Sister Rosetta Tharpe

Sister Rosetta Tharpe
Doğum adı Rosetta Nubin
Doğum 20 Mart 1915(1915-03-20)
Cotton Plant, Arkansas, ABD
Ölüm 9 Ekim 1973 (58 yaşında)
Philadelphia, Pennsylvania
Tarzlar Gospel müziği, jazz, blues, rock, rhythm and blues[1]
Meslekler Şarkıcı, gitarist
Çalgılar vokal, gitar, elektronik gitar
Etkin yılları 1919–1973[2]
Plak şirketi Decca
İlişkili hareketler Lucky Millinder
Jordanaires
Marie Knight
Blues ve Gospel Karavanı

Sister Rosetta Tharpe (20 Mart 1915 – 9 Ekim, 1973) Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, gitarist ve şarkıcı. Döneminin öncü müzisyenlerindendir. 1930 ve 1940'lu yıllarda hem ruhani sözleri, hem de ritimleri ile kendine özgü olan gospelleri ile ünlü olmuştur. Bu eserlerinin rock and roll müziğin öncülü olduğunu düşünülmektedir.  İlk büyük gospel starlarından biri olan sanatçı,  birçok Rhythm and blues ve rock and roll müzisyeninin etkilemiş ve müzik dünyasında "the original soul sister" (orijinal soul'cu rahibe) ve "godmother of rock and roll" (rock and roll'un vaftiz annesi) olarak anılmaktadır.[1][3][4][5][6]. Etkiledikleri arasında Little Richard, Johnny Cash, Chuck Berry, Elvis Presley ve Jerry Lee Lewis gibi birçok müzisyen vardır.[5][7][8]

Tharpe'ın 1944 yılında çıkardığı hit eseri "Down by the Riverside", 2004 yılında ABD Kongre Kütüphanesi Ulusal Kayıt Defteri'ne müziğinin kalitesi ve etkileri not düşülerek eklenmiştir.[9] 1944 yılının sonlarında kaydedilen ve rock and roll müziğinin öncüllerinden olduğu düşünülen eseri "Strange Things Happening Every Day", 1945 yılında müzik listelerinde ikinci sıraya yükselmiştir.[7][10][11]

Çocukluk dönemi ve kariyerinin başlangıcı

Rosetta Nubin, pamuk toplama işçisi olarak çalışan Katie Bell Nubin ve Willis Atkins'in çocuğu olarak Arkansas eyaletinin Cotton Plant adlı kasabasında doğdu. Babası hakkında bir şarkıcı olması dışında pek bir bilgi yoktur. Annesi de işçiliğinin yanında bir şarkıcı, mandolinci, ve COGIC kilisesi vaizlerindendi. Annesinin teşviği ile, Rosetta Rubin dört yaşında şarkı söylemeye ve gitar çalmaya başladı ve kısa zamanda müziğin harika çocuğu olarak anılmaya başladı.[1][2][4]

1920'lerin ortalarında annesi ile beraber Chicago'ya yerleşti. Burada, zaman zaman il dışına da çıkarak, COGIC kiliselerinde dini konserler verdiler. Zenci kadın gitaristlerin çok az olduğu bir dönemde genç Rosetta, hatırı sayılır bir şöhrete kavuştu.[12] 1934 yılında, Thomas Tharpe adında bir COGİC kilisesi vaizi ile evlendi. İlk eşinden 1938 yılında boşanmış ve sonrasında birkaç kez evlenmiş olsa da, sahne ismi olarak Sister Rosetta Tharpe'ı kullanmaktan vaz geçmedi.[2] Boşandıktan sonra annesi ile New York City kentine taşındı. 

Müzik kariyeri

Tharpe, ilk kaydını 31 Ekim 1938 tarihinde Lucky Millinder jazz orkestrası eşliğinde Decca Kayıtları ile yaptı.[13] Bu ilk kaydından çeşitli eserleri kısa sürede hit şarkılar haline geldi, Tharpe'ı ticari olarak başarılı ilk gospel şarkıcılarından biri yaptı.[2] "Rock Me" şarkısı Elvis Presley, Little Richard ve Jerry Lee Lewis gibi birçok rock and roll şarkıcısını etkiledi. Bu şarkı için bir müzik eleştirmeni "rock-and-roll ruhani şarkı" sözünü kullandı.[14] Gospel müzik sahnesinde birçok yenilik getirmiş olan Tharpe, Jordanaires adında beyazlardan oluşan bir müzik grubu ile de çaldı.[8]

Tharpe'ın gospel tarzı eserlerinde seküler ortamlarda söylenmesi ve sekülere de elementlere de geniş vermesi nedeniyle, kendisi kiliseye gidenler tarafından şiddetli bir şekilde eleştirildi ve bu çevrelerde gözden düştü, ama seküler toplum içinde popülerliği günden güne arttı.[2][15]

 

Tharpe, İkinci Dünya Savaşı sırasında, askerler için sahneye çıkan iki gospel sanatçısından biri oldu.[16] 1944 yılının sonlarında Sammy Price ile birlikte kaydettiği "Strange Things Happening Every Day" adlı eseri, müzik (R&B) Top 10 listelerinde yer alan ilk gospeldir ve ilk rock and roll şarkısı olarak anılır.[17]

 

1946 yılında Marie Knight ile beraber şarkılar söylemeye başladı ve "Up Above My Head", "Gospel Train" gibi çeşitli hit gospel şarkılarını ortaya çıkardılar.[18] Tharpe'ın popülerliği sayesinde, bir stadyumda gerçekleşen, konser de verdiği üçüncü evliliğine 25000 biletli izleyici katıldı.

Tharpe ve Knight birlikteliği, 1950'li yılların başında popülerliklerindeki ani düşüşler sebebiyle son buldu ve yollarını ayırdılar. 1957 yılında Tharpe, İngiliz tromboncu Chris Barber ile tura çıktı.

Tharpe, Muddy Waters, Otis Spann, Gary Davis, Cousin Joe, Sonny Terry ve Brownie McGhee gibi sanatçılar, 1964 yılında Blues ve Gospel Karavanı'nın birer parçası olarak beraber Avrupayı turladılar.[19]

 

Son yılları

Tharpe 1970 yılında kalp krizi geçirdi ve diyabetin de etkisiyle bacakları ampute edilmek durumunda kaldı.[20] 9 Ekim 1973 tarihinde Philadelphia'da bir kayıt seansı akşamında bir kalp krizi daha geçirdi ve vefat etti. Sonrasında Philadelphia Northwood Mezarlığı'na gömülmüştür.[21]

Diskografi

Albümleri

1961'e kadarki tüm eserleri CD'ler halinde  Frémeaux & Associés tarafından yayınlanmıştır.[22]

Listeler

Yıl Single Sıra
US
R&B[10]
1945 "Strange Things Happening Every Day" 2
1948 "Precious Memories" 13
"Up Above My Head, I Hear Music in the Air" 6
1949 "Silent Night (Christmas Hymn)" 6

Başvurular

  1. 1 2 3 Sister Rosetta Tharpe (2015). "Sister Rosetta Tharpe". AllMusic. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160202070807/http://www.allmusic.com:80/artist/sister-rosetta-tharpe-mn0000013511. Erişim tarihi: March 23, 2015.
  2. 1 2 3 4 5 "Sister Rosetta Tharpe". Biography.com. 2015. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160202064442/http://www.biography.com:80/people/sister-rosetta-tharpe-17172332. Erişim tarihi: March 23, 2015.
  3. ↑ McNeil, William K.; Buckalee, Terry. "'Sister Rosetta' Tharpe (1915 –1973)". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160611131944/http://www.encyclopediaofarkansas.net/encyclopedia/entry-detail.aspx?entryID=1781. Erişim tarihi: August 22, 2015.
  4. 1 2 "Sister Rosetta Tharpe". Last.fm. 2015. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160310060138/http://www.last.fm/music/Sister+Rosetta+Tharpe. Erişim tarihi: March 23, 2015.
  5. 1 2 "Godmother of Rock and Roll: Sister Rosetta Tharpe". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160130062235/http://www.pbs.org:80/black-culture/shows/list/rock-and-roll-rosetta-tharpe/. Erişim tarihi: August 8, 2015.
  6. ↑ Wald, Gayle.
  7. 1 2 DeLuca, Dan (February 26, 2007). "Sister Rosetta Tharpe got rock rolling long before Elvis". PopMatters. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121022043922/http://www.popmatters.com/pm/feature/sister-rosetta-tharpe-got-rock-rolling-long-before-elvis. Erişim tarihi: March 23, 2015.
  8. 1 2 "The Godmother of Rock & Roll: Sister Rosetta Tharpe". BBC Four. May 24, 2011. 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150325020504/http://www.bbc.co.uk:80/iplayer/episode/b00xf8k7/the-godmother-of-rock-roll-sister-rosetta-tharpe. Erişim tarihi: March 23, 2015.
  9. ↑ "Librarian of Congress Names 50 Recordings to the 2004 National Recording Registry". Library of Congress. 2005. 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160601135625/https://www.loc.gov/today/pr/2005/05-087.html. Erişim tarihi: April 13, 2016.
  10. 1 2 Whitburn, Joel (2004). Top R&B/Hip-Hop Singles: 1942–2004. Record Research. s. 440.
  11. ↑ Ankeny, Jason (2015). "Sister Rosetta Tharpe : Biography". AllMusic. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160106203951/http://www.allmusic.com/artist/sister-rosetta-tharpe-mn0000013511/biography. Erişim tarihi: March 23, 2015.
  12. ↑ Welky, Ali; Keckhaver, Mike (2013). Encyclopedia of Arkansas Music. University of Arkansas Press. s. 202.
  13. ↑ Wald, Gayle, Shout, Sister, Shout! p. 42.
  14. ↑ Birnbaum, Larry (January 1, 2013). Before Elvis: The Prehistory of Rock 'n' Roll. Rowman & Littlefield. ISBN 9780810886384. https://books.google.com.tr/books?id=yJes-jdk5kEC&pg=PA20&lpg=PA20&dq=rock+me+1938&source=bl&ots=FfoQMQPTEN&sig=-wZ4aTDLIUvO8diV9LxmJ48d3UM&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjw6PK6kfjJAhWBjSwKHVxoDukQ6AEIMDAE#v=onepage&q=rock%2520me%2520rosetta%2520tharpe&f=false.
  15. ↑ "Sister Rosetta Tharpe ca. 1941 "The Lonesome Road"". YouTube. March 31, 2009. 8 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130108214630/http://www.youtube.com/watch?v=Dpe2wYcO8bc&gl=US&hl=en. Erişim tarihi: March 23, 2015.
  16. ↑ Ankeny, Jason. "Sister Rosetta Tharpe". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160106203951/http://www.allmusic.com/artist/sister-rosetta-tharpe-mn0000013511/biography. Erişim tarihi: 5 March 2016.
  17. ↑ Wald, Gayle, Shout, Sister, Shout! p. 68.
  18. ↑ Heim, Chris (2007). "Marie Knight: She's Got It!". Dirty Linen (10): 25–28.
  19. ↑ Rowe, Mike (2007).
  20. ↑ McNeil, W. K. (2005). Encyclopedia of American Gospel Music. Psychology Press. s. 399. ISBN 978-0-415-94179-2. https://books.google.com/books?id=uqT-CJYcqskC&pg=PA399&lpg=PA399&dq=rosetta+tharpe+leg+amputated&source=bl&ots=jizRULGNKX&sig=M-zRZcOUCWgQmhg-6qOPnru1H5c&hl=en&ei=0cowTZ_BB8SwhQfDj722Cw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&sqi=2&ved=0CCAQ6AEwAQ#v=onepage&q=rosetta%20tharpe%20leg%20amputated&f=false. Erişim tarihi: March 23, 2015.
  21. ↑ Sister Rosetta Tharpe – Find a Grave
  22. ↑ "Complete Sister Rosetta Tharpe: Volume 7" (French). Frémeaux & Associés. 2015. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160106203952/http://www.fremeaux.com/index.php?option=com_virtuemart&page=shop.product_details&flypage=shop.flypage&product_id=1392&Itemid=13. Erişim tarihi: March 23, 2015.
This article is issued from Vikipedi - version of the 10/7/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.