St. Helens Yanardağı
| St. Helens Dağı | |
|---|---|
|
| |
| Yükseklik | 2,550 m |
| Konum | |
| Konum | Washington, ABD |
| Sıradağ | Cascade Sıradağları |
| Koordinatlar |
46° 11' 28″ Kuzey 122° 11' 39" Batı |
| Jeoloji | |
| Tür | Faal stratovolkan |
| Jeolojik yaş | < 40,000 yıl |
| Son patlama | 2005 |
| Tırmanış | |
| İlk çıkış | 1853, Thomas J. Dryer |
| En kolay rota | Dağ yürüyüşü (hiking) |
St. Helens Dağı, ABD'nin Washington Eyaleti'nin güneyinde, 2.549 metre yüksekliğinde bir volkandır. Kuzey Amerika'nın batı kıyısında uzanan Pasifik Ateş Çemberi'nin sisteminin bir parçası olan, bir dizi volkanlar zinciri Cascade Sıradağları'nda yer alır. St. Helens Dağı, Pasifik Volkan Kuşağı'nın tüm yanardağları gibi büyük bir patlama enerjisi gösterir.
Tarihçe
St. Helens Dağı'nı ilk keşfeden Avrupalılar, 19 Mayıs 1792'de George Vancouver'un ekspedisyonunun katılımcılarıdır. Vancouver 20 Ekim 1792'de volkana, İngiliz diplomat Alleyne FitzHerbert, 1st Baron St Helens'in adını verir.
İlk onaylanmış görgü şahitli patlama raporu, Mart 1835'de Dr. Meredith Gairdner'e dayanır. Gairdner o sırada, Vancouver, Washington'da Hudson’s Bay Company çalışmaktaydı.
18 Mayıs 1980 patlaması
1857'den beri sakin bir volkan olan St. Helens Dağı, 20 Mart'tan itibaren meydana gelen deprem serisinin ardından, 18 Mayıs 1980'de tekrar patlar. Bu esnada, tüm batı zirvesi aşağı kayar. St. Helens zirvesi bu patlamadan önce 2950 metre yükseklikteyken, bugün 2549 m yüksekliktedir. Şans eseri seyrek olarak yerleşilmiş bölge, tamamen tahrip olmakla kalmamış ayrıca tabiyat da tamamen değişmiştir. Aralarında, o sırada gaz salımı ölçümleri yapan volkanolog David A. Johnston'ın da olduğu 57 kişi bu patlamada hayatını kaybeder. Yaklaşık 3 km³ kayaç, bu patlamada harekete geçer.
Küller ve gaz bulutları, 18 km yüksekliğe kadar yükselerek, Troposferi geçer ve Stratosfer'e ulaşır. Kül atımı 9 saat sürer ve 3 gün sonra ABD'nin doğusunda kaydedilir. Külün bir kısmı Jet stream'e ulaşarak iki hafta içinde tüm yeryüzünü turlar.
İçlerindeki ısı 640 derece celsiusun üzerinde olan piroklastik akıntılar, 400 km/h hızla dağdan aşağı yürüyerek, bölgenin tüm flora ve faunasını yok eder. Piroklastik akıntılardan iki hafta sonra bile, örtü katmanlarında 400 derece celsiusden fazla ısı ölçülür.
Piroklastik akıntıların, üst dağ yamacındaki kar ve buzla karışımından oluşan, 120 km/h hıza ulaşarak bölgeyi ayrıca tahrip eden lahar, daha az tehlikeli değildir. Böylece alışılmış sel seviyesi, çok kısa zaman zarfında 9 metreyi aşmıştır.
1980- 2003 volkanik faaliyetler
1980 ile 1986 arasında St. Helens Dağı'nın volkanik faaliyetleri devam eder. Bu esnada kraterde yeni bir lavadom (lav patlamasıyla oluşan tepe şeklinde yükselti) oluşur. Bu zaman zarfında çok sayıda küçük patlamalar gerçekleşir.
1989 ile 1991 arasında, bazen küçük patlamalarla bağlantılı olan çok sayıda sismik faaliyet olur. 1995, 1998 ve 2001 yıllarında bir yığın deprem kaydedilir, ancak hiçbir patlama gerçekleşmez.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta St. Helens Yanardağı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- http://www.swisseduc.ch/stromboli/perm/msh/index-de.html
- http://vulcan.wr.usgs.gov/Volcanoes/MSH/framework.html
- http://www.fs.fed.us/gpnf/volcanocams/msh/
- http://www.naturgewalten.de/helens.htm
