Vali

Vali (Arapça: ولي, çoğl. Avliya 'أولياء), Arapça bir kelime olup koruyucu, muhafız, yakın biri, vasi anlamındadır.

İslam'da Vali

İslam geleneğinde ruhani anlamında, Vali (Waliullah/WaliAllah, Veliyyullah) Allah dostu demektir. Genellikle bu insanlar sufi camiasına mensup olup Allah'la özel bir ilişkiye sahip oldukları düşünülür. Meşhur Vali veya Velilerden olan Ali bin Ebu Talib, Muhammed'in damadıdır; Fatıma, Muhammed'in kızıdır.

Vali (Vilâyet) hakkında, Kuran'da:

إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ [Kur'an 5:55]

Sadece Allah sizin Velinizdir ve onun peygamberi ve o iman edenlerdir ki, onlar namazı ikame ederler, zekâtı verirler ve onlar rükû ederler.

Türkiye Cumhuriyeti'nde Vali

Atanma

Valiler İçişleri Bakanlığının önerisi, Bakanlar Kurulunun kararı, Cumhurbaşkanı Bakanlar kurulunun sunmuş olduğu İl Valisi adayını değerlendirir, onaylaması durumunda Vali atanmış olur. (Bakanlar Kurulu kararnamesi).[1]

  1. Vali, kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının neşir ve ilanını ve uygulanmasını sağlamak ve bakanlıkların talimat ve emirlerini yürütmekle görevlidir. Bu işlerin gerçekleştirilmesi için gereken bütün tedbirleri almaya yetkilidir.
  2. Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.
  3. İlin her yönden genel idare ve genel gidişini düzenlemek ve denetlemekten sorumludur.
  4. Vali, ilde teşkilatı veya görevli memuru bulunmayan işlerin yürütülmesini, bu işlerin görülmesiyle yakın ilgisi bulunan herhangi bir idare şube veya daire başkanından isteyebilir. Bu suretle verilen işlerin yapılması mecburidir.
  5. Vali, Cumhuriyet Bayramında ilde yapılacak resmi törenlere başkanlık yapar ve tebrikleri kabul eder.
  6. Vali, il sınırları içinde bulunan genel ve özel bütün kolluk kuvvet ve teşkilatının amiridir. Suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder, bu teşkilat amir ve memurları vali tarafından verilen emirleri derhal yerine getirmekle yükümlüdür.
  7. İldeki devlet memurlarının bir kısmını doğrudan atamak, bir kısmının atanması konusunda görüşünü bildirmek, bir kısmının da görev yerlerini belirlemek ve değiştirmek.
  8. İldeki yerinden yönetim kuruluşları üzerinde vesayet yetkilerini kullanmaktır.

Cumhuriyet tarihinde bugüne kadar dört kadın vali atanmıştır. 1991-1995 yılları arasında Muğla Valiliği yapan Lale Aytaman vali olarak atanan ilk kadın olmuştur. 2011 yılında Yalova Valiliği'ne atanan ve bu görevi 2014 yılına kadar sürdüren Esengül Civelek ikinci kadın vali olurken, 2014 yılından sonra da günümüzde de sürdürdüğü Kırklareli valiliğine atanmıştır. 19 Şubat 2015 valiler kararnamesi ile Sinop valiliğine atanan Yasemin Özata Çetinkaya'nın ardından 31 Mayıs 2016 tarihinde açıklanan yeni valiler kararnamesi ile de Tuğba Yılmaz cumhuriyet tarihinin dördüncü kadın valisi olarak Yalova valisi olarak atanmıştır.[2][3]

Vali yardımcısı

(vali muavini), il idaresi kanunu çerçevesinde ilde valinin işlerini vali adına yapan mülki idare sınıfına mensup görevdeki kişilere verilen unvan.

İl Özel İdaresi ve Vali

Bir Mahalli İdare birimi olan il özel idaresinin başında görev yapar.

Dünyada vali kavramı

Valiler her ülkede olmamakla birlikte aşağıdaki ülkelerde belirtilen şekilde görev yaparlar:

valiler yönetir.

Hitaplarda vali kavramı

(X) vilayet-i celilesi, vali-i alisi (x Bey)

Valilerle alakalı mevzuat

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu http://www.icisleri.gov.tr/_Icisleri/Web/Gozlem2.aspx?sayfaNo=609 valilerin özlük iş ve işlemleri yönergesi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Valinin Görevleri Nelerdir Buyutec.Net 27.06.2015 Ulaşım: 27.06.2015
  2. ↑ Türkiye'nin ikinci kadın Valisi. Radikal. 17 Ağustos 2011. En son 7 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
  3. ↑ 31 Mayıs 2016 Valiler Kararnamesi - Dördüncü Kadın Vali, milliyet.com.tr, Erişim:01 Haziran 2016

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/23/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.