Seiza
Seiza (正座), Japon toplumunun geleneksel oturuş biçimidir. Basitçe, kalçaları ayakların iç kısmının üzerine yerleştirerek oturma olarak tanımlanabilir.
Anlamı
Seiza kelimesi iki kanji'nin on'yomi (Çin okunuşu) telaffuzlarından meydana gelmektedir. 正 (sei) "doğru", 座 (za) ise "oturuş" anlamındadır. Bu adlandırma seizanın Japon toplumunda en uygun ve saygın oturuş biçimi olarak benimsenmesinden kaynaklıdır.
Yöntem
Önce sol ayakla geriye kısa bir adım atılarak diz kırılır, sol ayak parmakları taban dik ve topuk havada kalacak şekilde bükülerek kaval kemiği yere konulur. Aynı işlem sağ bacak için yapıldıktan sonra uyluklar alt bacağın üzerine yerleştirilir ve kalçalar topuklara yaklaştırılır. (Eğer kalçalar topukların üzerine konulur ve bu biçimde oturulmaya devam edilirse, "diz çökerek oturma" anlamındaki kiza (跪座) elde edilir.) Daha sonra ayaklar içeri doğru bükülür, sağ ayak başparmağı hafifçe sol ayak başparmağının üzerine yerleştirilir. Vücut ağırlığı ayaklara verilerek, kalçalar ayakların iç kısmına konulur.
Seiza sırasında omurga ve baş mümkün olduğunca dik tutulur ama sırt kasılmaz. Karın içeriye çekik, omuzlar gevşemiş ve çene hafifçe vücuda yakın konumdadır. Eller alt karında birleştirilebileceği gibi kollar hafifçe bir yay şeklini alacak biçimde avuçlar uylukların üzerine yerleştirilebilir. Seizada kadınların dizleri bitişiktir. Erkekler ise bir veya iki yumruk mesafesi kadar açıklık bırakabilirler.
Seizada iken oda içinde yürümek istenirse, oturuşu bozmadan, "diz üstünde yürüme" anlamındaki shikkō (膝行) pozisyonunda hareket etmek uygun karşılanır. Shikkō kalçaları geliştirmesi nedeniyle Aikido'da bir egzersiz olarak da benimsenmiştir.
Seizadan kalkışta önce kalçalar kaldırılıp, ayak tabanları dikleştirilerek kiza başlangıç pozisyonuna geçilir ve ardından, sağ bacakla başlamak üzere kalkış hareketleri yapılır.
Japonya dışında
Seizanın Japonya dışında tanınması ve uygulanması başta savaş sanatları olmak üzere çeşitli geleneksel Japon sanatlarının Batı'ya yayılmasının sonucudur. Geleneksel sanatların yanında, zazen (坐禅) (Zen meditasyonu) ve Ki geliştirme gibi bedensel-ruhsal uygulamalar da seizanın yaygınlaşmasında rol oynamıştır. Günümüzde seiza yöntemi ve özelliklerine ilişkin olarak Batılılara yönelik çok sayıda kaynak mevcuttur.