Risto Ryti
Risto Heikki Ryti [ˈristɔ ˈhɛi̯kːi ˈryti] (d. 3 Şubat 1889 Huittinen; ö. 25 Ekim 1956, Helsinki) eğitimini hukuk üzerine gerçekleştiren Finlandiyalı bir politikacıydı.
Ryti 1940 ile 1944 yılları arasında Finlandiya başbakanı olarak görev yapmıştır.
Ryti, 1944 yılında Alman Dışişleri Bakanı Joachim von Ribbentrop ile imzaladığı Ryti-Ribbentrop-Antlaşması ile Finlandiya tarihinde yerini almıştır. Bu antlaşma sayesinde, o dönemde ülkesinin Sovyetler Birliği ile yaşadığı savaşta Almanya'nın ülkesine silah ve gıda yardımı yapmasını sağlamıştır. Bu antlaşma gereği Finlandiya yardımlar karşılığında, Almanya'nın onayı ve haberi olmadan Sovyetler Birliği ile barış antlaşması imzalayamayacaktı.
Bu antlaşma çerçevesinde sağlana silah yardımı sayesinde Sovyet birliklerinin taaruzunu kesmeyi başaran Finlandiya'da Başbakan Ryti, savunmanın başarıya ulaşması sonucunda sağlık sorunlarını da gerekçe göstererek görevinden ayrılmıştır.
Ancak daha sonra gelen Başbakan Carl Gustaf Emil Mannerheim, Ryti'nin yapmış olduğu bu antlaşmayı Finlandiya devletinin yaptığı bir anlaşma olarak görmediği ve sadece Ryti'nin şahsı adına yapmış olduğu bir anlaşma olarak gördüğü için kendisini bağlamadığını ifade etmiş ve bu sebeple ülkesi Finlandiya'nın, Almanya'nın tüm itirazlarına rağmen Eylül 1944 yılında Sovyetler Birliği ile savaşın durması yönünde bir barış antlaşması imzalamasının yolunu açmıştır.
1945 yılında Sovyet baskısı ile Risto Ryti hakkında savaş suçu işlediği için dava açılmış ve on yıl hapse mahkûm edilmiştir. Savunma avukatı, eski dışişleri bakanı Hjalmar Procope oldu. Ancak 1949 yılında sağlık sorunları tekrar baş gösterince şartlı olarak tahliye olmuş, Cumhurbaşkanı Juho Kusti Paasikivi tarafından affedilmiştir.
Ryti hapisten sonra kamusal yaşama dönemedi. Anılarını yazmaya konsantre olmaya çalıştı ama hastalığı nedeniyle başarılı olamadı. 1952 yılında, onur rozetini almak için üniversite öğrencilerinin kutlamasına katıldı. Mayıs 1956 yılında, ölümünden sadece beş ay önce, Helsinki Üniversitesi'nde siyaset bilimi dalında fahri doktora aldı.
Risto Ryti Ekim 1956 yılında öldü.
Dış bağlantılar
- Tihonen, Seppo: The Finnish Presidency as an Institution, 1999
- Die Sonderstellung Finnlands während des Zweiten Weltkriegs (eKritik.de) (Almanca)
| ||||||||||
