Sextus Empiricus

Sextus Emprikus Antik Yunan kuşkuculuğu hakkındaki bilgiyi sağlayan ünlü Romalı hekim ve filozoftur. Kuşkuculuk dışındaki her tür bilimsel ve felsefi öğretiyi dogmatizm olarak niteleyen Sextus, yaşamda iki temel ölçütün bulunduğunu, bunlardan birincisinin şeylerin varoluşu ya da varolmayışıyla ilgili kuramsal ölçüt, diğerinin ise bazı şeyleri yapmaya ya da yapmamaya hizmet eden pratik ölçüt olduğunu savunmuş, bunlardan birincisiyle savaşırken, bir kuşkucunun kendisine pratik ölçütü rehber alması gerektiğini belirtmiştir.

Doğru bilgiye ulaşılamayacağını algıyla açıklar.Algı bakımından her insan farklı yaratılmıştır.Aynı şeyler farklı insanlarda farklı algılara sebep olabilir.Algılar içinde bulunulan ortama göre değişiklik gösterir.O halde herkesin üzerinde birleşebileceği bir doğru yoktur.Sofist değildir.

Sextus Empricus, M.Ö. 210-160 yılları arasında Antik Yunan’da yaşamış bir Romalı hekim ve filozoftur. Sextus Empricus, kesin bilgiye ulaşmanın mümkün olmadığını savunur. Bu düşünce akımına Septizm denir. Septik düşüncenin kurucusu Protagoras’ın aksine Sextus, sofist değildir. Kuşkuculuk dışında her tür bilimsel ve felsefi öğretiyi dogmatizm olarak niteleyen Sextus, yaşamda iki temel ölçütün bulunduğunu savunmuştur. Bunlardan ilki “şeylerin” varoluşu ya da varolmayışıyla ilgili kuramsal ölçüt, ikincisi ise bazı şeyleri yapmaya ya da yapmamaya hizmet eden pratik ölçüttür. Bunlardan birincisiyle savaşılırken, ikincisinin rehber alınması gerektiği, yani bir şeylerin varoluşuyla ilgili yargıda bulunurken pratik ölçütü kullanmanın gerekliliğini öne sürmüştür. Sextus, hakikatin ve doğru bilginin kesinliği hakkında şu sözü söylemiştir; “Kendinde hakikati yargılama hakkını görenler, hakikatin kriterine sahip olmak zorundadırlar. Bu kriter bir yargıcın onayına sahip olabilir de, olmayabilir de. Şayet onaya sahip değilse, güvenilir olması nereden gelir? Bilakis, sorgulanmamış, yargılanmamış hiçbir meselenin kesinliği yahut gerçekliği güvenilir değildir. Ve eğer hakikat kriteri bir yargıcın onayına sahipse, karşılığında bu yargıç da başka bir yargıcın onayına sahip olabilir ya da olmayabilir, şayet onaya sahip değilse veyahut bir başka yargıcın onayına sahipse, ad infinitum. (Ad infinitum: kısırdöngü, paradoks, bir durumun sonsuza kadar devam etmesi anlamına gelen Latince deyim.) Sofistlerden farklı olarak Sextus, doğa bilimleri ile ilgilenmemiştir. Çünkü Sextus’a göre doğa da insan algıları ile algılandığı için ve insan algılarının kesinliğine güvenilemeyeceği için yanıltıcı olabilir. Algı bakımından her insan farklıdır, aynı şeyler farklı insanlarda farklı algılara sebep olabilir. Algılar içinde bulunulan ortama göre değişiklik gösterir. O halde doğada da zihinde de herkesin üzerinde birleşebileceği bir doğru yoktur.

Sextus Empricus, İskenderiye’de Empirik Okulu’nu (bir filozof okulu) okumuştur.

• Sexti Empirici Adversus mathematicos, hoc est, adversus eos qui profitentur disciplinas, Gentiano Herveto Aurelio interprete, Parisiis, M. Javenem, 1569 (Vicifons).