Türkiye Sosyalist Fırkası
| Sosyal Demokrat Fırkası | |
|---|---|
| Kurucu | Hüseyin Hilmi |
| Mustafa Fâzıl | |
| Nâmık Hasan | |
| Mehmed Ali (Bilgisin) | |
| Hasan Sadi (Birkök) | |
| Dr. Refik Nevzat | |
| Slogan(ları) | Bütün ülkelerin işçileri, birleşin! |
| Kuruluş tarihi | 20 Şubat 1919 |
| Kapanış tarihi | 1922 |
| Öncülü | Osmanlı Sosyalist Fırkası |
| Merkez | İstanbul |
| İdeoloji |
Marksizm Sosyalizm |
| Uluslararası üyelik | İkinci Enternasyonal |
| Resmî renkleri | Kızıl |
|
| |
Türkiye Sosyalist Fırkası, İştirakçi Hilmi olarak bilinen Hüseyin Hilmi Bey öncülüğünde, Mustafa Fâzıl, Nâmık Hasan, Mehmed Ali (Bilgisin), Hasan Sadi (Birkök), Dr. Refik Nevzat, Sadreddîn Celâl, Çopur Rıza (Kiper), Dr. İhsan (Özgen) ve Mehmed Nureddîn Bey gibi isimler tarafından 20 Şubat 1919 yılında İstanbul'da kurulan sosyalist parti.[1]
Hakkında
İştirak dergisi editörü ve Osmanlı Sosyalist Fırkası kurucusu Hilmi Bey, 1919 yılı başında İstanbul'a geri döndüğünde eski partisinin adını değiştirerek yeniden kurdu. Sosyalist fikirlerin savunuculuğunu yapan parti, özellikle ateşkes dönemlerinde işçiler arasında propaganda yaptı ve işçilere yapılacak grevlerin gerekliliğini anlattı. Parti programı, kendi organı olan İdrâk gazetesinde yayınlandı. 20 Temmuz 1919'da ilk kongresini, 8 Mart 1922'de ikinci kongresini yaptı ve II. Enternasyonal'e girdi. Partinin 1919 tüzüğünün 47. maddesine göre 1 Mayıs günü İşçi Bayramı olarak kabul edildiği için, parti üyesi işçiler tarafından her yıl 1 Mayıs'ta partinin düzenlediği etkinlikler kapsamında çeşitli gösteriler düzenlendi. Programında toplumun eşitsiz ve adaletsiz yapısının değiştirilmesi için, üretim ve dağıtım araçlarının devletleştirilmesini, toplumun belli başlı kuruluşlarında reformlar yapılmasını ve aynı görüşü paylaşan uluslararası kuruluşlarla işbirliğini öngören parti, 1919 seçimlerine katıldı, fakat başarılı olamadı.[2] 1922'de İştirakçi Hilmi, parti genel sekreterliğinden uzaklaştırıldı. "İşçiyi greve teşvik ve elektrik kablolarını bozmaya girişmek" suçundan mahkûm edilerek Tunus'a sürüleceği haberi yayıldı.
Türkiye Sosyalist Fırkası, İştirakçi Hilmi'nin, Bozdoğan kemeri önünde yanındaki arkadaşı tarafından tabancayla vurularak öldürülmesinin ardından zamanla etkinliğini yitirdi.[3]
Ayrıca bakınız
- Halk İştirakiyun Fırkası
- Osmanlı Sosyalist Fırkası
- Sosyal Demokrat Fırkası
- Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası
Kaynakça
- ↑ Türkiye Büyük Millet Meclisi, Siyasi Partiler
- ↑ Türkiye Sosyalist Fırkası
- ↑ Türkiye gazetesi, Osmanlı Kültür ve Medeniyeti, İstanbul, 2006.