İtalya'nın illeri
İtalya'da, bir il (İtalyanca'da: provincia) büyüklük ve nüfus olarak bölge ve komün arasında kalan bir yerel idare ve yerleşim birimidir. Türkçe'deki en yakın karşılığı aynı şekildeki İl dir. Fakat birçok ilde aynı isimde bir de komün bulunabilir. Örneğin Milano ilinde aynı isimde ve aynı zamanda ilin başkenti olan Milano komünü yer alır. Provincia sözcüğü, tarif ettiği yerleşim biriminin yanı sıra o yerleşim birimindeki belediye ya da valilik gibi kurumların işlevlerini yerine getiren yerel yönetimi de ifade eder.
İtalya'daki illerin genel hukuki temelleri 27 Aralık 1947'de kanunlaşan ve 1 Ocak 1948'de yürürlüğe giren İtalya Anayasası II. Bölümü V. Faslı tarafından, yani 114. madde ve devamı tarafından verilmiştir.
2010 sonu itibariyle İtalya illeri sayısı 109'dur. Aosta Vadisi özerk bölgesinde il bulunmamakta ve bölge ile il görevleri tek bir bölge idaresi tarafından yapılmaktadır. Trentino-Alto Adige özerk bölgesinde iki il, Bolzano ve Trento ili, bulunmakta ama bu iki il bazı bölge görevlerini de il görevleri ile birlikte yürütmektedirler. Bunlardan sonra gelen ve iki ili bulunan diğer bölgeler Basilicata, Molise ve Umbria bölgelerdir. En büyük sayıda ili olan bölge, 9 ille Lombardia bölgesidir.
İtalya illeri tarihçesi
| Yil | İl sayısı |
|---|---|
| 1861 | 59 |
| 1866 | 67 |
| 1868 | 68 |
| 1870 | 69 |
| 1920 | 70 |
| 1923 | 73 |
| 1924 | 76 |
| 1927 | 93 |
| 1934 | 94 |
| 1935 | 95 |
| 1941 | 98 |
| 1945 | 96 |
| 1947 | 91 |
| 1954 | 92 |
| 1968 | 93 |
| 1970 | 94 |
| 1974 | 95 |
| 1992 | 103 |
| 2001 | 107 |
| 2004 | 233 |
İtalyan illeri 23 Ekim 1869'da yürürlüğe giren Sardinya Krallığı 3702 Nolu Kraliyet Kararnamesi ("Rattazzi Kararnamesi") ile krallığın yerel idare sistemini yenileştirmek ve standart hala sokmak için Fransa yerel idaresine benzetilerek ortaya çıkartılmıştır. 1851'de Sardinya Krallığı İtalya Krallığı'na dönüştürüldüğü zaman krallık sınırları içinde 59 il bulunmaktaydı.
İtalya illerinin sayısı gittikçe artan bir eğilim göstermiştir; yukarıdaki tabloda bu gösterilmektedir:
1866'da ve 1868'de Avusturya İmparatorluğu elinde bulunan İtalya bölgeleri ve Roma'nın İtalya'ya katılması ile İtalyan illeri sayısı 69 olmuştur. I. Dünya Savaşı sonucunda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılması ve bu savaşı bitiren anlaşmaların imzalanmasından sonra İtalya'nın eline geçen yeni arazilerle, 1924'te İtalya'nın illerinin sayısı 78'e yükseldi.
II. Dünya Savaşı'ndan sonra il sayısı artmaya devam etti. Fakat 1945'ten sonra il sayısının artma nedeni mevcut illeri birkaç değişik bölme ve sınırlarını değiştirme ve bu değişikliği halk oyuna sunma suretiyle ortaya çıktı. Günümüzde de bu trend devam etmekte ve birkaç mevcut ilin sınırlarının değiştirilmesi ve yeni il yaratılması planları bulunmaktadır. Örneğin 2006'da Sardinya içinde illerin yeniden yapılandırılması ile Olbia-Tempio ili, Oristano ili, Carbonia-Iglesias ili ve Medio Campidano ili kurulmuştur. Lombardiya bölgesi içinde ise hukuken 2004'te ve fiilen halk seçim sonuçları ile Haziran 2009'da Monza ve Brianza ili kurulmuştur.
İtalya'da her il iki-harfli bir kod ile bilinmektedir (örneğin: RO - Roma ili). Her ilin, genellikle o ilde en yüksek nüfuslu şehir olan, bir il merkezi bulunmaktadır.
İtalya illeri ana görevleri
İtalya illerine esas olarak dört idari görev yüklenmektedirler:
- Yerel planlama ve yörel bölgelerin tespit edilip idare edilmesi;
- Yerel polis hizmetlerinin ve itfaiye hizmetlerinin organize edilmesi;
- Ulaşımının idaresi; motorlu araçların tescil edilmesi ve ikinci derecede önemli il karayolu şebekesinin kontrolu ve bakımı;
- "Polizia Provinciale (İl Polisi)" adı verilen polis gücünün idaresi.
Italya illeri listesi
3 milyon kişi üzerinde nüfuslu iller
Bu illerde 45 seçilmiş üyeden oluşan bir Meclis ve en çok 12 bakandan (assessori) oluşan bir "hükümet kabinesi (Giunta)" bulunur.
| İl ismi | Kodu | Bölge | Nüfus (kişi) | Alan (km²) | Yoğunluk (kişi/km²) |
Komün sayısı | Başkan ismi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Roma | RM | Lazio | 4.175.920 | 5.352 | 780 | 121 | Nicola Zingaretti (PD) |
| Milano | MI | Lombardia | 3.135.769 | 1.575 | 1.991 | 134 | Guido Podestà (PdL) |
| Napoli | NA | Campania | 3.079.918 | 1.171 | 2.630 | 92 | Luigi Cesaro (PdL) |
700.000 ile 3.000.000 kişi nüfusu olan iller
Bu illerde 26 seçilmiş üyeden oluşan bir Meclis ve en çok 12 "bakandan (assessori)" oluşan bir "hükümet kabinesi (Giunta)" bulunur.
Sicilya'daki Palermo ve Catania özel statülü olup 45 seçilmiş üyeli bir meclis ve 15 bakandan oluşurlar.
| İl ismi | Kodu | Bölge | Nüfus (kişi) | Alan (km²) | Yoğunluk (kişi/km²) |
Komün sayısı | Başkan ismi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Torino | TO | Piemonte | 2.299.102 | 6.829 | 337 | 315 | Antonino Saitta (PD) |
| Bari | BA | Puglia | 1.256.233 | 3.821 | 329 | 41 | Francesco Schittulli (PdL) |
| Brescia | BS | Lombardia | 1.248.950 | 4.783 | 261 | 206 | Daniele Molgora (Lega Nord) |
| Palermo | PA | Sicilya | 1.247.976 | 4.992 | 250 | 82 | Giovanni Avanti (UdC) |
| Salerno | SA | Campania | 1.107.919 | 4.918 | 225 | 158 | Edmondo Cirielli (PdL) |
| Bergamo | BG | Lombardia | 1.092.765 | 2.723 | 401 | 244 | Ettore Pirovano (Lega Nord) |
| Catania | CT | Sicilya | 1.089.301 | 3.553 | 306 | 58 | Giuseppe Castiglione (PdL) |
| Firenze | FI | Toscana | 993.759 | 3.515 | 283 | 44 | Andrea Barducci (PD) |
| Bologna | BO | Emilia-Romagna | 988.267 | 3.702 | 267 | 60 | Beatrice Draghetti (PD) |
| Padova | PD | Veneto | 929.933 | 2.142 | 434 | 104 | Barbara Degani (PdL) |
| Verona | VR | Veneto | 916.228 | 3.120 | 294 | 98 | Giovanni Miozzi (PdL) |
| Caserta | CE | Campania | 911.592 | 2.640 | 345 | 104 | Domenico Zinzi (UdC) |
| Treviso | TV | Veneto | 884.867 | 2.477 | 357 | 95 | Leonardo Muraro (Lega Nord) |
| Genova | GE | Liguria | 882.851 | 1.839 | 480 | 67 | Alessandro Repetto (PD) |
| Varese | VA | Lombardia | 879.605 | 1.199 | 734 | 141 | Dario Galli (Lega Nord) |
| Vicenza | VI | Veneto | 868.230 | 2.723 | 319 | 121 | Attilio Schneck (Lega Nord) |
| Venezia | VE | Veneto | 859.826 | 2.461 | 349 | 44 | Francesca Zaccariotto (Lega Nord) |
| Monza ve Brianza | MB | Lombardia | 843.899 | 405 | 2.084 | 55 | Pietro Luigi Ponti (PD) |
| Lecce | LE | Puglia | 813.809 | 2.759 | 295 | 97 | Antonio Maria Gabellone (PdL) |
| Cosenza | CS | Calabria | 734.260 | 6.650 | 110 | 155 | Mario Oliverio (PD) |
300.000 ile 700.000 kişi nüfusu olan iller
Bu illerde 30 seçilmiş üyeden oluşan bir Meclis ve en çok 10 "bakandan (assessori)" oluşan bir "hükümet kabinesi (Giunta)" bulunur.
| İl ismi | Kodu | Bölge | Nüfus (kişi) | Alan (km²) | Yoğunluk (kişi/km²) |
Komün sayısı | Başkan ismi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Modena | MO | Emilia-Romagna | 694.579 | 2.689 | 258 | 47 | Emilio Sabattini (PD) |
| Perugia | PG | Umbria | 667.071 | 6.332 | 105 | 59 | Marco Vinicio Guasticchi (PD) |
| Messina | ME | Sicilya | 653.810 | 3.247 | 201 | 108 | Nanni Ricevuto (PdL) |
| Foggia | FG | Puglia | 640.891 | 6.966 | 92 | 64 | Antonio Pepe (PdL) |
| Como | CO | Lombardia | 590.050 | 1.288 | 458 | 163 | Leonardo Carioni (Lega Nord) |
| Cuneo | CN | Piemonte | 589.586 | 6.902 | 85 | 250 | Gianna Gancia (Lega Nord) |
| Taranto | TA | Puglia | 580.525 | 2.436 | 238 | 29 | Giovanni Florido (PD) |
| Reggio Calabria | RC | Calabria | 565.756 | 3.184 | 178 | 97 | Giuseppe Morabito (PD) |
| Cagliari | CA | Sardinya | 561.080 | 4.569 | 123 | 71 | Graziano Milia (PD) |
| Latina | LT | Lazio | 551.217 | 2.250 | 245 | 33 | Armando Cusani (PdL) |
| Pavia | PV | Lombardia | 544.230 | 2.965 | 184 | 190 | Vittorio Poma (PdL) |
| Udine [2] | UD | Friuli-Venezia Giulia | 541.036 | 4.904 | 110 | 136 | Pietro Fontanini (Lega Nord) |
| Trento (özerk) | TN | Trentino-Alto Adige | 524.826 | 6.203 | 85 | 211 | Lorenzo Dellai (UpT) |
| Reggio Emilia | RE | Emilia-Romagna | 525.267 | 2.292 | 229 | 45 | Sonia Masini (PD) |
| Bolzano (özerk) | BZ | Trentino-Alto Adige | 503.434 | 7.400 | 68 | 116 | Luis Durnwalder (SVP) |
| Frosinone | FR | Lazio | 497.849 | 3.243 | 154 | 91 | Antonello Iannarilli (PdL) |
| Ancona | AN | Marche | 478.319 | 1.940 | 247 | 49 | Patrizia Casagrande (PD) |
| Agrigento | AG | Sicilya | 454.593 | 3.042 | 149 | 43 | Eugenio d'Orsi (MpA) |
| Alessandria | AL | Piemonte | 439.414 | 3.559 | 123 | 190 | Paolo Filippi (PD) |
| Avellino | AV | Campania | 439.036 | 2.792 | 157 | 119 | Cosimo Sibilia (PdL) |
| Trapani | TP | Sicilya | 436.283 | 2.460 | 177 | 24 | Girolamo Turano (UdC) |
| Parma | PR | Emilia-Romagna | 437.349 | 3.450 | 127 | 47 | Vincenzo Bernazzoli (PD) |
| Pisa | PI | Toscana | 414.154 | 2.445 | 169 | 39 | Andrea Pieroni (PD) |
| Mantova | MN | Lombardia | 412.606 | 2.339 | 176 | 70 | Maurizio Fontanili (PD) |
| Brindisi | BR | Puglia | 402.870 | 1.839 | 219 | 20 | Massimo Ferrarese (PD) |
| Siracusa | SR | Sicilya | 402.840 | 2.108 | 191 | 21 | Nicola Bono (PdL) |
| Chieti | CH | Abruzzo | 396.852 | 2.588 | 153 | 104 | Enrico Di Giuseppantonio (UdC) |
| Forli-Cesena | FC | Emilia-Romagna | 392.329 | 2.376 | 165 | 30 | Massimo Bulbi (PD) |
| Lucca | LU | Toscana | 392.182 | 1.773 | 221 | 35 | Stefano Baccelli (PD]) |
| Barletta-Andria-Trani | BT | Puglia | 391.506 | 1.538 | 255 | 10 | Francesco Ventola (PdL) |
| Ravenna | RA | Emilia-Romagna | 389.509 | 1.858 | 210 | 18 | Francesco Giangrandi (PD) |
| Potenza | PZ | Basilicata | 385.309 | 6.549 | 59 | 100 | Piero Lacorazza (PD) |
| Catanzaro | CZ | Calabria | 368.219 | 2.392 | 154 | 80 | Wanda Ferro (PdL) |
| Novara | NO | Piemonte | 368.864 | 1.339 | 275 | 88 | Diego Sozzani (PdL) |
| Pesaro ve Urbino[3] | PU | Marche | 365.788 | 2.564 | 143 | 60 | Matteo Ricci (PD) |
| Cremona | CR | Lombardia | 362.061 | 1.771 | 204 | 115 | Massimiliano Salini (PdL) |
| Ferrara | FE | Emilia-Romagna | 358.972 | 2.630 | 136 | 26 | Marcella Zappaterra (PD) |
| Arezzo | AR | Toscana | 348.127 | 3.236 | 108 | 39 | Roberto Vasai (PD) |
| Livorno | LI | Toscana | 341.453 | 1.211 | 282 | 20 | Giorgio Kutufà (PD) |
| Lecco | LC | Lombardia | 337.912 | 816 | 414 | 90 | Daniele Nava (PdL) |
| Sassari | SS | Sardinya | 336.632 | 4.281 | 79 | 66 | Alessandra Giudici (PD) |
| Rimini[3] | RN | Emilia-Romagna | 325.219 | 863 | 377 | 27 | Stefano Vitali (PD) |
| Macerata | MC | Marche | 324.369 | 2.774 | 117 | 57 | Sandro Calvosa (Komiser vali) |
| Pescara | PE | Abruzzo | 321.192 | 1.225 | 262 | 46 | Guerino Testa (PdL) |
| Viterbo | VT | Lazio | 318.139 | 3.614 | 88 | 60 | Marcello Meroi (PdL) |
| Ragusa | RG | Sicilya | 316.113 | 1.614 | 196 | 12 | Giovanni Francesco Antoci (UdC) |
| Pordenone | PN | Friuli-Venezia Giulia | 313.870 | 2.130 | 147 | 51 | Alessandro Ciriani (PdL) |
| Teramo | TE | Abruzzo | 311.590 | 1.948 | 160 | 47 | Valter Catarra (PdL) |
| L'Aquila | AQ | Abruzzo | 309.264 | 5.035 | 61,4 | 108 | Antonio Del Corvo (PdL) |
300.000 kişiden az nüfusu olan iller
Bu illerde 24 seçilmiş üyeden oluşan bir Meclis ve en çok 8 "bakandan (assessori)" oluşan bir "hükümet kabinesi (Giunta)" bulunur.[4]
| İl ismi | Kodu | Bölge | Nüfus (kişi) | Alan (km²) | Yoğunluk (kişi/km²) |
Komün sayısı | Başkan ismi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pistoia | PT | Toscana | 292.108 | 965 | 303 | 22 | Federica Fratoni (PD) |
| Benevento | BN | Campania | 288.283 | 2.071 | 139 | 78 | Aniello Cimitile (PD) |
| Piacenza | PC | Emilia-Romagna | 288.003 | 2.590 | 111 | 48 | Massimo Trespidi (PdL) |
| Savona | SV | Liguria | 287.315 | 1.545 | 186 | 69 | Angelo Vaccarezza (PdL) |
| Caltanissetta | CL | Sicilya | 272.052 | 2.124 | 128 | 22 | Giuseppe Federico (MpA) |
| Siena | SI | Toscana | 271.365 | 3.823 | 71 | 36 | Simone Bezzini (PD) |
| Prato | PO | Toscana | 248.174 | 365 | 680 | 7 | PD) |
| Rovigo | RO | Veneto | 247.297 | 1.790 | 138 | 50 | Tiziana Virgili (PD) |
| Trieste | TS | Friuli-Venezia Giulia | 236.546 | 212 | 1.116 | 6 | Maria Teresa Bassa Poropat (PD) |
| Terni | TR | Umbria | 233.719 | 2.122 | 110 | 33 | Feliciano Polli (PD) |
| Campobasso | CB | Molise | 231.440 | 2.910 | 80 | 84 | Nicola D'Ascanio (IdV) |
| Grosseto | GR | Toscana | 227.063 | 4.501 | 50 | 28 | Leonardo Marras (PD) |
| Lodi | LO | Lombardia | 225.825 | 782 | 289 | 61 | Pietro Foroni (Lega Nord) |
| La Spezia | SP | Liguria | 223.606 | 881 | 254 | 32 | Marino Fiasella (PD) |
| Imperia | IM | Liguria | 221.885 | 1.156 | 192 | 67 | Luigi Sappa (PdL) |
| Asti | AT | Piemonte | 221.151 | 1.515 | 146 | 118 | Maria Teresa Armosino (PdL) |
| Belluno | BL | Veneto | 213.876 | 3.676 | 58 | 69 | Gianpaolo Bottacin (Lega Nord) |
| Ascoli Piceno | AP | Marche | 213.586 | 1.228 | 174 | 33 | Piero Celani (PdL) |
| Massa ve Carrara | MS | Toscana | 203.642 | 1.157 | 176 | 17 | Osvaldo Angeli (PD) |
| Matera | MT | Basilicata | 203.570 | 3.447 | 59 | 31 | Francesco Stella (PD) |
| Biella | BI | Piemonte | 186.698 | 914 | 204 | 82 | Roberto Simonetti (Lega Nord) |
| Sondrio | SO | Lombardia | 182.709 | 3.210 | 57 | 78 | Massimo Sertori (Lega Nord) |
| Vercelli | VC | Piemonte | 179.798 | 2.088 | 86 | 86 | Leonardo Cerenzia (atanmis komiser) |
| Fermo | FM | Marche | 177.480 | 860 | 206 | 40 | Fabrizio Cesetti (SEL) |
| Crotone | KR | Calabria | 173.812 | 1.716 | 101 | 27 | Stanislao Zurlo (PdL) |
| Enna | EN | Sicilya | 173.009 | 2.561 | 68 | 20 | Giuseppe Monaco (PdL) |
| Vibo Valentia | VV | Calabria | 166.891 | 1.139 | 147 | 50 | Francesco De Nisi (PD) |
| Oristano | OR | Sardinya | 166.712 | 3.040 | 55 | 88 | Massimiliano De Seneen (PdL) |
| Verbano-Cusio-Ossola | VB | Piemonte | 163.121 | 2.256 | 72 | 77 | Massimo Nobili (PdL) |
| Nuoro | NU | Sardinya | 161.020 | 3.934 | 41 | 52 | Roberto Deriu (PD) |
| Rieti | RI | Lazio | 159.979 | 2.750 | 58 | 73 | Fabio Melilli (PD) |
| Olbia-Tempio | OT | Sardinya | 156.121 | 3.397 | 46 | 26 | Fedele Sanciu (PdL) |
| Gorizia | GO | Friuli-Venezia Giulia | 142.627 | 466 | 306 | 25 | Enrico Gherghetta (PD) |
| Carbonia-Iglesias | CI | Sardinya | 130.186 | 1.495 | 87 | 23 | Salvatore Cherchi (PD) |
| Aosta Vadisi (Özel statülü bölge) | AO | Valle d'Aosta | 127.866 | 3.266 | 39 | 74 | Augusto Rollandin (UV) |
| Medio Campidano | VS | Sardinya | 102.647 | 1.516 | 68 | 28 | Fulvio Tocco (PD) |
| Isernia | IS | Molise | 88.789 | 1.528 | 58 | 52 | Luigi Mazzuto (PdL) |
| Ogliastra | OG | Sardinya | 58.006 | 1.854 | 31 | 23 | Bruno Pilia (PD) |
| Italya tümü | 60.340.328 | 301.338 | 200 | 8.094 |
Kaynakça
- ↑ Buna istisna Sicilya Ozerk Bolgesine bagli Agrigento, Trapani, Siracusa, Ragusa ve Messina illeridir. Agrigento, Trapani, Siracusa, Ragusa illerinde 35 seçilmiş üyeden oluşan bir Meclis ve en çok 12 "bakandan (assessori)" oluşan bir "hükümet kabinesi (Giunta)" vardir. Messina ilinde ise 45 seçilmiş üyelik Meclis ve 15 "bakan (assessori)" dan oluşan bir "hükümet kabinesi (Giunta)" bulunur.
- ↑ 2009'da Udine ilinde bulunan "Campolongo al Torre" ve "Tapoğliano" komünleri birleştirilmiştir. Böylece Udine ilinde bulunan komün sayısı 136'ya ve İtalya'da bulunan toplam komün sayısı 8094'de inmiştir.(http://www.istat.it/strumenti/definizioni/comuni/).
- 1 2 2009 yılında Pesaro ve Urbino iline dahil olan 7 belediye, Rimini ili'ne katılmıştır. Bu nüfus ve alan ölçümlerinde büyük değişiklikler yapmıştır
- ↑ Buna istisna Sicilya Ozerk Bolgesi'nde bulunan Caltanissetta, Enna illeridir. Bu illerde Il Meclisi 25 uyeden olusur.
- Italyanca Wikipedia "Province_d'Italia" maddesi (İtalyanca)