Yarımküre
Yarımküre ya da yarıküre (İngilizce: hemisphere), yerkürenin ekvator vasıtasıyla ikiye bölündüğü farzedildiğinde kuzeyde ve güneyde kalan yarıları ile, 0° boylamı ile bölündüğü farzedildiğinde doğuda ve batıda kalan yarılarından her birine verilen isim. Yerküre tam bir küre değil, geoid olduğu için dünyanın yarımküreleri tam bir geometrik yarımküre değillerdir.
Kuzey yarıküre
Kuzey yarıküre, Dünya yatay olarak ikiye bölündüğünde ekvatorun kuzeyinde kalan bölgeye verilen isimdir. Dünyanın kuzey yarıküresi, ülkelerin çoğunu ve dünya nüfusunun yaklaşık %90'ını kapsamaktadır.
Yarıkürenin ılıman kesimlerinde (bazen Eylül'ün erken dönemlerinde başlayıp, Mayıs ya da Haziran'da bitse de), kış 21 Aralık'tan 21 Mart'a kadar sürer. Yaz mevsimi ise, 21 Haziran'dan 22 Eylül'e kadar olan dönemi kapsar.
Dünya'nın Güneş'e en yakın olduğu zaman, orbital hareketinin en hızlı olduğu dönemde, Haziran'da gerçekleşir. Teori de, kuzey yarımkürede kışlar bu yüzden daha kısa ve güney yarımküredekine nazaran daha şiddetsiz geçer. Fakat pratikte, güney yarımkürenin daha geniş olan okyanusların ılımlı etkisi olarak, mevsimler her iki kürede de benzer olarak geçer.
Tropik kuşaklar, yazları yağmurlu, kışları kuru olarak geçirirler.
Kuzey kutup dairesinde yazın bazı günler güneş hiç batmazken, kışın bazı günlerinde güneş hiç doğmaz. Bu gibi dönemlerin örnekleri, Kuzey kutup dairesinin sağında kalan bölgeler için günle sınırlı olabilirken, kuzey kutup dairesinde aylarca sürebilir.
Güney yarıküre
Güney yarıküre, yerkürenin Ekvator'un güneyinde kalan kısmıdır. Yani 0° paralel ile 90° güney paraleli arasında yer alır. Kuzeyde kalan yarıya da "Kuzey Yarımküre" denir.
Güney yarıkürenin Kuzeye göre daha büyük bir oranı sular altında olup, daha az kara yüzölçümüne sahiptir. Güney Amerika'nın yarısından fazlası, Afrika kıtasının bir kısmı, Avustralya ve Antarktika kıtalarının tamamı, Asya kıtasında Endonezya'nın bir bölümü güney yarımkürededir. Madagaskar adası, Papua Yeni Gine adası, Yeni Zelanda, Fiji ve birçok Pasifik Adası, bu yarımküredeki ada ülkelerindendir.
Doğu yarıküre
Doğu yarıküre, yerküre Greenwich'ten geçen 0° boylamı ile ikiye bölündüğünde doğuda kalan kısmıdır. Jeopolitik anlamda genellikle Avrupa, Asya, Afrika ve Avustralya'yı kastetmek amacıyla, Eski Dünya tabiri ile eş anlamlı olarak kullanılır.
Batı yarıküre
Batı yarıküre, yerküre Greenwich'ten geçen 0° boylamı ile ikiye bölündüğünde batıda kalan kısmıdır. Jeopolitik anlamda genellikle Amerika kıtalarını kastetmek amacıyla, Yeni Dünya tabiri ile eş anlamlı olarak kullanılır.