Termohalin Döngü

Bu madde veya bölüm Termohalin Sirkülasyon maddesine çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz.
Thermohaline circulation

Termo-Halin Nedir: termohalin sirkülasyonTermo kelime anlamı olarak sıcaklığı, halin ise tuzluluğu ifade etmektedir ve birlikte deniz suyunun yoğunluğunu belirleyerek termo-halin döngüleri meydana getirir ve su kütleleri arasındaki yoğunluk farkı okyanuslarda akıntılara neden olur. Okyanuslardaki en büyük karışıma bu döngü neden olur. Termo-Halin döngü Kuzey Atlantik kutup bölgesindeki soğuk suyun dip akıntısı ile tropikal bölgelere inerek Pasifik’e gelmesi ve hızla bu suyun ısınmasına ve tuz yoğunluğunun artmasına neden olurken tropikal bölgelerdeki sıcak ve tuzlu suyun yüzey akıntısıyla kutup bölgelerine taşınmasını sağlar. Taşınan bu sıcak su hızla soğur ve bileşimindeki tuzu bırakır. Buzul çağı sonundan bu yana bu döngü dünyanın en büyük akıntılarını oluşturan çok büyük bir döngü olarak hala varlığını sürdürmektedir. Bu döngünün oluşturduğu akıntılar mevsimlere etki etmektedir. Sıcak su kütlesinin soğuk bölgelere gelmesi ile buharlaşarak taşıdığı ısı enerjisini soğuk bölgelerde dağılmasını sağlayarak bu bölgelerin ısınmasını, soğuk su kütlelerinin ise sıcak bölgelerde sıcaklığın düşmesini sağlar. Bu durum kıyısal bölgelerde iç kesimlerde olduğundan daha belirgindir. Karasal etki altında bulunan iç bölgelerde çok etkili değildir.

The global conveyor belt on a continuous-ocean map

Yoğunluk ve Tabakalaşma: Tuzluluk, sıcaklık, basınç gibi parametreler yoğunluğa etki eden önemli etkenlerdir. Parametrelerdeki değişimler suda fiziksel değişimlere ve hareketlenmelere neden olur. Bu hareketlenmeler rüzgâr etkileşimli ise yüzeyde birkaç yüz metreyi etkileyen sirkülâsyonlar (döngüler) oluşturur. Sıcaklık ve tuzluluğun birbirine nispeten yakın olduğu üst katman rüzgâr, dalgalardan etkilenerek devamlı karışmaktadır. Sıcaklık ve tuzluluktaki ufak değişimlerde bu karışımda etkilidir. Bu tabakaya karışım tabakası denir ve genellikle yüzeyden başlayarak 10– 200 m kalınlığında olabilir. Bu tabakada sıcaklığın derinliğe göre değişimi günden güne ve mevsimden mevsime enerji iletimi ile değişmektedir. Yüzey tabakasının hemen altında sıcaklık değişimlerinin en yüksek olduğu bir tabaka bulunmaktadır bu tabakaya Termoklin denir, dalgıçlar bu tabakayı kristal tabaka olarak da tanımlamaktadır. Bu tabaka yüzey suyu ile dip suyu arasında bir sınır oluşturur. Büyük döngülerin yanı sıra boğaz akıntılarda termo-halin akıntılardan etkilenir. Yoğunluk farkı bulunan İstanbul Boğazını örnek verebiliriz. Boğazda tuz yoğunluğu az olan Karadeniz suyu Marmara Denizine doğru üst akıntıyı oluştururken, tuz yoğunluğu fazla olan Marmara Denizi suyu Karadeniz’e doğru dip akıntıyı oluşturmaktadır. Bu akıntılarda bahsi geçen Marmara Denizi’nin tuzlu suyu Akdeniz’in tuz yoğunluğundan kaynaklanmaktadır. Orta tabakada ise mevsimlere göre derinliği değişen, sıcaklığın ani değişim gösterdiği termoklin tabakası bulunmaktadır. Dünya genelinde okyanus ve denizlerde meydana gelen döngüler fiziksel dengeler içersinde ve enerji akışı sağlayan akıntılar meydana getirir ve bu döngülerin en büyüğü termo-halin akıntılardır. Kaynağı rüzgar, dalga, koriolis kuvveti, yoğunluk, fiziksel ve coğrafi koşullar gibi çeşitli akıntılar bulunmaktadır fakat bu sistem bir bütün olarak ele alınarak her bir parametre ve etkenin bu döngüler üzerinde doğrudan veya dolaylı etkisi olduğu bilinmelidir.

Kaynaklar

[1] [2]

  1. ↑ ATALAY. İBRAHİM.
  2. ↑ DENİZ. "BİLİMİ".
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/21/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.