İkona

1410'larda Andrei Rublev tarafından yapılmış İsa ikonu.

İkon[1] veya ikona; doğu kiliselerince kutsal sayılan kişi ve olayların; duvar, mozaik veya ahşap üzerine yapılmış temsili resimleri.[2]

Türkçeye Fransızca icône[1] sözcüğünden geçmiş olan kavramın kökeni Yunanca eikon "benzerlik, resim, portre" sözcüğüdür.[3] Bu sözcük ise yine Yunanca eikenai (gibi olmak) kökünden gelir.[3]

İkon, ayin düzeninin bütünleyici bir parçasını oluşturur. Dinsel sanatın ürünü değildir. Simgeciliğe dayanır ve tinsel bir din görüşünü yansıtan kutsal sanata bağlanır. Kilise, 8 ve 9. yüzyıllarda ikonkırıcılık bunalımında, ikonların anlamını belirlemek zorunda kaldı. Dinsel anlamı, 7. konsilde oluşturuldu. İkon ressamı kişisel görüşü yansıtan bir sanatçı değil, ayinleri yöneten papaz gibi, kilisenin görüşünü dile getiren bir aracı olmuştur. İkonnun, hristiyanlığa ilişkin bir temeli vardır: İsa yalnızca Tanrı'nı sözü değil, aynı zamanda görüntüsüdür. Temel anlamıyla ikon, İsa'nın görüntüsünün insan eli değmeden cisimleşmiş halidir; annesinin ve azizlerin görüntüsü de tanrılaşmış bedene kavuşur. Tanrısal lütuf, ikonda kutsanmış olarak yer alır. Görüntüye gösterilen saygı Tanrı'ya yöneliktir.

Tarihçe

İkonlar ilk kez Greko-Romen Antikçağı'nda mezartaşı portrelerinde kullanıldı. Ağaç üzerine tutkal boya ya da mum cila ile resmedildi. Bu görüntüler daha sonra Hristiyanlığın başlangıcında çok tutundu. Büyük Konstantin'un başkentin ilk üç piskoposunun portrelerini Forum'da kızıl somaki bir sutuna bağlattığı bilinir. İsa'nın ve Meryem'in ya da bir azizin herhangi bir ikonu, hristiyanlarca Tanrı katında bir aracı olarak kabul ediliyordu. 8. yüzyılın başında 3. Leon ikonkırıcılık hareketini başlattı ve görüntüye tapılmasını yasakladı. Kullanımın yeniden başlaması ile ikon, ayin düzeninin bir parçasını oluşturdu ve ikonostasın üzerinde yer aldı. İkonkırıcılık döneminde yapılan tahribata karşın bu olaydan önce yapılmış birkaç ikon, özellikle Sina'da bir manastırın eşsiz koleksiyonu bugünlere kadar gelebildi. Bu koleksiyonun en ünlü parçalarından biri, yapılış tarzıyla Antik tarih'in gerçek portrelerini andıran Petrus'un ikonudur. Bizans'ta bezeme sanatı olarak ortaya çıkmıştı ve ikonlarda genellikle İncil'den betimlemeler işlenirdi. İsa ikonagrafide azizlik anlamındaki halesindeki baba-oğul-kutsal ruh harflerinin baş harflerinın yazılı olduğu haç işaretiyle diğer ikonlardan ayrılır.

Kaynakça

  1. 1 2 "ikon." Türk Dil Kurumu BTS
  2. ↑ "icon." Britannica.com
  3. 1 2 "icon." Online Etymology Dictionary

İç bağlantılar

  1. ↑ http://cursillos.ca/action/st-paul/paul21-iconium.htm
  2. ↑ http://www.universalis.fr/encyclopedie/konya-konia-iconium/
  3. ↑ http://meandertravel.com/biblicalanatolia/biblical_anatolia.php?details=iconium&m=4&md=sc4
  4. ↑ http://www.sacred-destinations.com/turkey/konya
This article is issued from Vikipedi - version of the 7/14/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.