Reşat Halis

Sevr Antlaşması'nı imzalamak üzere Paris Barış Konferansı'na giden Osmanlı heyetinin İtilaf Devletleri'ne ait bir savaş gemisinin güvertesinde çekilmiş fotoğrafı. Resimde fes giyen Damat Ferit Paşa'nın sağında Şura-yı Devlet Reisi Rıza Tevfik, solunda Maarif Nazırı Bağdatlı Mehmed Hadi Paşa ve Bern Sefiri Reşat Halis Bey yer alıyor.

Reşat Halis Bey (1883^[1] - 1945 Paris), Osmanlı İmparatorluğu adına Sevr Antlaşması'nı imzalayan üç kişilik heyet içinde yer alan diplomattır.

Diplomatlığı

Paris Elçiliği ikinci kâtipliği görevinde bulundu. Daha sonra Bern Elçiliğine getirildi. Bern'deki görevi sırasında Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasının ardından Avrupa'ya kaçmış İttihatçılardan Bern'de bulunanlarının Osmanlı'ya iadesi için İsviçre Hükümeti nezdinde girişimlerde bulundu. Cemal Paşa, Reşat Halis Bey'in bu çabaları hakkında şöyle demiştir: “Reşat Halis Bey, bizi buradan tard etmezden evvel gerek kendisini gerek hükümetini iskat edeceğiz. Bu suretle bizimle uğraşmamayı öğrenecektir.”^[2]

Sevr Antlaşması'nı İmzalaması ve Sonuçları

10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr Antlaşması’nı imzalayan heyet içinde yer aldı. Bu nedenle TBMM tarafından 19 Ağustos 1920 tarihinde vatan haini ilan edildi. 7 Ekim 1920 tarihinde Ankara İstiklal Mahkemesi tarafından Hıyanet-i Vataniye Kanunu 1. ve 2. maddeleri uyarınca gıyabında idam cezasına çarptırıldı.^[3] 23 Nisan 1924 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen Yüzellilikler listesinde yer aldı ve Türkiye'ye girişi yasaklandı. 28 Mayıs 1927 tarihli yasayla da Türk vatandaşlığından çıkarıldı.^[4]

Sürgün Günleri

Paris'e yerleşti. 3 Mart 1924 tarihinde Halifeliğin kaldırılması'nın ardından San Remo'da sürgünde bulunan son Osmanlı Padişahı VI. Mehmed'in, ABD Başkanı Calvin Coolidge'e yazdığı 13 Mart 1924 tarihli ünlü mektubu Paris'teki Amerikan Büyükelçiliği'ne teslim eden kişidir. Mektubun orijinali ve İngilizce çevirisi Elçilik tarafından 15 Nisan 1924 tarihli bir yazıyla Washington'a gönderildi.^[5]

28 Ekim 1931 tarihinde II. Abdülhamid'in kızı Şadiye Sultan ile evlendi. 28 Haziran 1938 tarihinde çıkan ve Yüzelliliklerin yurda dönüşünü serbest bırakan af kanununa rağmen Türkiye'ye dönmedi. 1945 yılında Paris'te vefat etti.^[6]

Kaynakça

1. "Paris'te Bir Türk Mezarlığı". 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151126165206/http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/7166/001504893006.pdf?sequence=1. 
2. "Birinci Dünya Savaşı’ndan Milli Mücadele’ye İsviçre’de Osmanlı Aleyhtarı Propaganda ve Osmanlı Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Faaliyetleri". http://www.historystudies.net/Makaleler/136114134_Cengiz%20Mutlu-Yay%C4%B1na.pdf. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
3. "Kültür Bakanlığı 1920 Kronolojisi". 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160619115447/http://catab.kulturturizm.gov.tr/TR,121187/1920.html. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
4. "150’liklerin tam listesi". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304192958/http://arsiv.ntv.com.tr/news/390334.asp. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
5. "Vahdettin'in Amerikan Başkanına Mektubu". http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/33/254.pdf. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
6. Osmanoğlu, Şadiye (2009). Babam Abdülhamid. İstanbul: Timas. ISBN 9786051141268.