Trygve Lie
Trygve Halvdan Lie | |
---|---|
1. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri | |
Görev süresi 2 Şubat 1946 - 10 Kasım 1952 | |
Yerine geldiği | Gladwyn Jebb (geçici) |
Yerine gelen | Dag Hammarskjöld |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 16 Temmuz 1896 Oslo, Norveç |
Ölüm | 30 Aralık 1968 (72 yaşında) Geilo, Norveç |
Partisi | Norveç İşçi Partisi |
Dini | Protestan |
İmzası |
Trygve Halvdan Lie (d. 16 Temmuz 1896, Kristiania [bugün Oslo]-ö. 30 Aralık 1968, Geilo, Norveç), Norveçli siyaset adamı, diplomat ve Birleşmiş Milletler'in (BM) ilk genel sekreteri (1946-52).
Kristiania Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra avukatlığa başladı. Bu arada siyasete atılarak Norveç İşçi Partisi'nin önde gelen üyelerinden biri durumuna geldi. İşçi Partisi'nden Adalet (1935-39), Ticaret ve Sanayi (1939) bakanı oldu. Almanların Nisan 1940'ta Norveç'i istila etmesinden sonra, Londra'da sürgünde bulunan Norveç hükümetinin dışişleri bakanlığına getirildi.
Sovyet delegesi Andrey A. Gromiko'nun önerisiyle aday gösterildiği Birleşmiş Milletler Genel Kurul başkanlığını Belçikalı Paul-Henri Spaak'a kaptırdıktan sonra 1 Şubat 1946'da beş yıllık bir dönem için BM genel sekreterliğine seçildi. İlk işlerinden biri Sovyet birliklerinin İran'ın kuzeyinden çekilmesini sağlamak oldu. 1947'den başlayarak ilk Arap-İsrail çatışmasıyla, 1948'de de Hindistan ve Pakistan arasındaki Keşmir anlaşmazlığıyla uğraştı. Ama bu sorunlara ancak geçici çözümler getirebildi. 1950'de "20 Yıllık Barış Programı"na destek sağlamak ve Milliyetçi Çin'in BM'den çıkarılmasını isteyen SSCB'nin girişimlerini önlemek amacıyla SSCB ve ABD başkentlerine bir "barış heyeti" gönderdi. Aynı yıl BM'nin Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıması doğrultusunda çaba gösterdi.
BM birliklerinin Kore Cumhuriyeti'ne (Güney Kore) yardımla görevlendirilmesinden (27 Haziran 1950) sonra, Lie Sovyet delegelerinin sürekli saldırı ve engellemeleriyle karşı karşıya kaldı. SSCB'nin Güvenlik Konseyi'nde yeniden seçilmesini veto edeceği kesinleşince, Genel Kurul'ca resmi seçim yapılmadan görev süresi üç yıl uzatıldı. Bunun üzeine SSCB Lie'yi genel sekreter olarak tanımayacağını duyurdu. Lie ayrıca Senatör Joseph R. McCarthy'nin BM içindeki komünistleri açığa çıkarma gerekçesiyle yürüttüğü soruşturmanın sonunda "vatana bağlılığından kuşku duyulan" ABD yurttaşlarına iş vermekle suçlandı, ama bu suçlamalar kanıtlanamadı.
Arabuluculuk işlevini yerine getirmesinin olanaksızlaştığını gören Lie, 10 Kasım 1952'de istifa etti. 1954'te In the Cause of Peace (Barış Uğruna) adlı yapıtı yayımlandı.
Dış bağlantılar
|