Ustuka

Bu madde veya bölüm Stükko maddesine çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz.

Ustuka, alçı, sönmüş kireç, tebeşir ve beyaz mermer tozu, yumurta akı, tutkal ve su karıştırarak yapılan macun. Bununla taş ve mermer taklid iyapılır ve üzerine kalemle de işlenir. Birçok önemli binanın tavanlarına bu yöntemle kabartma nakışlar yapılmış ve üzerleri boyanmıştır. Bu işi yapanlara ustukacı denir. Sönmüş kireç, mermer ve tebeşir tozundan yapılan mermer taklidi sıva. Bunun düz ve boyasız olanlarına Türkçede mermer sıva denir. Ancak üzerine resim yapılan ya da kabartma tezyinat işlenen sıvaların gerek düzenlemesi, gerek yapılması başkadır. Muhtelif renklerde yapılan ustukalar gayet sert olur. Bunun iyice uzun zaman durmuş olan sönmüş kireçle ince elenmiş mermer ve tebeşir tozundan yapılır. Kabartma yapılacak ustukalar iş yapılmadan hemen önce hazırlanır. Ustuka sürüldükten sonra kuruyucunaya kadar bırakılır ve sertleştikten sonra perdahlanır.

Kullanım Yerleri

Orta Asya'da ve Türkistand'da ustuka ile kabartma tezyinat yapıldığı gibi üstüne boyalı fresk resimler yapmak için ustukadan duvar sıvaları çok kullanılmıştır. Bunu eski Yunalılar ve Romalılar da gayri muntazam taşlarla yapılan duvarların satıhlarını düzletmek ve fresk yapılacak duvarlarda düzgün bir zemin hazırlamak için çok kullanmışlardır. Üzerine fresk yapılacak sıvalar birkaç kat ve kalınca olarak sürülür.

Yapımı

Öncelikle içine horasan (döğülmüş tuğla)karıştırılmış olan bir kireç tabakası sürülür; kızılımtırak bir renkte olan bu sıvanın üstüne gelişi güzel bir şekilde uzunca çizgiler yapılır. Bu çizgiler ,üzerine gelecek olan sıvayı tutmak içindir. İkinci tabaka daha büyücek taneli mermermer tozu ile fakat gayet düz olarak sıvanır. Son tabaka gayet ince olur ve kabartma veya fresk bunun üzerine işlenir. Romalı mimar Vitruv da ustukaların böyle birkaç kat vurulduğunu ifade eder. Birinci kaba tabakanın vazifesi duvarın sathını düzlemek için olduğuunu; diğerlerinin kireç ve kumla ve en son tabakaların çok ince mermer tozu ile yapıldığını anlatır.