Çömlekçi çarkı
Çömlekçi çarkı, yatay olarak dönen daire biçimli bir tabladan oluşan ve kil topaklarının işlenmesinde kullanılan tezgâh. Çömlekçinin ayağıyla döndürdüğü çarkın dairesel devinimi nesnelerde simetriyi sağlar.
Geçmişi
İlk çömlekçi çarklarına ilişkin bilgileri, bu aygıtlarla yapılan çanak çömlekler sağlamaktadır. Hızlı çarkta ya da yavaş dönen çarklarda yapılmış çanak çömlekler farklılıklar gösterir. İlk hızlı çömlekçi çarkı örneğinin, Uruk döneminde (İÖ y. 3400) Mezopotamya'da kullanıldığına ilişkin bilgiler, bu yöreden elde edilen çanak çömlek kalıntıları ve resimyazıların yardımıyla hazırlanmıştır. Daha önceleri bir çeşit döner tabla ya da yavaş dönen çarkla, el yapımı çanak çömleklerin özellikle ağız bölümüne biçim verilmiştir.
Hızlı çark Mezopotamya'dan Avrupa'ya yayılmış ve İÖ y. 2400'de Minos Uygarlığı aracılığıyla Avrupa'ya girmiştir. Kazılarda bulunan çömlekçi çarkı, organize bir çanak çömlek kültürüne işaret eder ve daha gelişmiş çömlekçi fırınlarıyla birlikte görülür.
Bu dönemde çömlekçi çarkı da biçim bakımından bir gelişme göstermiştir. Örneğin çarkın çapı büyürken, mil ve milin yataklanması daha da geliştirilmiş, çark yerden biraz daha yükseltilmiş; öyle ki çarkta çalışan kimse artık oturarak çalışabilir hale gelmiştir. Ne var ki çark gene de ancak elle döndürülebilecek durumdadır.
Ayakla döndürülebilen ilk çömlekçi çarkına MÖ. 300 yılında Philae adasında (Yukarı Mısır'da) bulunan bir tapınağın duvar rölyeflerinde rastlanmıştır.
Ayakla çevrilebilen çömlekçi çarkının çeşitli aşamaları yanında elle döndürülen çömlekçi çarkı bugüne dek hemen her yerde yaşamını sürdürmüştür.[1]
Ayrıca
Kaynakça
- ↑ Çömlekçi çarkı, marbleport.com.