Rıza Kuas
| Rıza Kuas | |
|---|---|
| Doğum |
1926 Hendek, Sakarya |
| Ölüm | 29 Ekim 1981 (55 yaşında) |
| Meslek | Milletvekili |
Rıza Kuas (d. 1926 - ö. 29 Ekim 1981), Abhaz asıllı Türk sendikacı, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) kurucusu ve Türkiye İşçi Partisi (TİP) Ankara ve İstanbul milletvekili.
1926’da Hendek’te doğdu. Ortaokul öğrenimi gördükten sonra bir süre çiftçilik yaptı. Lastik fabrikalarında işçi olarak çalıştı. Sendikal yaşamına, 1949 yılında Derby Lastik fabrikasında çalışırken işyeri sendika temsilciliği ile başlayan Kuas, 1952'de Lastik İşçileri Sendikası (Lastik-İş) Kazlıçeşme Şube Başkanlığı'na seçildi. 1954 yılında Lastik-İş'in Genel Başkanlığı'na seçildi, bu görevi çeyrek yüzyılı aşkın süre sürdürdü.
13 Şubat 1961'de kurulan Türkiye İşçi Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı. 1965 yılında İzmir’de toplanan Genel Kurul’da TİP Genel Sekreterliği görevini üstlendi. 1965 yılında TİP’ten Ankara, 1969 seçimlerinde ise İstanbul Milletvekili olarak parlamentoya girdi.
Türk-İş yönetiminin etkisiz ve pasif kaldığını öne süren Lastik-İş Genel Başkanı Kuas önderliğinde, 1966 yılında Kristal-İş Sendikası’nın Paşabahçe Cam Fabrikası'nda başlattığı greve Türk-İş’in karşı çıkması üzerine Lastik-İş, Basın-İş, Maden-İş sendikaları Türk-İş üyesi olmayan Gıda-İş’i bir araya gelerek Sendikalararası Dayanışma Anlaşması (SADA) yaptılar. Türk-İş yönetiminin bu üç sendikaya geçici ihraç kararı vermesinin ardından yapılan girişimlerle 12 Şubat 1967'de Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) kuruldu.
1968 yılında Kuas'ın önderliğindeki Lastik-İş Türkiye'deki ilk işyeri işgalini gerçekleştirdi. Yine ilk kez Türkiye’de yetkili sendikanın belirlenmesi için, 1968 yılında Derby Lastik Fabrikası'nda referandum yapılmasını sağlayan Lastik-İş Genel Başkanı Kuas'ın işçiyi “hırsız” gibi gören zihniyetle mücadele amacıyla başlattığı “Üstünü Aratma” kampanyası tüm ülkede geniş yankı buldu.
1971 yılında uluslararası bir toplantıda bir konuşma yaparken rahatsızlanan Rıza Kuas’a böbrek rahatsızlığı teşhisi kondu. Rahatsızlığı nedeniyle meclis çalışmalarına da katılayan Kuas, görev yapacak durumda olmamasına karşın 1977’deki Genel Kurul’da üyelerin ısrarı ile bir kez daha Lastik-İş Genel Başkanı seçildi. Mart 1980’de yapılan 20. Genel Kurul’da görevi bırakan Kuas, 29 Ekim 1981 günü yaşama veda etti.