İntikam trajedisi
İntikam trajedisi, gerçek ya da düşsel bir haksızlığın intikamını alma güdüsünün baskın olduğu tiyatro oyunlarına verilen ad. Elizabeth ve I. James dönemleri İngiliz tiyatrosunun en gözde türüdür. Shakespeare'in Hamlet (y. 1600) doruk noktasına ulaşmıştır.
İntikam trajedisinin kökeni Seneca'nın trajedilerine dayanır. İngiliz tiyatrosuna Thomas Kyd'in The Spanish Tragedie (y. 1590; İspanyol Trajedisi) adlı oyunuyla girmiştir. Andrea'nın Hayaleti ve İntikam adlı karakterlerin sahnesiyle açılan oyun, oğlunun öldürülmesiyle melankoliye sürüklenen İspanyol soylu Hieronimo'nun öyküsüdür. Hieronimo krizden krize girerken arada katillerin kimliğini öğrenir ve zekice bir intikam planı hazırlar. Katillerin de rol aldığı bir oyun sahneye koyar ve oyun sırasında işi gerçeğe dökerek önce katilleri, sonra da kendini öldürür. Oyunun etkisi, başta Hamlet olmak üzere dönemin birçok tiyatro yapıtında açıkça görülür. John Marston'ın Antonio's Revenge (y. 1602; Antonio'nun İntikamı) adlı oyununda, öldürülen babasının hayaleti Antonio'yu intikam almaya zorlar ve Antonio bunu saraydaki bir maskeli eğlence sırasında gerçekleştirir. George Chapman'ın Revenge of Bussy d'Ambois (y. 1610; Bussy d'Ambois İntikamı) adlı oyunundaysa Bussy'nin hayaleti, içedönük kardeşi Clermont'tan intikamını almasını ister. Clermont bir süre kararsızlık içinde bocalar, ama sonunda isteneni yapar ve ardından kendini öldürür. İntikam trajedilerinin çoğu, kurbanınkileriyle birlilkte intikam alan kişinin cesedinin de görüldüüğü bir sahneyle son bulur.
İntikam trajedesinin öteki örnekleri arasında Shakespeare'in Titus Andronicus (1594), Henry Chettle'ın The Tragedy of Hoffman (1602; Hoffman'ın Trajedisi) ve Cyril Tourneur'ın The Revenger's Tragedie (1607; İntikamcının Trajedisi) oyunları sayılabilir.[1]