Threskiornis moluccus
 Korunma durumu: Asgari endişe (LC) | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| | ||||||||||||||
| Threskiornis moluccus Cuvier, 1829 | ||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||
|
* Threskiornis molucca | ||||||||||||||
| Dış bağlantılar | ||||||||||||||
|
Threskiornis moluccus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Avustralya'nın tamamına yakınında bulunur. Tüylerinin çoğu beyaz renklidir, tüysüz başı ve ayakları siyah renklidir, uzun gagası aşağıya doğru kıvrıktır.
Tarihsel olarak kentsel alanlarda nadiren görünen bu aynak türü 1970'lerden itibaren giderek artan sayılarda Avustralya'nın doğu kıyısındaki kentsel alanlara göç etmiştir ve günümüzde Wollongong, Sydney, Gold Coast, Brisbane ve Townsville'de yaygın olarak görülür. Yararlı tür mü zararlı tür mü olduğu konusunda tartışmalar devam etmektedir. Yeni Güney Galler'in kuzeybatısındaki Macquarie Bataklıkları gibi doğal üreme alanlarındaki popülasyonlar ortadan kaybolmuştur. Buna rağmen Sydney'nin bazı bölümlerinde bu aynaklar kokuları ve rahatsız edici doğaları nedeniyle itlaf edilmektedir. Kardeş türü kutsal aynaktır.
Taksonomi
İlk olarak Georges Cuvier tarafından 1829 yılında Ibis molucca olarak tanımlanmıştır. Afrika'nın kutsal aynağı (T. aethiopicus) ve Asya'nın Threskiornis melanocephalus aynağı ile üst tür kompleksinin bir parçasını oluşturduğu düşünülmektedir. Bu tür kompleksi içindeki yeri yıllar boyunca değişmiştir. Birçok eski rehber kitapta Holyoak tarafından 1970 yılında kapsamlı bir tüy renk ve şekilleri çalışması yapılana kadar T. molucca olarak söz edilmekteydi. Holyoak üç türün benzerliklerini göstermiş ve Avustralya taksonunun erişkin tüyleri ile T. aethiopicus türüne, genç kuş tüyleri ile de T. melanocephalus türüne benzediğini göstermiştir. Bu üç türün T. aethiopicus adı altında tek bir tür olarak sınıflandırılması gerektiğini önermiştir. Bu öneri bilimsel çevrelerce 1991 yılında Lowe ve Richards'ın tüy renklerini tekrar değerlendirilmesine kadar kabul görmüştür.[1] Bu çalışma sonucunda T. molucca'nın tekrar ayrı bir tür olarak tanınmasını önermişlerdir. Bunun ardından gelen kromozom araştırması her üç türün de ayrı karyotipe sahip olduğunu göstermiştir.[2] Bu çalışmalardan sonra T. moluccus birçok otorite tarafından ayrı bir tür olarak sınıflandırılmaktadır.[3]
Alt türler
İki alt türü tanınmaktadır:
- T. m. moluccus Avustralya anakarasındaki popülasyon.
- T. m. pygmaeus Solomon Adaları'nda bulunan ve bazen ayrı bir tür olarak kabul edilen cüce formu.[1]
Fiziksel özellikleri
T. moluccus 65 ila 75 cm. arasındaki boyu ile oldukça büyük bir aynak türüdür. Tüysüz başı ve boynu siyah renklidir. Uzun ve aşağıya doğru kıvrılan gagasının uzunluğu erkeklerde 16,7 cm.'nin üzerinde, dişiler de ise bu uzunluğun altındadır. Boyutsal olarak kısmen bir eşeysel dimorfizm görülür; erkekler 1,7 ila 2,5 kg. arasında, dişiler ise 1,4 ila 1,9 kg. arasında ağırlığa sahiptir.[4] Karşılaştırılacak olursa ak aynak nadiren 1 kg. ağırlığa ulaşır.[5] Gövde tüyleri beyaz renklidir ancak kahverengi tonlar görülebilir. Kanat içi ikincil tüyler ve kuyruk tüyleri siyahtır. Kuyruğun ist kısmı kuş üreme dönemindeyken sarılaşır. Bacaklar ve ayaklar koyu renklidir ve kanatların altında kırmızı renkli deri görülür. Erişkin olmayan kuşların gagaları daha kısadır.[6] Genç kuşlarda baş ve boyun tüylüdür.
Bu kuştan genellikle kötü bir koku yayılır. Koku çürüme kokusu olarak tanımlanamasa da rahatsız edici bir kokudur.
Sesi uzun süren karga sesine benzer.[6]
Cinsel olgunluğa üç yaşında ulaşır[4] ve 28 yıl kadar yaşayabilir.[7]
Dağılımı ve yaşam alanı
Avustralya'nın doğusu, kuzeyi ve güneybatısında yaygın olarak bulunur. Bataklık su havzalarında açık otlaklarda yaşar ve Avustralya'nın doğu kıyısı şehirlerinde parklarda ve Wollongong, Sydney, Perth, Gold Coast, Brisbane ve Townsville gibi şehirlerin çöplüklerinde de bulunurlar. Tarihsel olarak kentsel alanlarda nadir görünen bu kuş ilk olarak 1970'lerin sonunda kuraklık sonrası şehirlere doğru göç etmeye başlamıştır. 1998 yılındaki kuraklık sonrası şehir popülasyonları daha da artmıştır.[7]
Yakın geçmişte bu türü soyu tehdit altında bir tür olarak mı zararlı bir tür olarak mı sınıflandırmak hakkında tartışmalar yapılmıştır. Turistik alanlardaki kuşlar kötü kokuları nedeniyle sorun teşkil etmektedirler. Bu nedenle itlaf edilmektedirler.[8] Ayrıca leşçilik özellikleri ve çöp kutularından çöpleri etrafa yaymaları nedeniyle de sorunlu bir tür olarak görülmektedirler. Parklarda piknik yapanların sandviçlerini bile aşırdıkları görülmektedir. Bu tarz davranışları ve uygun olmayan yerlerde yuvalanmaları ve esaret altındaki hayvanlarla rekabet içinde olmaları nedeniyle Victoria'da çok sayıda kuşun yeri değiştirilmiş ancak bu kuşlar birkaç gün sonra tekrar aynı yere geri dönmüştür.[9]
Yeni Güney Galler'in kuzeybatısında bulunan Macquarie Bataklıkları ana üreme bölgelerinden biriydi, ancak 1998 yılında orada 11.000 çift kuş üremekteyken 2000 yılından beri hiçbir kuşun üremediği bildirilmiştir.[7]
Davranış
Beslenme
Kara ve suda yaşayan omurgasızlar ile insanların atıklarıyla beslenirler. En çok tercih ettikleri besinler kerevit ve midyelerdir.
Üreme
Üreme mevsimi bölgeden bölgeye değişiklik gösterir. Avustralya'nın güneyinde ağustos ile kasım ayları arasında, kuzeyde ise yağmurlu dönemden sonra şubat ile mayıs ayları arasındadır. Yuva, çalı çırpı, ot ve sazlıklardan ibaret, akarsu, göl ya da bataklık kıyısındaki ağaçlara yapılmış sığ kase şeklinde platformlardan oluşur. Diğer su kuşlarıyla birlikte yuva yaparlar. Dişi kuş 65 mm. x 44 mm. boyutlarında iki ila üç adet soluk beyaz yumurta yumurtlar.[10] Kuluçka süresi 21 ila 23 gündür. Tüysüz ve beslenme için yardıma ihtiyaç duyarak yumurtadan çıkan yavrular 48 günde palazlanırlar.[4]
Notlar
- 1 2 Lowe KW, Richards GC (1991). (abstract) "Morphological Variation in the Sacred Ibis Threskiornis aethiopicus Superspecies Complex". Emu 91 (1): 41–45. DOI:10.1071/MU9910041. http://www.publish.csiro.au/paper/MU9910041.htm (abstract).
- ↑ de Boer LE, van Brink JM (1982). (abstract) "Cytotaxonomy of the Ciconiiformes (Aves), with karyotypes of eight species new to cytology". Cytogenet Cell Genet. 34 (1–2): 19–34. PMID 7151490. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7151490 (abstract).
- ↑ Christidis L, Boles WE (2008). Systematics and Taxonomy of Australian Birds. Canberra: CSIRO Publishing. s. 113. ISBN 978-0-643-06511-6.
- 1 2 3 Legoe C, Ross G (eds.) (Nisan 2007). "Wild about ibis: living with urban wildlife" (PDF). Department of Environment and Climate Change, New South Wales - website. Department of Environment and Climate Change NSW. 27 July 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.environment.nsw.gov.au/resources/nature/wildAboutIbis.pdf.
- ↑ Hancock & Kushan, Storks, Ibises and Spoonbills of the World. Princeton University Press (1992), ISBN 978-0-12-322730-0
- 1 2 Simpson K, Day N, Trusler P (1993). Field Guide to the Birds of Australia. Ringwood, Victoria: Viking O'Neil. s. 54. ISBN 0-670-90478-3.
- 1 2 3 "Ibis invasion". Australian Broadcasting Corporation. 16 November 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.abc.net.au/science/scribblygum/november2007/.
- ↑ "Ibises–cull them or cuddle them?". The Sydney Morning Herald. 5 Ekim 2006. http://blogs.smh.com.au/science/archives/2006/10/_they_seem_to_b.html.
- ↑ Temby, I. "Problems caused by the Australian white ibis". Department of Primary Industries (Victoria). 6 August 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.dpi.vic.gov.au/DPI/nreninf.nsf/childdocs/-C3270146B772814F4A2568B30006FFEE-7A5820241AEA1564CA256BC800078098-7B785784C934E20E4A256DEA00292002-5C86567E14FCF0C6CA256BDE0028961F?open.
- ↑ Beruldsen, Gordon (2003). Australian Birds: Their Nests and Eggs. Kenmore Hills, Qld: self. s. 177. ISBN 0-646-42798-9.