Tuapse

Koordinatlar: 44°06′00″K 39°05′00″D / 44.1°K 39.0833333°D / 44.1; 39.0833333

Tuapse
Rusça: Туапсе
ТӀуапсэ
Tuapse
Bulunduğu Ülke  Rusya

Tuapse garı

Bayrak
Arma
Tuapse
Koordinatlar: 44°06′00″K 39°05′00″D / 44.1°K 39.0833333°D / 44.1; 39.0833333
Ülke Rusya Rusya
Yönetim
 - Belediye başkanı Aleksandr Viktoroviç Çekhov
Yüzölçümü
 - Land 33.41 km2 (12,90 sq mi)
Nüfus
 - Toplam 62 965[1]
Zaman dilimi MZD (+3)
 - Yaz (YSU) MZD (+4)
Alan kodu + 7 86167
Kardeş şehir(ler)
 - Agen  Fransa
İnternet sitesi: http://www.adm.tuapse.ru

Tuapse, Rusya'da bir şehir ve Krasnodar Krayının Tuapse rayonunun merkezi. Nüfusu 63 283 kişidir (2009)[2].

Karadeniz'in doğu kıyısındadır. Kafkas Dağları'nın eteklerinde ve Pauk Nehri ile Tuapse Nehri'nin haliçinin arasındadır. Moskova ile olan mesafesi demir yoluyla 1672 kilometredir.

En yakın şehirler Krasnodar, Novorossiysk, Soçi, Qoryaçi Klyuç, Gelencik ve Hacıensk'dir.

Coğrafya

Karadeniz'in doğu kıyısındadır. Kafkas Dağları eteklerinde ve Pauk Nehri ile Tuapse Nehri'nin haliçinin arasındadır. Büyük deniz limanıdır. Kuzey Kafkasya Demir Yollarının istasyonudur. Turizm merkezidir.

Tarih

İlk insan meskeni 300 bin yıl önce kurulmuştur. 3 bin yıl önce dolmenleri yaratan kabilelerin ana yurdu olmuştur.

İki dağ nehrinin, (Adıgece Çilıpsı: Чылэпсы ve Pşenaxo: Псынэф) nehirlerinin birleşmesinden yaranan Adıgece olan Tuapse ("Tuapse" - "ikinehir", "iki çayın birleştiyi yerden alçaktaki yer") nehri bu adı taşıyan ilk yerdir. Bu ada ilk defa M.Ö. VII-II yüzyıllarda rastlanmaktadır. Buranın adının Yunanca transkripsiyini Topsidadır.[3] O zamanlarda Şapsığların meskeni vardı ve burda köle ticareti yapılıyordu. Yunanların da çok küçik kolonilerinin olduğu bilinmektedir.[4]

"Askerî zafer şehri" isminin verildiği tören (6 Mayıs 2008)

Önemli günler

Tuapsede İkinci Dünya Savaşına yapılmış bir anıt

Nüfus

Şehir nüfusunun tablosu[11]:

Yıl Nüfus
(bin kişi)		 Yıl Nüfus
(bin kişi)		 Yıl Nüfus
(bin kişi)		 Yıl Nüfus
(bin kişi)
1897 1.4 1967 49 1989 63.1 2003 64.2
1913 7.7 1970 51.4 1992 64.4 2005 63.5
1926 12 1976 58 1996 65.7 2006 63.5
1931 29.0 1979 59.8 1998 65.8 2007 63.5
1939 29.8 1982 62 2000 65.4 2008 63.7
1959 36.7 1986 64 2001 65.3 2010 63.0

Nüfusun çoğunluğu ruslardan (76,7 %) ibarettir. Ermeniler (8,3 %), ukraynalılar, şapsığlar ve diğer halklar da bulunmaktadır.[12].

Ekonomi

Limanın kontrol noktası

Kentin en önemli ekonomik sektörleri şunlardır:

Kentte aşağıdakı alanlarda çalışan şirketler vardır:

Önceleri kentte şu sanayi müesseseleri vardı:

Ulaşım

Tuapse, Rusyanın Kara Deniz sahili bölgesinin en önemli nakliyat bölgelerinden biridir. Şehrin coğtafi yönü onun Soçi kenti ile olan ulaşımına ve ihracatın en önemli merkezlerinden biri olmasını tayin eder. En önemli ihracat malları petrol, gübre ve kömürdür.

Tuapse kentinde otonakliyat, demir ve deniz yolları müessiseleri vardır:

Tuapse Deniz Limanı

Tuapse, Krasnodar Krayının 2 başlıca ihraç limanından biridir. Aynı zamanda Krasnodar Krayının kuzeyindeki Novorossiysk ile birlikde, Rusya Federasyonu'ndan petrol ve doğal gaz ihraç edilen önemli limandır.

I. Dünya Savaşı sırasında, 4 Temmuz 1916'da Tuapse limanını Yavuz Muharebe Kruvazörü tarafından bombalanmıştır. Bombalanma sonucunda bir buharlı gemi ve bir motorlu uskuna batırılmıştır[14].

II. Dünya Savaşı sırasında da Tuapse limanı önemli yerlerden biri olmuştur. Örneğin, Alman kuvvetleri 9 Ağustos 1942'de Krasnodar'a ulaşmış; ama Novorossiysk kentini Eylül başlarında alsalar da Tuapse'ye ulaşamamışlar[15]. Almanlar Tuapse'ni alabilseydiler, ardından da daha güneydeki Batum'u ele geçirecekti.

Tuapse Deniz Limanı kargo hizmetini çoğaltmayı planlamaktadır. Buğday saklanması için binaların inşası yapılmaktadır[16][17].

Limanın kargo gücü

Şehiriçi ulaşım

Tuapse'de şehiriçi ulaşım yapan otobüsler ve dolmuşlar bulunmaktadır. Taksi sistemi mevcuttur. Otobüs ve dolmuşlar şehiriçi ile bereber Tuapse'nin etrafına ulaşım sağlamaktadır.

İdari bölünümü

Kentte rayonlar yoktur fakat, tarihi bölgeler bulunmaktadır.

İklim

Tuapse subtropikal iklime sahiptir.

 Tuapse iklimi 
Aylar Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıl
Ortalama en yüksek sıcaklık, °C 8,1 8,5 11,1 15,2 20,3 24,2 27,2 28,0 28,0 19,9 19,9 10,4 17,6
Ortalama en düşük sıcaklık, °C 1,5 1,5 3,8 7,6 12,3 16,0 18,6 18,8 15,2 10,9 6,5 3,2 9,7
Ortalama yağış, mm 157,5 136,7 132,2 79,7 77 79,8 90,5 108,5 116,5 89,5 141,8 161,3 1.373,4
Su sıcaklığı, °C 8,7 8,1 8,4 10,4 15,4 20 23,1 23,8 20,2 17,8 14,5 11,5 15,2
Kaynak: World Climate

Şehirde kışın bazen sert soğuklar yaşanmaktadır. Mesela 6 ocak 2006'da gece hava -16,8 °C'ye düşmüş, sabahsa −9 °C'den yukarı çıkmamıştır.

Eğitim

Kentte 10 orta okul, 1 akşam okulu, 1 zeka özürlüler okulu ve 3 yatılı okul vardır.

Tuapsede aşağıdakı üniversitelerin bölümlüri bulunmaktadır:

Orta Meslek Okulları:

Ticaret

Önemli ticaret yerleri:

Ticaret noktaları

Kentte en önemli mağazalar şunlardır:

26 Haziran 2009'da ilk hipermarket olan "Magnit" açılmıştır. Aralık 2010'da "Krasnaya Ploşad" ticaret merkezi açılmıştır.

Hizmet sektörü

Kentte onlarca bar, restoran ve bistro vardır. İki sinema mevcuttur: "Show-Time" ve "Rossiya". "Malibu ve "N-Club" isimli geçe kulüpleri var. Yaz mevsiminde sahillerde dans salonları açılmaktadır.

Kültür ve Sanat

Kiselyov Kayası. Güney-doğudan görüntü

Kentin etrafında Bronz çağına ait çiksaylı dolmenler ve diğer arkeoloji anıtlar bulunmaktatdır. Kadoş burnu yakınlığında olan Kiselyov Kayasına çok sayıda turist gelmektedir.

Turistler tarafından en çok sevilen yerler:

Tuapsede sonbahar

Gezim

Tuapsede deniz kıyısı

Gezim sektörü ekonomiye önemli katkı sağlamaktadır, ama kentin sanayi ve nakliyat sektörününün yoğunluğu gezimin gelişimini engellemektedir. Bu sebeple de, Tuapse daha çok bölgedeki gezim noktalarına (Nebug, Agoy, Olginka, Şepsi ve Soçinin Lazarev rayonu) geçiş yolu olmakla yetinir.

Şehirde birkaç otel vardır:

Tuapse'de Gagarin Caddesi'nin sonunda, Tuapse Nehri'nin kenarında şehir sahili vardır. Sahil bölgesinde Kodoş Burnu'na doğru da bir sahil bulunmaktadır.

Kardeş Şehirler

Bibliyografi

Kaynakça

  1. ↑ 1 Ocak 2010-da Rusya Federasyonun şehirlere, kasabalara ve rayonlara göre nüfusu (Rusça)
  2. ↑ 1 Ocak 2010-da Rusya Federasyonun şehirlere, kasabalara ve rayonlara göre nüfusu(Rusça)
  3. ↑ Arrian Periplus Ponti Euxini. XVIII 3(Rusça)
  4. 1 2 Tuapse tarihi(Rusça)
  5. ↑ Tuapse tarihi (Rusça)
  6. ↑ Tuapse (Rusça)
  7. ↑ Tuapse (Rusça)
  8. ↑ Путин назвал пять новых «городов воинской славы» (Rusça)
  9. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 5 мая 2008 года № 557 «О присвоении городу Туапсе почётного звания Российской Федерации "Город воинской славы"» (Rusça)
  10. 1 2 14.12.2006 tarihli 1145-КЗ numaralı Krasnodar Krayı kanunu (Rusça)
  11. ↑ Народная энциклопедия городов и регионов России: Туапсе (Rusça)
  12. ↑ 2002 Rusya nüfus sayımının neticeleri (Rusça)
  13. ↑ Tuapse yük terminalı(Rusça)
  14. ↑ Halpern, Paul G. (1995). A Naval History of World War I. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-352-4. Halpern, pp. 244–245.
  15. ↑ L. Hart, İkinci Dünya Savaşı Tarihi cilt 1, Sh: 269.
  16. ↑ Tuapse limanı buğday terminalini yılın ikinci bölümü kullanacak
  17. ↑ АПК-Информ On-Line: Rusya: Tuapsede buğday terminalinin inşası 2009-da tamamlanacak (Rusça)
  18. ↑ Rusya limanlarının 2008-deki yük hasılatı (Rusça)
  19. ↑ Rusya limanlarının 2009-daki yük hasılatı (Rusça)
  20. ↑ Rusya limanlarının 2010-un ilk üç ayında yük hasılatı (Rusça)

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.