Siyam Devrimi

Siyam Devrimi, 1932 Devrimi olarak da bilinir, Siyam'da (bugün Tayland) Tay kralını devirerek, ülkenin yönetim biçiminin mutlak monarşiden anayasal monarşiye çevrilmesi açısından, bir dönüm noktası olan kansız darbe (24 Haziran 1932). "Kurucular" adıyla anılan ve Tay seçkinlerinden, ünlü aydınlardan ve subaylardan oluşan bir grup tarafından gerçekleştirilmiştir. Önde gelen "kurucular" arasında Pridi Phanamyong ve Phya Phahon Phonphayuhasena da bulunuyordu.

Siyam'daki geleneksel yaşam biçimi Batı etkisiyle önemli ölçüde değiştikçe, devlet görevlileri ve aydınlar arasında monarşi kurumuna karşı bir muhalefet doğmuştu. Siyam`ın ilk siyasi partisi Khana Ratsadon`un (Halk Partisi) asker ve sivil kurucuları, "kansız" bir darbeyle Kral Prajadhipok`u devirdi, böylece ülke ilk anayasasına kavuştu.^[1] Devrim, kralın yetkilerini sınırlayan Geçici Anayasa'nın hazırlanmasıyla başladı; sonraki dönemde bu yetkiler sözde halka, ama aslında kendisini Halk Partisi diye tanıtan küçük bir "kurucu grubu"na aktarıldı. Geçici Anayasa, gerçekte anayasal kalıpların altına gizlenmiş bir parti diktatörlüğüne olanak sağlıyordu.

Aralık 1932'de yürürlüğe konan Kalıcı Anayasa, krallık kurumuna eski saygınlığını kısmen geri kazandıran bazı hükümler içermekle birlikte, kralın gerçek gücünü büyük ölçüde kısıtlıyordu. Bu anayasayla, krallık prenslerinin Devlet Konseyi'ndeki ve meclisteki üyelik hakları iptal ediliyordu. Devrimle birlikte Batı tipi bazı liberal reformlar yürürlüğe konduysa da temsili yönü zayıf kalan bir yönetim biçimi benimsendi.

1932 darbesinden sonra çeşitli anayasalar ve hükümetler birbirini izledi. Ama bu anayasalar siyasi gücün belirli grupların elinde toplanmasını engelleyemediği gibi siyasi çekişmeleri de sona erdiremedi.^[2]

Kaynakça

1. 24 Haziran 1932 - Tayland'ın darbe tarihi, TRT Haber, 23 Mayıs 2014
2. "Siyam Devrimi", Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition, 1994.