Verici

Vericiler, Elektromanyetik dalgaları antenden yayın yolu ile göndermek üzere yüksek frekanslı enerji üreten elektronik cihazlardır. Kullanılış gayelerine göre çok çeşitli güç ve tipte yapılırlar. Vericilerin temel görevi antene belirli bir frekansta güç sağlamak ve bu yolla meydana getirilen elektromanyetik dalgalar yardımıyla bilgi iletmektir. İlk zamanlar vericiler sadece, sabit bir frekansta yüksek frekanslı enerjiyi gönderebiliyordu. Bu tip vericilere sürekli dalga (CW-Continuous wave) vericileri denir. Bunlarla bilgi nakli ancak kodlu olarak mümkündür (Mors kodu gibi).

Son zamanlarda istenen bir bilgi (özellikle de konuşma, müzik ve görüntü) taşıyıcı bir dalgaya (Carrier Wave) bindirilerek gönderilmektedir. Bu işleme modülasyon ve böyle dalgaya modüleli devamlı dalga denir. MCW (Modulated Continious Wave) vericiler modülasyon şekline göre iki temel sınıfa ayrılırlar:

1. Genlik (Amplitude) modülasyonlu vericiler:
   1. Çift yanbantlı tam taşıyıcılı vericiler (DSB-Double side band).
      1. Taşıyıcısı bastırılmış çift yan bantlı (DSB-SC=Double Side band - Supressed Carrier)
   2. Tek yanbantlı vericiler (SSB-Single Side Band)
      1. Taşıyıcısı bastırılmış tek yan bantlı (SSB-SC=Single Side band - Supressed Carrier)
2. Açı modülasyonlu vericiler:
   1. Frekans modülasyonlu vericiler (FM-Freguency Modulation).
   2. Faz modülasyonlu vericiler(PM-faz modulation).

Genelde pratikte üç tip verici kullanılır. Bunlar da:

1. AM vericiler.
2. FM vericiler.
3. SSB vericiler.

En basit bir AM verici dört ana bölümden meydana gelir.

1. Osilatör katı.
2. Tampon katı (Buffer).
3. Yüksek Frekanslı (RF) güç yükseltici.
4. Modülator katı (Bu kat CW vericilerde yoktur).

Osilatör: Vericilerin en önemli kısmıdır. Radyo Frekanslı (100 KHz'den yüksek) enerji üretir. Burada üretilen enerjinin frekansı belirli sınırlar içinde kalmalıdır. Aksi takdirde dinlenemez.

Tampon katı (Buffer): Tampon katı, güç katını osilatörden yalıtır. Böylelikle osilatörün daha kararlı çalışması sağlanır. Aynı zamanda bu kat istenirse osilatörün frekansını iki veya üç katına çıkartabilir ki, buna frekans çoğaltıcı denir.

RF güç katı: Bu kat, antene istenen güçte sinyali besler; modülatörden gelen bilgi, osilatörden gelen taşıyıcıya burada bindirilir.

Modülatör ve ses frekans katı: Mikrofondan elde edilen elektrik işareti çok küçüktür. Ses frekans yükselteci (katı) bunu istenen seviyeye yükseltir. Modülatör katı da ses sinyalini güç katına aktaran bir uygunlaştırıcıdır. Ses frekansının şiddetine göre güç katının kazancına tesir ederek amplitüd (genlik) modülasyonu gerçekleştirir.

Basit bir FM verici şu katlardan meydana gelir:

1. Ses frekans yükseltici ve reaktans modülatör katı. (Reaktans: Bobin veya kondansatörün alternatif akıma karşı gösterdiği dirençtir.)
2. Osilatör katı.
3. Tampon ve sürücü katı.
4. RF güç yükselteci katı.

Ses frekans yükseltici ve reaktans modülatörü: Mikrofondan alınan sinyal, istenen seviyeye kadar yükseltilerek reaktans modülatörüne uygulanır. Reaktans modülatörü, osilatörün bobin devresine kapasitif veya endüktif reaktans ilave eder veya çıkartır. Böylece ses frekansının şiddetine göre osilatör frekansını değiştirerek FM(Frekans Modülasyonu) sağlanır.

Osilatör: Belli sınırlar içinde Radyo-Frekanslı enerji üretir. (Standart olarak FM kanalı radyolarda 88-108 MHz arasıdır)

Tampon ve sürücü: Burada hem yalıtma işlemi hem de istenirse frekans çoğaltma işlemi yapılır.

RF güç yükseltici: Frekans modüleli sinyal, antenden yayılacak seviyeye kadar bu katta yükselir.

Anten: Elektromanyetik enerjiyi uzaya yayar.