İskender Mirza

İskender Mirza سکندر مرزا
Pakistan Cumhurbaşkanı
Görev süresi 23 Mart 1956 - 27 Ekim 1958
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Muhammed Eyüb Han
Kişisel bilgiler
Doğum	13 Kasım 1899 Murshidabad, Britanya Hindistanı
Ölüm	12 Kasım 1969 (69 yaşında) Londra, Birleşik Krallık
Partisi	Cumhuriyetçi Parti
Dini	İslam
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Pakistan
Branşı	Pakistan Kara Kuvvetleri
Hizmet yılları	1920-1928
Rütbesi	Tümgeneral
Birimi	Askeri Polis Kolordusu

Tümgeneral Sahipzade Seyid İskender Ali Mirza (13 Kasım 1899-12 Kasım 1969), Pakistan Dominyonu'nun son genel valisi ve Pakistan'ın ilk cumhurbaşkanı.

İlk yılları ve askeri kariyeri

1899'da, Bengal'de Şii bir ailenin ilk çocuğu olarak dünyaya geldi. Bombay'da büyüdü, Elphinstone College'daki (sonradan Bombay Üniversitesi) eğitiminden sonra Sandhurst Kraliyet Askeri Akademisi'ni bitirdi. 1920'de Hint Ordusu'na katıldı. Pakistan'ın 1947'de bağımsızlığını kazanmasından sonra en yüksek rütbeli müslüman asker olarak Pakistan savunma sekreterliğine atandı. 1954'te Doğu Pakistan valiliğine atandı.

Mart 1954'te Doğu Pakistan'daki eyalet meclisi seçimlerinde sağ ve sol partilerin oluşturduğu Birleşik Cephe'nin Müslüman Birliği'ni ağır bir yenilgiye uğratması iki bölge arasındaki derin ayrılığı ortaya koydu. Bu yeni siyasal havadan etkilenerek genel valinin yetkilerini kısıtlamaya çalışan Kurucu Meclis Gulam Muhammed tarafından hemen dağıtıldı. Ardından dolaylı bir seçim sistemiyle yeni Kurucu Meclis oluşturuldu. Muhammed Ali Bogra hükümette geniş çaplı değişikliklere giderek Tümgeneral İskender Mirza'yı içişleri bakanı yaptı. 1955'te geçici olarak aynı zamanda devlet başkanlığı makamı sayılan genel valiliğe atandı.

Devlet başkanlığı

Daha sonra başbakanlığı üstlenen Çaudhri Muhammed Ali, Ağustos 1955'te genel vali olan İskender Mirza'nın da desteğiyle Şubat 1956'de İslam cumhuriyetini öngören bir anayasayı yürürlüğe koymayı başardı. 1956'da yürürlüğe giren bu yeni anayasayla genel valilik makamı cumhurbaşkanlığı adını aldı. Ancak yeni anayasa cumhurbaşkanının yetkilerini kısıtlayarak başbakanın konumunu güçlendirdi. Mirza'nın cumhurbaşkanlığı döneminde Pakistan'daki siyasi yaşam istikrarsızdı; 1956-58 arasındaki iki yılda dört başbakan görev yaptı. Batı Pakistan'ın başbakanlığına getirilen Han Sahib'in Müslüman Birliği'nden ayrılarak Cumhuriyetçi Parti'yi oluşturmasıyla çoğunluk desteğini yitiren Çaudhri Muhammed Ali Eylül 1956'da merkezi hükümetin başından çekildi. Cumhurbaşkanı İskender Mirza yeni hükümeti kurma görevini Cumhuriyetçi Parti'den destek alan Avami Birliği önderi Hüseyin Şehid Suhreverdi'ye vermek zorunda kaldı. Bunu izleyen siyasi karışıklıklar, Doğu Pakistan yasama meclisinin özerklik kararı almasıyla daha da derinleşti.

Bunalımdan yararlanan İskender Mirza 1958'de anayasayı ve siyasi partileri feshederek ülke çapında sıkıyönetim ilan etti ve sıkıyönetim başkomutanlığına genelkurmay başkanı Muhammed Eyüb Han'ı getirdi. Ancak çok geçmeden Eyüb Han, ABD'nin baskısı sonucunda kansız bir saray darbesiyle cumhurbaşkanlığını üstlenerek İskender Mirza'yı sürgüne gönderdi. İskender Mirza 1969'daki ölümüne değin Londra'da yaşadı. Cenazesi Pakistan tarafından kabul edilmeyince İran'da defnedildi.

Kaynaklar

• İngilizce Vikipedi, Iskander Mirza maddesinden tercüme edilmiştir.
• Ana Britannica

Siyasi görevi
Önce gelen: Yeni makam	Pakistan Cumhurbaşkanı 1956-1958	Sonra gelen: Muhammed Eyüb Han