Yük vagonu
Yük vagonu, yük taşımak amacıyla tasarlanmış demiryolu vagonu.
Geçmişi
İlk yük vagonlarının yapımında daha çok ağaç malzeme kullanılıyordu. Tümüyle çelikten yapılmış yük vagonları yaklaşık 1896'da geliştirildi ve bunlar yaklaşık 30 yıl içinde tümüyle ahşap vagonların yerini aldı. Yük vagonlarının büyüklük ve biçimi çok çeşitlidir, ama bunların hemen hepsi başlıca üç grupta toplanabilir: Üstü açık yük vagonu, kapalı yük vagonu, düz platformlu yük vagonu.
Vagon Tipleri
Üstü açık yük vagonları sabit ve açılabilir tabanlı olmak üzere iki türlüdür. Sabit tabanlı olanlarda yükleme ve boşaltma işlemi vinçler aracılığıyla üstten gerçekleştirilir. Kömür, çakıl ve tahıl gibi dökme yüklerin taşınmasında kullanılan açılabilir tabanlı yük vagonlarında yükleme vagonun üst kısmından, boşaltma ise tabandaki kapaklar ya da tabanın tümü açılarak yapılır.
Kapalı yük vagonları, yanlarında sürme kapılar bulunan kutu biçimler vagonlardır. Bu tür vagonlar taşınan yükün dış hava koşullarından korunmasını ve çalınma ya da düşme olaylarına karşı güvenliğini sağlar. Soğuk hava vagonları olarak bilinen ve taze ya da dondurulmuş besinlerin taşınmasında kullanılan yük vagonları, dış ortamdan tümüyle yalıtılmış ve özel soğutma sistemiyle donatılmıştır. Büyükbaş ya da küçükbaş canlı hayvan taşınmasında, yanlarına parmaklıklar yerleştirilmiş üstü açık yük vagonları kullanılır.
Düz platformlu vagonlar ağır makinelerin ve askeri donanımların taşınmasında kullanılır. 1950'lerde Avrupa'daki bazı demiryolu şirketleri çeşitli yüklerle doldurulan ve konteyner gemileri ya da düz platformlu treylerlerde de kullanılabilecek biçimde standartlaştırılmış çok büyük konteynerleri taşımaya uygun düz platformlu yük vagonları geliştirdiler. Aynı yıllarda ABD'de, iki treylerin aynı anda taşınmasını olanaklı kılan bir tür düz platformlu vagon olan "sırtlı yük vagonu" geliştirildi. ABD ve Kanada'da otomobil taşımada yaygın biçimde kullanılan çift ya da üç platformlu yük vagonlarıdır.
Avrupa ve Kuzey Amerika'da, yolculuklarının bir bölümünü demiryoluyla yapmak isteyen otomobil sürücülerinin otomobillerini taşımak amacıyla geliştirilen araba trenleri yaygın biçimde kullanılmaktadır.
Çeşitli sıvı yüklerin taşınmasında silindirik tank biçimli yük vagonları kullanılır.
Galeri
- K-R normal tip platform vagon
- Silindirik tank biçimli (sarnıçlı) vagon
- S özel tip platform vagon
- Üstü açık yük vagonu
Dış bağlantılar
- Yük Vagon Rehberi, tcdd.gov.tr