Schizosaccharomyces pombe
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| | ||||||||||||||
| Schizosaccharomyces pombe (Lindner, 1893) | ||||||||||||||
Schizosaccharomyces pombe, veya "fisyon mayası", tek hücreli bir maya türüdür. Biyologlar tarafından ökaryotik canlıların moleküler biyoloji ve hücre biyolojisini çalışmak için bir model organizma olarak kullanılır. Hücreler çubuk şeklinde, 2-3 mikrometre çapında, 7-14 mikrometre uzunluğundadır. Bu hücreler hücre uçlarında uzayarak şekillerini korurlar, hücre ortasından bölünürek eşit büyüklükte iki yavru hücre oluştururlar.
S. pombe 1893'te Paul Lindner tarafından Doğu Afrika'da darı birasından izole edilmiştir. Pombe ismi Svahili dilinde bira demektir. 1950'li yıllarda Murdoch Mitchison tarafından ilk defa hücre bölünmesini araştırmak için deneysel bir organizma olarak kullanılmıştır.
Fisyon mayası araştırmacılarından Paul Nurse, (başka organizmalarda çalışmış Lee Hartwell ve Tim Hunt ile beraber) hücre döngüsü üzerindeki çalışmalarından dolayı 2001 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü almıştır.
S.pombe'nin genom dizini Sanger Institute önderliğindeki bir konsorsiyum tarafından yayımlanmış, genomu tamamen okunmuş altıncı model organizma olmuştur.
Ekmek mayası (Saccharomyces cerevisiae) ile karşılaştırılması
- S. cerevisiae nın 5600 açık okuma çerçevesi, Sch. pombe nin 4970 açık okuma çerçevesi vardır.
- Gen sayılarının benzer olmasına rağmen, S. cerevisiae 250 intron bulundururken Sch. pombe'de bu sayı yaklaşık 5000'dir.
- S. cerevisiae nin 16 kromozomu, Sch. pombe nin 3 kromozomu vardır.
- S. cerevisiae genelde diploiddir Sch. pombe ise genelde haploiddir.
- S. cerevisiae hücre döngüsünde başlıca G1 evresindedir (dolayısıyla G1-S geçişi sıkı kontrol altındadır) , Sch. pombe ise genelde G2 evresindedir (dolayısıyla G2-M geçişi sıkı kontrol altındadır)
Bilimde yeri
Hücre bölünmesi insan dahil diğer ökaryotlarda da benzer mekanizmalarla gerçekleştiğinden bu süreçle ilgili S. pombe'de yapılan keşifler insana kolaylıkla uygulanabilmektedir. Kanser, kontrolsuz hücre bölünmesi olduğu için bu maya türünden elde edilen bilgilerin pek çok tıbbi uygulaması olmuştur. Ayrıca, genom dizinine bakıldığı zaman insanda diyabet ve sistik fibroz gibi hastalıklarda bozukluğu gösterilmiş genlerin S. pombe'de de olduğu bulunduğundan bu mayanın başka alanlarda da bilime önemli katkıları olacaktır.
Dış bağlantılar
- Pombeweb
- Pombe Gen Veritabanı (İngilizce)
- Sanger Centre'da S. pombe Genomu
- S. pombe genomundaki genler