Miss Turkey
Miss Turkey (İngilizce telaffuz: [mɪ́s tə́rki]) (Türkçe: Bayan Türkiye ya da Türkiye Güzellik Kraliçesi Yarışması), Türkiye'de güzelliği zekâ ile buluşturan evlenmemiş kadınlar için düzenlenen millî bir güzellik yarışması organizasyonudur. Türkiye'nin en prestijli güzellik yarışması olan Miss Turkey tarihte ilk olarak 2 Eylül 1929'da dönem hükûmetinin de yardımı ile düzenlenmiştir. İlk Miss Turkey (1929) unvanı sahibi Feriha Tevfik'tir.
Tarihçe
Miss Turkey ilk olarak Cumhuriyet adlı ulusal gazete tarafından duyurulmuştur. 1980'den beri, "Miss Turkey Organizasyonu" adı altında yürütülen yarışma, 1980-1990 yılları arasında, Güneş, Sabah, Tercüman, Bulvar gibi çeşitli ünlü gazetelerin sponsorluğunda yapılmıştır. 1990 yılında Türkiye'de özel televizyon kanallarının kurulması ile, Magic Box, Show TV, Kanal D, Star TV, NTV, CNBC-e, FOX TV gibi kanallar yarışmanın promosyonunu üstlendi. Tescilli bir ticari markadır. Ayrıca 2010 yılına kadar yarışma birincisi Türkiye'yi sadece Dünya Güzellik Yarışması Miss World'te, ikinci ise Kâinat Güzellik Yarışması Miss Universe'te temsil ediyordu ancak Miss Universe'in dünyada daha prestijli hâle gelmesi ve diğer birçok ülkenin yıllardır MU'yu önde tutması gibi sebepler üzerine 2010 yılında alınan bir karar ile yarışma birincisi hem Miss World'de hem de Miss Universe'te yarışma hakkı kazanmıştır, ikinci ise diğer tüm yıllardan farklı olarak özel nedenlerden hiçbir yarışmada ülkeyi temsil etmemiştir.. 2011 yılında alınan format değişikliği kararı ile de birinci sadece Miss Universe'te, ikinci ise Miss World'te Türkiye'yi temsil etme hakkı elde etmiştir. 2011 yılında yeni bir format değişikliği daha olmuştur ve birçok Latin ülkesi gibi Türkiye'de de juriler ve konuk juriler tarafından titiz bir şekilde yapılan elemeler sonrası en iyi seçilen yirmi finalist haftalar boyu süren bir ev-kamp hayatına girmiştir ve bu dönem FOX TV'de yayınlanmıştır, 3 Haziran 2010 Cuma günü uzun bir süreden sonra ilk kez canlı olmadan büyük final yapılarak yarışma sonlanmıştır. Yine diğer yıllardan farklı olarak 2011 yılında L'Oréal'in baş sponsorluğunda düzenlenen yarışmanın adı L'Oréal Paris Miss Turkey idi.
Türkiye Güzellik Kraliçesi Yarışması Miss Turkey'de Derece Yapan Finalistlerin Kronolojik Listesi
Miss Turkey Birincileri
| 1929'dan Günümüze Miss Turkey Birincileri | |||||
| 1929 | Feriha Tevfik | 1930 | Mübeccel Namık | 1931 | Naşide Saffet Esen |
| 1932 | Keriman Halis Ece | 1933 | Nazire Hanım | 1934 | Yapılmadı |
| 1935 | Yapılmadı | 1936 | Yapılmadı | 1937 | Yapılmadı |
| 1938 | Yapılmadı | 1939 | Yapılmadı | 1940 | Yapılmadı |
| 1941 | Yapılmadı | 1942 | Yapılmadı | 1943 | Yapılmadı |
| 1944 | Yapılmadı | 1945 | Yapılmadı | 1946 | Yapılmadı |
| 1947 | Yapılmadı | 1948 | Yapılmadı | 1949 | Yapılmadı |
| 1950 | Güler Arıman | 1951 | Günseli Başar | 1952 | Gelengül Tayfuroğlu |
| 1953 | Ayten Akyol | 1954 | Sibel Göksel | 1955 | Suna Soley |
| 1956 | Can Uysaloğlu | 1957 | Güler Sirmen | 1958 | Ezel Olcay |
| 1959 | Figen Özgür | 1960 | Nebahat Çehre | 1961 | Güler Samuray |
| 1962 | Zeynep Ziyal | 1963 | Gülseren Esen Kocaman | 1964 | Ayten Örnek Nurlan Coşkun San* |
| 1965 | Zerrin Arbaş | 1966 | İnci Asena* | 1967 | Neşe Yazıcıgil* Yelda Gürani Saner |
| 1968 | Mine Kürkçüoğlu (Mine Vargı)* Zuhal Aktan | 1969 | Şermin Ayşin | 1970 | Afet Tuğbay* Asuman Tuğberk Yolaç |
| 1971 | Nil Menemencioğlu | 1972 | Feyzal Kibarer | 1973 | Beyhan Kıral (Tuna Algün)* Hale Soygazi |
| 1974 | 1975 | Harika Değirmenci | 1976 | Jale Bayhan | |
| 1977 | Kamer Bulutöte | 1978 | Sevil Özgültekin | 1979 | Şebnem Ünal |
| 1980 | Fahriye Funda Ayloğlu | 1981 | Aydan Şener | 1982 | Ayşe Belgin Güven* |
| 1983 | Ebru Özmeriç | 1984 | Gülçin Ülker | 1985 | Filiz Hülya Küçükbayraktar |
| 1986 | Meltem Doğanay | 1987 | Şebnem Dinçgör | 1988 | Meltem Hakarar |
| 1989 | Burcu Burkut | 1990 | Jülide Ateş | 1991 | Pınar Özdemir |
| 1992 | Özlem Kaymaz | 1993 | Arzum Onan | 1994 | Pınar Altuğ |
| 1995 | Demet Şener | 1996 | Pınar Tezcan | 1997 | Çağla Şikel |
| 1998 | Buket Saygı | 1999 | Ayşe Hatun Önal | 2000 | Yüksel Ak |
| 2001 | Tuğçe Kazaz | 2002 | Azra Akın | 2003 | Tuğba Karaca |
| 2004 | Nur Gümüşdoğrayan | 2005 | Hande Subaşı | 2006 | Merve Büyüksaraç |
| 2007 | Selen Soyder | 2008 | Leyla Lydia Tuğutlu | 2009 | Ebru Şam |
| 2010 | Gizem Memiç | 2011 | Melisa Aslı Pamuk | 2012 | Açalya Samyeli Danoğlu |
| 2013 | Ruveyda Öksüz | 2014 | Amine Gülşe | 2015 | Ecem Çırpan |
| 2016 | Buse İskenderoğlu | - | - | - | - |
Not: Miss Turkey yarışması 80'li yıllara kadar Türkiye Güzellik Yarışması olarak anılıyordu ve 20'li yıllardan 80'li yıllara kadar bu yarışma gazetelerin hep baş köşelerinde tutulmakta, halk tarafından da oldukça önem taşımaktaydı. Hem Türk hem de diğer ülkelerin birincileri hakkında gazetelerde geniş yazılar yazılıyordu. Ancak 80'li yıllara kadar bazı yılların kaynaklarına ulaşılamamıştır. Günümüzdeki Miss Turkey Organizasyonu adlı şirketin resmî web sitesinde 1980 yılından sonraki derece alanlara dair bilgi vardır. Daha öncesinde gazeteler sponsorluğunda yapılan organizasyonun birincilerine, birkaçı hariç, oldukça eski gazete kupürlerinden ulaşılmıştır. Bazı yıllar gazetelerde de bulunamamıştır ve doldurulmayı beklemektedir. İki birinci şeklinde listede doldurulan bilgiler bu karışıklıktan dolayıdır. Bu karışıklığın bir diğer sebebi de o dönem sistemin çok farklı olmasıdır. Bahsi geçen yıllardan ikinciler "Sinema Güzeli" olarak adlandırılıyordu ve "Sinema Güzelleri" sürekli birincilerle karıştırılmıştır. Bu sebeplerden dolayı günümüz Miss Turkey Organizasyonu bile elinde 1929'dan beri olan tüm bu listeyi bulunduramamaktadır. İşte bazı istisna durumlar:
İnci Asena* = Merhum teyzesi Aylin Öndersev'in adını kullanarak yarışmaya katıldı. Güzelliği İzmir'de dillere destan olan teyzesi Aylin Öndersev'in ölmeden önceki en büyük hayali Türkiye Güzeli olmaktı. Bunu başarmaya ömrü yetmedi ancak ünlü merhum yazar Duygu Asena'nın ablası İnci Asena, teyzesinin arzusunu kendisi gerçekleştirdi ve birinciliğini ona ithaf etmek için onun adını kullanarak yarışmaya katıldı. Ayrıca İnci Asena vefat etmeden önce ünlü bir gazeteciydi.
Nurlan San* = Doğum adı Nurlan Coşkun ve sahne adı Nurlan San olan Yeşilçam'ın ünlü oyuncusu yarışmayı birinci olarak değil üçüncü olarak bitirmişti ve Ayten Örnek yarışmanın galibiydi. Ancak daha önce Nurlan San'a kuliste yarışma organizatörü tarafından kendisine kraliçe olması vaat edildiğini söyleyerek itiraz etti. Organizatör ile çıkan tartışmadan sonra birinci Ayten Örnek olarak kaldı ancak Miss World'de Türkiye'yi Nurlan (Coşkun) San temsil etti. Bu yüzden iki birinci şeklinde listeye aktarılmış olsa da tek birinci Ayten Örnek'tir.
Ayşe Belgin Güven* = 1982 yılında Bulvar gazetesi tarafından yapılan yarışmanın finalinde Hülya Avşar Türkiye Güzeli seçildi. Ancak daha önce evlenip boşandığı ortaya çıkınca yarışmadan ihraç edildi ve ikinci seçilen Ayşe Belgin Güven, Türkiye Güzeli ilan edildi.
Neşe Yazıcıgil* = Yarışmada Neşe Yazıcıoğlu adıyla bilinen Türkiye Güzeli'nin soyadı bazı resmî kaynaklarda Yazıcıgil olarak geçmektedir. Yarışmayı birinci olarak tamamlamıştır ancak yine aynı gazetelerde Yelda Gürani (evlendikten sonra Saner soyadını almıştır.) birinci olarak aktarılmıştır. Kendi demeçlerinde de bunu doğrulamıştır ancak yine de yarışmanın finalinin ardından hemen çıkan gazetelerde tek birinci Neşe Yazıcıgil (Yazıcıoğlu)'dur ve Türkiye'yi Miss World'de temsil etmiştir.
Beyhan Kıral* = Yarışmada Tuna Algün adını kullanan ancak daha sonra gerçek adını da belirten Kıral, yarışmayı birinci tamamlamış ve Türkiye'yi dünya çapında temsil etmiştir (dönem gazeteleri haberleri doğrultusunda bilinen bilgidir). Ancak Hale Soygazi de günümüz basınınında aynı yılın birincisi olarak yansıtılmaktadır.
Mine Kürkçüoğlu* = Yarışmada Mine Kürkçüoğlu olarak bilinen Türkiye Güzeli yine resmî kaynaklarda Mine Vargı olarak anılmaktadır.
Afet Tuğbay* = Yarışmayı birinci bitirerek Türkiye'yi Miss World'de temsil eden Tuğbay'ın yanı sıra Asuman Tuğberk Yolaç da aynı yılın birincisi olarak bilinmektedir.
Başlıca Güzellik Yarışmalarında Türkiye Temsilcileri
| Yıl | Miss Universe | Miss World | Miss International |
|---|---|---|---|
| 1990 | Jülide Ateş (İlk 10'da) | Jülide Ateş (İlk 10'da) | Aylin Fatma Aydın |
| 1991 | Pınar Özdemir | Dilek Aslıhan Koruyan (İlk 10'da) | Defne Samyeli |
| 1992 | Elif Ilgaz | Özlem Kaymaz | Banu Nur Dipçin |
| 1993 | İpek Gümüşoğlu (Best National Costume) | Emel Yıldırım | Hande Kazanova (Beşinci) |
| 1994 | Banu Usluer | Pınar Altuğ | Ayşın Albayrak |
| 1995 | Gamze Saygı | Demet Şener | Ahu Paşakay (İlk 15'te) |
| 1996 | Serpil Sevilay Öztürk | Serpil Sevilay Öztürk | Gökçe Yanardağ (İlk 15'te) |
| 1997 | Yeşim Çetin | Çağla Şikel (Dördüncü) | Burcu Esmersoy (Miss International-Birinci)
|
| 1998 | Asuman Krause (Miss Congeniality) | Buket Saygı | Şenay Akay (İlk 15'te) |
| 1999 | Öznur Erkan | Ayşe Hatun Önal | Merve Alman |
| 2000 | Cansu Dere* | Yüksel Ak (Üçüncü) | Hülya Karanlık (İlk 15'te) |
| 2001 | Sedef Avcı | Tuğçe Kazaz | Ece İncedursun |
| 2002 | Çağla Kubat | Azra Akın (Miss World - Birinci , Best World Dress Designer) | Nihan Akkuş (İlk 15'te) |
| 2003 | Özge Ulusoy | Kadriye Tuğba Karaca | Gizem Kalyoncu |
| 2004 | Fatoş Seğmen | Nur Gümüşdoğrayan | Gülşah Şahin |
| 2005 | Dilek Aksoy | Hande Subaşı(Best World Dress Designer) | Şebnem Azade (İlk 15'te) |
| 2006 | Ceyla Kirazlı | Merve Büyüksaraç | Asena Tuğal |
| 2007 | Sinem Sülün** | Mükerrem Selen Soyder | Aslı Temel (İlk 15'te) |
| 2008 | Sinem Sülün | Leyla Lydia Tuğutlu (Beach Beauty-Top 25) | Gülsün Uslu (İlk 15'te) |
| 2009 | Senem Kuyucuoglu | Ebru Şam (Best World Dress Designer-Top 12, Top Model-Top 12) | Begum Yılmaz (İlk 15'te) |
| 2010 | Gizem Memiç | Gizem Memiç (Beach Beauty-Top 40, Sports-Top 20) | Dilay Korkmaz (İlk 15'te) |
| 2011 | Melisa Aslı Pamuk | Gizem Karaca (World Designer Award) | Elif Korkmaz |
| 2012 | Çağıl Özge Özkul (İlk 16'de) | Açalya Samyeli Danoğlu (Sports Top 24, Top Model-Top 46) | Meltem Tüzüner |
| 2013 | Berrin Keklikler | Ruveyda Öksüz | Ezgi Avcı |
| 2014 | Dilan Çiçek Deniz | Amine Gülşe (Top Model-Top 20, Sports Top-32) | Hilal Yabuz |
| 2015 | Aslı Melisa Uzun | Ecem Çırpan | Berfu Yıldız |
| 2016 | Tansu Sıla Çakır | Buse İskenderoğlu | Dilara Kurşun |
Yarışmada Başarısız Girişimler
(YK) = Yarışmaya Katıl(a)madı.
(*) Cansu Dere: 2010 yılı boyunca Miss Universe Türk delegesi olan Cansu Dere'nin 2000 Miss Universe Yarışması'nın yapıldığı ülke olan Kıbrıs'a gitmesi, kendisi ülkenin işgal altında bir bölgesine geçmedikçe (ki bu Kıbrıs Cumhuriyeti Yasaları tarafından kesin olarak yasaklanmış bir harekettir), Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti tarafından yasaklandı. Hâlbuki Türkiye'deki yarışma komitesi Dere'nin önce Yunanistan'ın başkenti Atina'ya ardından Kıbrıs'a geçmesi için tüm düzenlemeleri yapmış ve Dere Atina'ya gitmişti, yasak kararı gidişinden bir gün sonra çıktı, hükûmetin kendisinin gitmesine izin vermemesinin sebebi olarak beyanı ise "Politik Sebepler ve Diplomatik Anlaşmazlıklardan Dolayı" idi. Böylelikle Dere aynı yıl yaşı kurallar gereği uygun olmayan Dogoum Vegeri gibi aynı yıl Miss Universe'e katılmasına izin verilmeyen ikinci delege olmuştu.
(**) Sinem Sülün: Miss Turkey yarışması o yıl Miss Universe yarışmasından daha sonra yapıldığı için süre bitimi nedeniyle Türk yarışma komitesi bir delege gönderemedi. Bu geç kalma hadisesinin ardından sözü edilen yılın delegesi Sinem Sülün o yıl yerine bir sonraki yıl Miss Universe yarışmasına katıldı.
Diğer Güzellik Yarışmalarında Türkiye Temsilcileri
Miss Earth Yarışması'na Giden Türkiye Temsilcileri
Miss Turkey Organizasyonu 2008 yılında Miss Earth yarışmasına delege gönderme hakkını tedarik etti, bununla birlikte 2008 yılı öncesi aynı konumda olan finalistlerin gönderildiği yarışmanın sözleşmesi başka bir Türk güzellik organizasyonu tarafından satın alındı.
| Yıl | Miss Earth Turkey | Derece |
|---|---|---|
| 2008 | Demet Karadeniz | |
| 2009 | Gözde Zay | |
| 2010 | Döndü Şahin | (İlk 10'da) |
| 2011 | Elif Korkmaz | |
| 2012 | İlknur Melis Durası |
Miss Europe Yarışması'na Giden Türkiye Temsilcileri
Miss Turkey organizasyonu Miss Europe yarışmasına delege gönderme hakkını 1982 yılında tedarik etti.
| Yıl | Miss Europe Turkey | Derece |
|---|---|---|
| 1990 | Şebnem Tan | (Üçüncü) |
| 1991 | Defne Samyeli | (Dördüncü) |
| 1992 | Banu Sağnak | (İkinci) |
| 1993 | Arzum Onan | (Miss Europe - Birinci) |
| 1994 | Didem Uzel | (İkinci) |
| 1995 | Beste Acar | (ilk 15'te) |
| 1996 | Pınar Yiğit | (ilk 15'te) |
| 1997 | Nilay Ceylan | |
| 1998 | Hülya Mutlu | (ilk 15'te) |
| 2001 | Hatice Şendil | (Dördüncü) |
| 2002 | Esra Eron | (Üçüncü) |
| 2005 | Birce Akalay | (İlk 15'te) |
| 2006 | Selda Öğrük |
Başlıca Güzellik Yarışmalarında Birinci Olan Türk Katılımcılar
Miss Europe
Avrupa Güzelleri:
- 1952 Günseli Başar
- 1971 Filiz Vural
- 1982 Nazlı Deniz Kuruoğlu
- 1984 Neşe Erberk
- 1993 Arzum Onan
Miss World
Dünya Güzel(ler)i:
- 2002 Azra Akın
International Pageant of Pulchritude
Türkçe adıyla Uluslararası Güzellik ve Zarafet Yarışması, o dönemin en prestijli güzellik yarışması organizasyonuydu. Diğer yarışmalardan daha eski olan yarışma bütün ülkelerce saygı görüyordu. Yarışma Kâinat Güzellik Yarışması olarak da biliniyordu, yarışmanın birincileri hem Zarafet Güzeli hem Dünya Güzeli hem de Kâinat Güzeli unvanlarıyla anılıyorlardı. Ancak yarışma el değiştirip adı Kâinat Güzellik Yarışması olarak düzenlenmeye başlanınca, günümüz adıyla Miss Universe, yeni bir yarışma olarak dünyaya sunuldu ve Miss Universe güzelleri ayrı başlık altında toplandı. Dünya Güzeli unvanı da günümüzde Miss World ve Miss Earth yarışmaları ile karışmaması nedeniyle yaygın olarak kullanılmamaktadır. Bu dalda Türkiye'nin bir tek birincisi vardır, o dönem tüm dünyanın saygı duyduğu organizasyonun 1932 yılında yapılan yarışmasını Belçika'nın Spa kentinde kazanan Çerkez asıllı Keriman Halis'e bu büyük başarısından dolayı Mustafa Kemal Atatürk, "Kraliçe" anlamına gelen "Ece" soyadı bizzat kendi emriyle vermiştir.
- Kâinat, Dünya ve Zarafet Güzeli
- 1932 Keriman Halis Ece[1]
Kısaltmalar
TBA (ya da TBD) (To be announced) (To be determined) = Belirlenecek, Anons edilecek, Henüz belirlenmedi, Henüz bahsi geçen yarışmaya katılmadı, Yeni seçildi vb.
YK = Yarışmaya Katıl(a)madı.
(YSK) = Yarışmaya Sonradan (bir sonraki yıl) Katıldı.
Referanslar
Kaynak siteler: