonrasında Ligarius'u affeder ve Roma'ya dönmesine izin verir.

Plutarkhos'un aktardığı anekdotta antik dünyadaki belagat yeteneği bilinen Cicero'ya yönelik övgüye şaşırmamak gerekir. Nitekim Caesar Ligarius'u o sıralar İspanya'da toplanan karşıtlarına karşı bir mesaj olsun diye affetmiş de olabilir. Ancak Ligarius, daha sonra Caesar'a yapılacak olan suikasti hazırlayanların arasına katılır ve sonunda sürgüne gönderilir.

Dış Bağlantılar

• Cicero tarafından yapılan konuşma metni (Latince)

Anmerkungen

1. Plutarkhos'un eserinde Ligarius "Gaius" ön ismiyle kayda geçmiştir; bkz. Plutarkhos, Paralel Yaşamlar / İskender - Caesar, Alfa Yayıncılık, 2007. "Brutus"
2. Institutio oratoria 11,1,80
3. Plutarkhos, Paralel Yaşamlar / İskender - Caesar, Alfa Yayıncılık, 2007. "Cicero"