Streltsıy
Streltsıy ya da Streltsi (Rusça: стрельцы, tekil Strelets, "çeken"[1]), Çarın korunması amacıyla 16. yüzyıl ortalarında kurulan ve yaklaşık yüz yıl Rus ordusunun ana bölümünü oluşturan askeri birlikler.
Özellikle arkebüz ya da alaybozanla silahlanmışlardı. Başlangıçta halk arasından seçilen askerlere dayanıyordu. 17. yüzyıl ortalarında babadan oğula geçen bir kasta dönüştü. Aileleriyle birlikte slobodia olarak adlandırılan özel ve dışa kapalı yerleşmelerde oturan bu askerler, Moskova ile sınır kentlerinde kolluk ve güvenlik hizmetlerini yerine getirir, savaş zamanında, askeri harekatlara katılırlardı. Aynı zamanda ticaret ve el sanatlarıyla da uğraşırlardı. İlk önceleri ikinci derecede rolleri vardı, ama 17. yy.'da hizmet askerlerinin (dvoryanin) yerini aldılar.
Çarlık yönetiminin 17. yüzyılın ikinci yarısında askerlere para ve tahıl yerine arazi vermeye başlaması streltsıy içinde hoşnutsuzluklara yol açtı. 17. yy'ın sonunda, birçok kez ayaklandılar (1682, 1689, 1698); I. Petro ve üvey kardeşi V. İvan arasındaki taht mücadelesinde (1682) önemli rol oynayan streltsıy askerleri, Narışkin ailesine (Petro'nun annesinin akrabaları) karşı ayaklanarak İvan ve Petro'yu birlikte çar ilan ettiler ve İvan'ın kardeşi Sofiya Alekseyevna'yı naibeliğe getirdiler. Yönetimi 1689'da eline alan Petro, kendisini devirerek Sofiya'yı yeniden naibeliğe getirmek isteyen streltsıy'ı 1698'de dağıttı. Ayrıca yüzlerce askeri idam ya da sürgün ettirdi.[2]
II. Kuzey Savaşı'na (1700-21) katılmak üzere yeniden oluşturulan streltsıy, savaştan sonra giderek düzenli ordu içinde eridi.
Ayrıca bakınız
- 1682 Moskova Ayaklanması
- 1698 Moskova Ayaklanması