Theofano (VI. Leon'un eşi)

Başlığın diğer anlamları için Theofano sayfasına bakınız.

Theofano ve VI. Leon

Theofano Martiniake (ö. 10 Kasım 893^[1]) Bizans İmparatoru VI. Leo Bilge'nin ilk karısı.

Ailesi

Konstantin Martiniakos'un kızıdır. Daha öte soy ağacı bilinmemektedir. Fakat Vakanüvis Günah Çıkartıcı Teofanes'in Vakainamelerinin (kronikler) VII. Konstantin döneminde yaşayan yazarlar tarafından devam ettirilmiş Teofanes Continuatus adlı Vakainamede Theofilos (829–842 arası hükümdar) hükümdarlığında geçen bir hikâye kayıt edilmiştir.

Burada anlatılan hikâyeye göre, Theofilos'e evlilik yolu ile akraba olan yaşlı bir Martiniakos vardır. O zaman Martiniakos ailesinin Bizans İmparatorluğu'nu hükmedeceğini söyleyen bir kehanet dolaşmıştır. Buna Theofilos'un tepkisi, akrabasını keşiş olmaya zorlayıp, evini manastır yapmak olmuştur.

Christian Settipani, Martiniakos ailesinin, varislerinin tahtta iddiası olacak şekilde Frigya Hanedanı ile aynı soy ağacına sahip olduğunu önerir, ayrıca hanedanın kurucusu II. Mikhail'in kızkardeşi ile akraba olabileceklerini söyler.

İmparatoriçeliği

Symeon Metaphrastes'in Vakainamesinde, VI. Leo ile Theofano'nun evliliğinin, I. Basileios'un hükümdarlığının 16. yılında (yaklaşık 883) gerçekleştiği kaydedilmiştir. Basileios, resmi olarak Eudokia İngerina doğma Leo'nun babasıydı ancak Eudokia bir önceki imparator III. Mikhail'ın metresiydi. Bu nedenle Leo'nun gerçek babası konusunda şüpheler vardır.

Sonuçta, evlilik I. Basileios tarafından ayarlandı ve VI. Leo'na zorlandı. Baba ile oğul arasındaki kötü ilişkiler bu evliliğin başarısızlıkla sonuçlanmasında rol oynamıştır. Basileios, 29 Ağustos 886 tarihinde öldü ve Leo tahta geçti, Theofano, imparatoriçe oldu.

Eğitimli ve çok dindar bir kadındı. Bizans söylencelerine göre, Theofano gününün büyük kısmını Tanrı'ya dua ve ilahi okumakla geçiriyordu. Marmara Denizi'nde, Konstantinopolis yakınlarında bulunan Prens Adaları'nın en büyük ikinci adası Halki'de bulunan Sirmiumlu Anastasia manastırının inşa edeni ya da hamisi olduğu kaydedilmiştir.

Symeon Metaphrastes'in Vakainamesinde, Leo'nun hükümdarlığının üçüncü yılında Zoe Zaoutzaina'ya aşık olduğunu, yaklaşık 889 yılında buluşmaların yer değiştirdiğini söyler. Zoe, metresi olmuş ve İmparatorun gönlünde Theofano'nun yerini almıştır.

Manastır Yaşamı

Leo'nun hükümdarlığının yedinci yılında (yaklaşık 893), Theofano Konstantinopolis'in banliyösü Blakernai'de bir manastıra çekildi. Bu manastıra çekiliş, Zoe'nun saray ve saray hayatında yerini almasına neden olmuştur.

Yaklaşık 893 ile 897 yılları arasında, onun özel durumu üzerine ihtilaf vardır. Symeon Metaphrastes'e göre, VI. Leo ile evliliği resmi olarak geçersizdir. Teofanes'e göre, orijinal evlilik hala geçerliydi ve Zoe kraliyet metresi olarak kaldı.

Ölümü ve Azize İlan Edilmesi

Theofano, manastırında 10 Kasım 897 tarihinde ölmüştür. Teofanes'e göre, o tarihte Leo ve Zoe evlenmiştir. Hem Symeon ve Teofanes'e göre, Zoe tek başına öncülünün ölümünden sonra imparatoriçe olarak tac giymiştir.

Theofano, ölümünden sonra Ortodoks Kilisesi tarafından azize ilan edilmiştir. Yortu günü Ortodoks Kilisesi takvimine göre 16 Aralıktır.^[2][3]

Çocukları

VII. Konstantin'in De Ceremoniis kitabına göre, VI. Leo ve Theofano çiftinin sadece bir kız çocuğu oldu, Eudokia, genç yaşta öldüğü düşünülmektedir. Eudokia, anne ve babası ile birlikte Havariyyun Kilisesi'ne gömülmüştür.

Kaynakça

1. The date in Patriarch Euthymius I of Constantinople, Vita Euthymii, not printed until 1888 "makes it seem practically (though not absolutely) certain that she died on 10 Nov. 893". Glanville Downey, "The Church of All Saints (Church of St. Theophano) near the Church of the Holy Apostles at Constantinople" Dumbarton Oaks Papers, Vol. 9/10, (1956:301-305).
2. Synaxis of All Saints, Orthodox Church in America, 2010, http://ocafs.oca.org/FeastSaintsViewer.asp?SID=4&ID=1&FSID=48, erişim tarihi: 11 March 2008 
3. The Great Horologion or Book of Hours, Boston MA: Holy Transfiguration Monastery, 1997, ss. 635, ISBN 0-943405-08-4 

Dış bağlantılar

• "Leo VI" (and Theophano) in Charles Cawley's "Medlands"
• Listing and brief biography among other Orthodox saints by the Dailyreadings Listserver of the Greek Orthodox Archiochese of America