Tespih böceği

Tespih böcekleri
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Animalia (Hayvanlar) Şube: Arthropoda (Eklem bacaklılar) Alt şube: Crustacea (Kabuklular) Sınıf: Malacostraca Alt sınıf: Eumalacostraca Takım: Isopoda Latreille, 1817
Alt takımları
metne bakınız
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Tespih böceği ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikispecies'te Tespih böceği ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

tespih tanesi kıvrılması

Tespih ya da tesbih böcekleri (Isopoda), Malacostraca sınıfından, suda ya da karada yaşayan, yedi çift bacaklı kabuklu takımıdır. Fosillerine en az 300 milyon yıl önceki dönemlerda rastlanır.^[1]

3 mm den 45 cm e (Bathynomus giganteus) kadar değişik boylarda olsalar da genelde ufak hayvanlardır. Bugüne kadar 10.000^[2] türü tanımlanmıştır. Bunlardan 4.500 kadarı denizlerde, 500 kadarı tatlısuda, diğer 5.000 kadarı da karada yaşar^[3].

Adlandırma

Tespih böceği adını, bazı karacıl türlerinin dokunulduklarında savunma amaçlı olarak vücutları üzerine tatu (armadillo) gibi kıvrıldıklarında tostoparlak tespih tanesi gibi görünmesinden dolayı almıştır. Insecta sınıfından gerçek böceklerle ilgisi yoktur; karides, yengeç ve krillerle akrabadır.

Türkçede takım için eş bacaklılar ya da eş ayaklılar adı da kullanılır. Bu ad, takımın Latince bilim adının çevirisidir ve o da Eski Yunanca ἴσος (isos) «eşit» + ποδός (podos) «ayak/bacak» kelimelerinden türetilmiştir^[4].

Alt takımları

10 alt takıma ayrılır^[5]:

• Anthuridea — tuzlu, acı ve tatlı sularda
• Asellota — tuzlu ve tatlı sularda
• Calabozoidea — Güney Amerika'da tatlı sularda
• Epicaridea — deniz kabuklularında ektoparazit
• Flabellifera — tuzlu ve tatlı sularda, polifiletik
• Gnathiidea — larvaları deniz balıklarında asalak
• Microcerberidea — tuzlu ve tatlı sularda
• Oniscidea — karada
• Phreatoicidea — tatlı sularda
• Valvifera — tuzlu sularda

Kaynaklar

1. Frederick R. Schram (1970). "Isopod from the Pennsylvanian of Illinois". Science 169 (3948): 854–855. DOI:10.1126/science.169.3948.854. PMID 5432581. 
2. Brian Kensley, Marilyn Schotte und Steve Schilling: World List of Marine, Freshwater and Terrestrial Isopod Crustaceans Smithsonian National Museum of Natural History (abgerufen am 26. August 2010)
3. Richard Brusca (August 6, 1997). "Isopoda". Tree of Life Web Project. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160322220329/http://tolweb.org/Isopoda/6320/1997.08.06. 
4. M. Schotte, C. B. Boyko, N. L. Bruce, J. Markham, G. C. B. Poore, S. Taiti & G. D. F. Wilson. "World List of Marine, Freshwater and Terrestrial Isopod Crustaceans". World Register of Marine Species. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151122022957/http://www.marinespecies.org:80/isopoda/index.php. Erişim tarihi: October 7, 2010. 
5. ITIS Isopoda

Dış bağlantılar

• http://www.marinespecies.org/isopoda/