Tomahawk
Tomahawk, tam adı BGM-109 Tomahawk, (İngilizce: Tomahawk «Kızılderili savaş baltası»), stratejik bir seyir füzesidir. Tam açık adı: Tomahawk Land Attack Cruise Missile - TLAM.
Çeşitli tipleri bulunmaktadır:
- Denizden karaya
- Denizaltıdan karaya
- Karadan karaya
- Denizden denize (farklı bir aktif radar güdüm alt sistemi ile)
Tomahawk füzesi, havadan karaya atılan AGM-86 ALCM/CALM seyir füzesi ile paralel geliştirilmiştir. Her iki füze de birbirleri ile pek çok ortak parça içermektedir.
Üç kademeli güdüm sistemi uygulanmaktadır.
- Erken aşamada belirli bir bölgeye ataletsel seyrüsefer güdümü (İng. Inertial Navigation) ile yaklaşmaktadır. Özellikle denizden ya da çöl gibi belirsiz ya da değişken coğrafi alanlardan gerçekleştirilen atışlarda çok önemlidir.
- Ara aşamada yeryüzü referanslı güdüm (İng. Terrain Contour Matching - TERCOM) ile üzerinden geçtiği bölgedeki coğrafi yüksekliği belleğindeki ile karşılaştırarak seyreder.
- Son aşamada ulaştığı noktadaki hedef görüntüsünü hafızasındaki sayısal resimler ile karşılaştırarak hedefi bulur. (İng. Digital Scene Matching Correlator - DSMAC)
- Yeni nesil BLOK III füzelere Küresel Konumlandırma Sistemi (İng. Global Positioning System - GPS) ile yönelme yeteneği de kazandırılmıştır.
Fırlatma motoru ile bilikte kütlesi 1440 kg'dır. Fırlatma motoru hariç 1190 kg'dır. Menzili 600 deniz mili (>1100 km)dir. Ortalama uçuş hızı saatte 880 km'dir.
1000 libre (450 kg) ağırlığında çeşitli tipte harpbaşlıkları kullanılmaktadır:
- Delici/nüfuz edici (Bullpup) - C tipi füzelerde
- Bombacıklı - D tipi füzelerde
- 200 kt gücünde W-80 nükleer başlık - A tipi füzelerde
- WDU-36 harp başlığı
Bugüne kadar yapılan üretimlerin ortalaması ele alındığında birim maliyeti 1.4 milyon dolardır. Son dönemlerde geliştirilmekte olan Taktik Tomahawk füzesinin 500 bin dolara mal olacağı açıklanmıştır.
İlk defa yoğun olarak 1991 Körfez Savaşı'da kullanılmıştır. ABD Deniz Kuvvetleri'nin yaptığı atışlarda 297 fırlatma görevi verilmiş, atış için yüklenen füzelerin 7'si teknik sorunlar sebebiyle fırlatıcıyı terkedememiştir. Fırlatılan 290 füzenin 242'si hedefi vurmuştur. 1993, 1996, 1998 ve 2003 yıllarında da Irak'a karşı kullanılan Tomahawk füzeleri, Sırp Cumhuriyeti'ne (1995 Kararlı Güç Harekatı), Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ne (1999 Müttefik Gücü Harekatı) ve Afganistan'a (2001 Sonsuz Özgürlük Harekatı) yönelik bombardımanlarda da kullanıldı.
ABD dışında bir tek İngiltere'ye satışı yapılmıştır.